Xét nghiệm dịch não tủy là một nhóm các xét nghiệm nhằm chẩn đoán các bệnh lý và rối loạn có ảnh hưởng đến não và tủy sống. Bài viết sau đây của Docosan sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về xét nghiệm dịch não tủy.
Tóm tắt nội dung
Dịch não tủy là gì?
Hệ thống thần kinh trung ương bao gồm não và tuỷ sống, đây là trung tâm kiểm soát và điều phối mọi hoạt động trong cơ thể chúng ta, bao gồm cả chuyển động của cơ bắp, chức năng của các cơ quan và thậm chí cả những suy nghĩ phức tạp.
Dịch não tủy (Cerebrospinal Fluid – CSF) là một chất lỏng trong suốt, không màu xung quanh não và tuỷ sống. Dịch não tuỷ đóng vai trò là một tấm đệm, chống lại các tác động mang tính đột ngột hoặc dễ gây chấn thương lên não/tủy sống. Dịch não tủy cũng lưu thông giúp loại bỏ các chất thải từ não, tạo môi trường thuận lợi để hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt nhất.
Xét nghiệm dịch não tủy để làm gì?
Xét nghiệm dịch não tủy (CSF) có thể bao gồm các xét nghiệm để chẩn đoán:
- Tình trạng nhiễm trùng của não và tủy sống: Chẳng hạn như viêm màng não, viêm não. Trong những trường hợp nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, trong dịch não tuỷ thường xuất hiện các tế bào bạch cầu, vi khuẩn và một số chất khác trong dịch não tủy.
- Các bệnh lý tự miễn: Chẳng hạn như Hội chứng Guillain-Barré và bệnh đa xơ cứng (Multiple sclerosis – MS). Các xét nghiệm dịch não tuỷ chẩn đoán những bệnh lý này sẽ phát hiện một số protein có nồng độ cao trong dịch não tủy, chẳng hạn như albumin hay sự thay đổi tỉ lệ IgG / albumin.
- Xuất huyết
- U não
Ai nên xét nghiệm dịch não tủy?
Bạn có thể cần xét nghiệm dịch não tủy nếu có các triệu chứng của nhiễm trùng não hoặc tủy sống, mắc các bệnh tự miễn, chẳng hạn như bệnh đa xơ cứng (MS).
Các triệu chứng của nhiễm trùng não hoặc tủy sống bao gồm:
- Sốt.
- Nhức đầu dữ dội.
- Co giật.
- Cổ cứng.
- Buồn nôn và nôn.
- Nhạy cảm với ánh sáng.
- Nhìn đôi.
- Những thay đổi trong hành vi.
- Lú lẫn.
Các triệu chứng của bệnh đa xơ cứng (MS) bao gồm:
- Nhìn mờ hoặc gặp nhìn đôi.
- Ngứa ran ở tay, chân hoặc mặt.
- Co thắt cơ bắp.
- Yếu cơ.
- Chóng mặt.
- Khó kiểm soát bàng quang.
Các triệu chứng của hội chứng Guillain-Barré bao gồm yếu và ngứa ran ở chân, tay và phần trên cơ thể.
Bạn cũng có thể cần xét nghiệm dịch não tủy nếu bạn bị chấn thương não hoặc tủy sống, hoặc đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư di căn đến hệ thần kinh trung ương.
Thực hiện xét nghiệm dịch não tủy như thế nào?
Bạn có thể được yêu cầu làm sạch bàng quang và ruột trước khi xét nghiệm. Bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch não tuỷ bằng thủ thuật chọc dò tủy sống. Quá trình thực hiện như sau:
- Bạn sẽ được yêu cầu nằm nghiêng, một vài trường hợp bệnh nhân có thể ngồi. Khi nằm, chân gập ép sát gối vào ngực, cằm cúi tối đa, cố gắng chạm ngực
- Bác sĩ sát khuẩn vùng thắt lưng và tiêm thuốc gây tê dưới da bạn.
- Bác sĩ đưa kim chọc dò vào giữa hai đốt sống ở cột sống thắt lưng.
- Bác sĩ rút một lượng nhỏ dịch não tủy để xét nghiệm. Quá trình này sẽ mất khoảng vài phút. Sau khi lấy mẫu bác sĩ có thể thực hiện đo áp lực dịch não tuỷ trong một số trường hợp cần thiết.
- Bạn cần giữ nguyên tư thế trong khi rút dịch.
- Sau khi thực hiện các thủ thuật, bác sĩ sẽ rút kim chọc dò, và băng ép tại vị trí đâm kim
- Bác sĩ có thể yêu cầu bạn nằm ngửa trong vài giờ sau khi làm thủ thuật để giúp bạn không gặp tình trạng đau đầu.
Sau khi xét nghiệm, bạn có thể bị đau đầu kéo dài vài giờ hoặc lên đến một tuần. Bạn cũng có thể cảm thấy hơi đau hoặc nhức ở lưng tại vị trí kim tiêm được đưa vào.
Trong khi chờ đợi kết luận từ xét nghiệm dịch não tuỷ, bác sĩ nghi ngờ bạn bị viêm màng não do vi khuẩn hoặc một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng khác, bạn có thể được đề nghị điều trị trước. Một số bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm màng não do vi khuẩn là những trường hợp có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Phòng khám tư vấn và thực hiện xét nghiệm dịch não tủy
- Phòng khám Đa khoa Quốc tế Leancare, Quận 8, TP.HCM.
- Phòng khám Đa khoa Medelab, Đống Đa, Hà Nội.
Nếu kết quả xét nghiệm dịch não tủy (CSF) chỉ ra rằng bạn bị nhiễm trùng, rối loạn tự miễn dịch hoặc một bệnh khác của não/tủy sống, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm khác để xác nhận chẩn đoán. Bạn đọc nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ khi thực hiện xét nghiệm.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: Cerebrospinal Fluid (CSF) Analysis – medlineplus.gov
