Viêm ruột thừa ở trẻ em: dấu hiệu, nguyên nhân và điều trị là vấn đề quan trọng mà các bậc phụ huynh cần biết để bảo vệ sức khỏe của con mình. Bệnh viêm ruột thừa là bệnh lý ngoại khoa thường gặp cần sự phẫu thuật cấp cứu kịp thời để cứu sống tính mạng. Đặc biệt hơn nữa là khi trẻ em bị bệnh sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm và tăng tỷ lệ tử vong lên rất cao. Trong bài viết này, Docosan sẽ cung cấp những thông tin cần thiết để các bậc cha mẹ tham khảo.
Tóm tắt nội dung
Giải phẫu học bình thường của ruột thừa
Vào tuần lễ thứ 8 hoặc 9 của thai kỳ, ruột thừa mới được hình thành và nhìn thấy lần đầu tiên với hình ảnh như một chỗ nhô lên ở phần cuối của manh tràng.
Đại thể
Khi ruột thừa phát triển đủ sẽ dài từ 7 đến 12cm, vị trí thường là ở đáy của manh tràng nơi hội tụ của 3 dải cơ dọc dưới góc hồi manh tràng 2 đến 3cm. Vì vậy mà dấu hiệu đau ruột thừa ở trẻ em sẽ khá mơ hồ và nhận biết bị chậm trễ.
Khi trẻ mới sinh thì chân hay đáy ruột thừa rộng hình chân kim tự tháp. Từ 2 tuổi trở lên đáy ruột thừa dần dần khép lại, đáy nhỏ lại làm lòng ruột thừa cũng hẹp theo dẫn đến dễ bị tắc nghẽn và gây viêm. Điều này giải thích được viêm ruột thừa rất hiếm gặp ở trẻ em dưới 2 tuổi.
Vi thể
Mặc dù ruột thừa là một thành phần liên quan giữa ruột với hệ thống tổ chức bạch huyết, nhưng chức năng của nó không nhất thiết và việc cắt bỏ ruột thừa không dẫn đến làm thuận lợi cho quá trình nhiễm khuẩn hay suy giảm miễn dịch.
Giải phẫu bệnh lý
- Viêm ruột thừa thể xuất tiết
- Viêm ruột thừa mủ
- Viêm ruột thừa hoại thư
- Viêm ruột thừa thủng.
Những nguyên nhân đau ruột thừa ở trẻ em
Tắc lòng ruột thừa
- Do sỏi phân ruột thừa, ký sinh trùng giun đũa, giun kim chui vào lòng ruột thừa
- Hệ thống nang lympho trong lòng ruột thừa sưng to và bịt miệng ruột thừa lại
- Ruột thừa bị gấp lại do dính hoặc dây chằng hoặc chèn ép trong ổ bụng.
Nhiễm trùng ruột thừa
- Sau khi bị tắc thì vi khuẩn trong lòng ruột thừa phát triển gây viêm
- Nguyên nhân do nhiễm trùng huyết, xuất phát từ những ổ nhiễm trùng nơi khác như: phổi, tai, mũi, họng … rất hiếm gặp
- Có nhiều loại vi khuẩn Gram âm và Gram dương, nhiều nhất là E.coli
Tắc nghẽn mạch máu ruột thừa
- Độc tố của vi trùng Gram âm gây tắc mạch
- Thuyên tắc đám rối mạch mạc treo.
Các triệu chứng đau ruột thừa ở trẻ em
Đau bụng
Đây là triệu chứng đầu tiên và quan trọng nhất trong bệnh viêm ruột thừa. Tuy nhiên đối với trẻ em nhỏ tuổi không thể nói ra cảm giác đau bụng và chỉ chính xác vị trí đau cho cha mẹ nên việc phát hiện gặp khó khăn.
Đối với trẻ em còn bú thì biểu hiện như trẻ sốt cao, nôn nhiều, tiêu chảy, quấy khóc, toàn thân thay đổi nhanh, tím tái … Trẻ lớn hơn đã biết nói và nhận thức chính xác hơn về cảm giác đau thì sẽ được phát hiện bởi các cha mẹ khi hỏi và đánh giá con mình
- Vị trí cơn đau: ban đầu các trẻ có thể đau bất kỳ vùng nào trên bụng và hoặc đau ở vùng hố chậu phải. Sau đó đan sẽ lan dần về và khu trú tại vùng hố chậu phải, gặp ở đa số các trẻ
- Tính chất đau bụng của trẻ em: lúc đầu thường là đau âm ỉ và sau đó tăng dữ dội dần thành những cơn đau khiến trẻ không chịu nổi đến la khóc.
- Thời gian của đau bụng: ở trẻ em bệnh viêm ruột thừa sẽ tiến triển nhanh đến mức độ nguy hiểm, thường vỡ trong vòng 48 giờ gây đau dữ dội khắp bụng của trẻ
Rối loạn chức năng tiêu hóa
- Chán ăn, biếng ăn và bỏ thức ăn: Hầu như luôn đi kèm theo viêm ruột thừa ở trẻ em. Dấu hiệu đi kèm này rất cần thiết đến mức độ nếu thiếu sẽ cần phải xem xét lại trẻ có viêm ruột thừa thật sự không
- Buồn nôn hay nôn: Xảy ra nhiều ở trẻ em và đặc biệt là dưới 5 tuổi
- Tiêu chảy hay táo bón: ít gặp
- Bí trung và bí đại tiện: khó phát hiện ở trẻ nhỏ và thường xuất hiện muộn
- Dấu hiệu của đường tiết niệu: tiểu khó hay tiểu đau buốt khi bệnh đã có biến chứng.
Triệu chứng toàn thân
- Trẻ tỏ vẻ mệt mỏi, lừ đừ. Đặc biệt ở trẻ nhỏ tuổi có dấu hiệu nhiễm trùng khá rõ ràng: môi khô, lưỡi dơ, …
- Sốt có thể chỉ nhẹ và khi có biến chứng sẽ sốt cao, có thể dẫn đến co giật
Điều trị viêm ruột thừa ở trẻ em
Đây là một căn bệnh bắt buộc phải được phẫu thuật cấp cứu ngay sau khi đã chẩn đoán xác định dù có hay không biến chứng
Phương pháp cắt ruột thừa bằng mổ nội soi
- Thực hiện cấp cứu kịp thời tốt
- Ít gây đau cho trẻ và sau mổ có tốc độ bình phục nhanh
- Không để lại sẹo lớn gây mất thẩm mỹ sau này cho các bé
- Đảm bảo an toàn đối với sức khỏe chưa phát triển tốt, đặc biệt là trẻ nhỏ tuổi
- Có thể ít biến chứng nghiêm trọng trong lúc thực hiện phẫu thuật.
Biểu hiện đau ruột thừa ở trẻ là khó phát hiện và nhiều diễn tiến nhanh phức tạp khiến các bác sĩ khó kiểm soát khi chậm trễ. Vì vậy, lời khuyên tốt nhất đến các bậc phụ huynh là việc đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa kịp thời để chẩn đoán bệnh ngay khi mới phát hiện sẽ giúp tránh được các hậu quả đáng tiếc cho con em mình.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
