Bí tiểu ở nam giới: 4 nguyên nhân chính và cách điều trị hiệu quả

Bí tiểu ở nam giới không hề hiếm gặp mà cực kì phổ biến, thông thường nam giới đã dễ mắc chứng bí tiểu hơn nữ giới, đặc biệt tỷ lệ này còn gia tăng ở những đối tượng cao tuổi. Vậy hiện tượng bí tiểu ở nam giới là gì? Nguyên nhân gây bí tiểu ở nam giới gồm những yếu tố nào? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây?

Tổng quan về chứng bí tiểu ở nam giới

Nước tiểu là sản phẩm lọc của máu sau khi đi qua hệ thống mao mạch thận, chúng được bài tiết ra và chứa ở bàng quang. Khi bàng quang căng đầy nước tiểu, sẽ có tín hiệu thần kinh gửi lên não gây cảm giác buồn tiểu, nước tiểu sẽ được dẫn từ bàng quang qua niệu đạo và thải ra bên ngoài. Quanh niệu đạo ở đoạn niệu đạo tiền liệt tuyến có một cấu trúc cơ vòng gọi là cơ thắt niệu đạo có vai trò giữ nước tiểu ở lại bàng quang nếu chúng ta chưa muốn đi tiểu.

Bí tiểu ở nam giới là tình trạng phải rặn mạnh khi đi tiểu, hoặc rặn khá lâu thì nước tiểu mới chảy ra được. Tình trạng này tương đối phiền phức, và gây khó khăn khi phải dùng nhà vệ sinh lâu hơn bình thường, thậm chí người bệnh có thể bị mất ngủ vì tiểu không hết, vừa tiểu xong lại mắc tiểu trở lại. Bí tiểu ở nam giới tuy chỉ là triệu chứng, nhưng nó báo hiệu một bệnh lý đường tiết niệu tiềm ẩn đứng sau.

Bí tiểu ở nam giới ngày càng trở nên phổ biến, nhất là đàn ông trên 50 tuổi. Người có những yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng bị bí tiểu ở nam giới bao gồm: Tắc nghẽn cổ bàng quang, niệu đạo, bệnh viêm dây thần kinh, tiền căn phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt. Đặc biệt khi tỉ lệ nam giới mắc ung thư tiền liệt tuyến phải phẫu thuật cắt bỏ ngày càng tăng, cũng khiến tỷ lệ bí tiểu ở nam giới gia tăng nhanh chóng.

Triệu chứng bí tiểu ở nam giới

• Tiểu không hết: Sau khi tiểu, bệnh nhân không có cảm giác thoải mái, cảm giác bàng quang sạch nước tiểu, thay vào đó vẫn còn cảm thấy tức nặng ở vùng bụng dưới (vùng hạ vị)
• Tiểu nhiều: Khi tiểu không hết, nước tiểu vẫn còn lại ở trong bàng quang, người bệnh dễ có cảm giác buồn tiểu, trung bình cứ khoảng 15 – 30 phút lại phải tiểu một lần, hoặc buồn tiểu ngay khi vừa mới tiểu xong, tình trạng này gây bất tiện nghiêm trọng khi người bệnh đang sử dụng các phương tiện công cộng như tàu lửa, xe bus…
• Tia nước tiểu yếu: chân hay bị ướt vì tia tiểu yếu, người bệnh phải dùng sức rặn nhiều mới có thể tiểu được.

Nguyên nhân gây bí tiểu ở nam giới

Hoạt động tiểu tiện là kết quả của sự phối hợp vận động của các cơ bàng quang, cơ cổ bàng quang, cơ thắt niệu đạo. Sự co bóp nhịp nhàng của bàng quang cùng với sự giãn nở của cơ thắt cổ bàng quang, và sự thông thương của ống niệu đạo (không bị bít tắc). Bất kì tác nhân nào ảnh hưởng đến 3 yếu tố kể trên sẽ có thể gây ra bí tiểu ở nam giới:

Bàng quang không co bóp

Rối loạn cơ bàng quang: Những bệnh nhân mắc tai biến mạch máu não, đái tháo đường, liệt bàng quang, hoặc chấn thương vùng cột sống thắt lưng gây ảnh hưởng đến sự chi phối của hệ thần kinh lên cơ bàng quang.

Sự không giãn nở cơ cổ bàng quang: Do tình trạng viêm mạn tính gây xơ chai, hẹp cổ bàng quang bẩm sinh/ mắc phải.

Phì đại tuyến tiền liệt

Kích thước tuyến tiền liệt khoảng 3×4 cm, bề dày 2.5cm, khối lượng khoảng 20 gam. Nó nằm ở vùng đáy bàng quang. Vai trò của tuyến tiền liệt là chế tiết chất nhờn giúp pha loãng tinh trùng thành tinh dịch. Tiền liệt tuyến chỉ hiện diện ở cơ thể nam giới và sẽ phì đại dần theo thời gian. Nó bao quanh cổ bàng quang, nơi mà nước tiểu chảy theo đường niệu đạo xuyên qua nó. Vì thế khi bị phì đại tuyến tiền liệt sẽ gây cản trở dòng nước tiểu gây gây tiểu khó, thậm chí bí tiểu ở nam giới.

Tỉ lệ nam giới lớn tuổi ở Việt Nam bị phì đại tuyến tiền liệt vào khoảng 45% đến 70% (tương đối cao). Tỉ lệ mắc bệnh và mức độ nặng của bệnh thường tăng theo độ tuổi của nam giới. Hẹp cổ bàng quang là ảnh hưởng phổ biến nhất của phì đại tuyến tiền liệt.

Tắc niệu đạo

Sỏi thận, sỏi niệu quản, thậm chí sỏi bàng quang khi đi xuống đều có thể gây tắc niệu đạo, bí tiểu, khó tiểu ở nam giới.

Ngoài ra, các khối u của các tạng trong ổ bụng chèn ép gây hẹp niệu đạo cũng dẫn đến tình trạng bí tiểu ở nam giới.

Các tác nhân khác

Các yếu tố khác như cảm lạnh, tiền sử thủng bàng quang, tác dụng phụ của thuốc, và căng thẳng cũng có thể góp phần làm xuất hiện triệu chứng bí tiểu.

• Cảm lạnh có thể gây bí tiểu, đặc biệt khi cảm lạnh ảnh hưởng đến đường tiểu, gây viêm và làm giảm sức mạnh của bàng quang.
• Tiền sử thủng bàng quang, như trong trường hợp chấn thương hoặc sau quá trình điều trị phẫu thuật, có thể làm giảm hoặc ngăn chặn khả năng kiểm soát tiểu, dẫn đến triệu chứng bí tiểu.
• Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống co giật, thuốc chống dị ứng, thuốc trị tăng tuyến tiền liệt hoặc thuốc giảm áp lực máu có thể có tác dụng phụ làm tác động đến chức năng tiểu của cơ thể.
• Căng thẳng cũng có thể tác động đến hệ thống niệu quản, gây ra triệu chứng bí tiểu. Nhiễm chì, đặc biệt ở mức độ cao, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm thận và làm giảm chức năng niệu quản.

Bệnh bí tiểu ở nam giới có nguy hiểm không?

Bí tiểu ở nam giới có thể tạo ra một số khó chịu và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người đó. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, trạng thái bí tiểu chỉ là triệu chứng của một vấn đề lớn hơn như viêm niệu quản, viêm bàng quang hoặc tăng tuyến tiền liệt. Vì vậy, ý nghĩa và nguy hiểm của bí tiểu liên quan đến nguyên nhân gây ra triệu chứng.

Nếu bí tiểu chỉ là triệu chứng tạm thời và không kéo dài, không gây khó khăn lớn trong cuộc sống thường ngày và không gắn kết với bất kỳ biến chứng nào, có thể không có nguy hiểm cụ thể. Tuy nhiên, nếu bí tiểu trở nên kéo dài, lặp đi lặp lại, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, hoặc gắn kết với các vấn đề khác như nhiễm trùng đường tiểu hay sỏi niệu quản, nó có thể đòi hỏi sự chăm sóc y tế và điều trị.

Ngoài ra, bệnh bí tiểu có thể ảnh hưởng đến tâm lý và tự tin của người mắc phải, đặc biệt nếu nó gây ra tiểu đêm hoặc gây mất ngủ. Việc chịu đựng một trạng thái bí tiểu kéo dài cũng có thể gây ra sự mệt mỏi và stress.

Để đánh giá nguy hiểm và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, quan trọng hơn hết là tham khảo ý kiến của bác sĩ. Họ có thể chẩn đoán nguyên nhân gây ra bí tiểu và đề xuất các phương pháp điều trị tối ưu.

Chẩn đoán bí tiểu ở nam giới

Những xét nghiệm mà bác sĩ sẽ đề nghị để tìm ra nguyên nhân thực sự đứng đằng sau triệu chứng bí tiểu của bệnh nhân bao gồm:

• Xét nghiệm PSA: Nồng độ PSA ở trong máu cao có giá trị báo động về nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến ở bệnh nhân.
• Chụp X-quang (có cản quang hoặc không): đánh giác nguyên nhân tắc nghẽn có phải do sỏi đường tiết niệu không, nếu cần bác sĩ có thể đề nghị chụp thêm CT scan, chụp cộng hưởng từ MRI để xác định chính xác hơn nguyên nhân bí tiểu ở nam giới.
• Siêu âm bụng tổng quát: đo được tương đối chính xác kích thước của tuyến tiền liệt xem nó có to hay không, có gây biến chứng ứ nước ở thận chưa. Mặt khác siêu âm qua ngã trực tràng sẽ giúp xác định kích thước chính xác hơn của tuyến tiền liệt, đồng thời có thể sinh thiết tuyến tiền liệt qua siêu âm để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh nếu nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt.

Điều trị bí tiểu ở nam giới

Điều trị bệnh bí tiểu ở nam giới phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

• Điều trị nền: Điều trị chứng bí tiểu gốc, ví dụ như viêm niệu quản, viêm bàng quang hoặc tăng tuyến tiền liệt, có thể bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng viêm. Đối với các trường hợp tăng tuyến tiền liệt, có thể sử dụng thuốc giảm diễn tiến tuyến tiền liệt hoặc phẫu thuật để giảm các triệu chứng.
• Điều chỉnh lối sống: Cải thiện lối sống và thực hiện các biện pháp tự chăm sóc có thể giúp giảm triệu chứng bí tiểu. Điều này bao gồm ăn một chế độ ăn giàu chất xơ và đa dạng, kiểm soát cân nặng, uống đủ nước trong ngày, hạn chế uống cafein và cồn, và thực hiện bài tập thường xuyên.
• Điều trị tùy chỉnh hóa: Các loại thuốc như thuốc inhibitor alpha-reductase 5-alpha (như finasteride hoặc dutasteride) hoặc thuốc chẹn receptor alfa (như tamsulosin) có thể được sử dụng để điều trị triệu chứng tăng tuyến tiền liệt.
• Vận động niệu quản: Các biện pháp vận động niệu quản, như vận động niệu quản hoặc xoa bóp niệu quản, có thể giúp nâng cao chức năng niệu quản và giảm triệu chứng bí tiểu.
• Điều trị không xâm lấn: Các phương pháp không xâm lấn như lá bàng hoặc điện điều trị kích thích tĩnh mạch ở niệu quản có thể được sử dụng để giảm triệu chứng bí tiểu.

Lưu ý rằng tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể và tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được đánh giá và điều trị đúng cách.

Muốn tìm hiểu thêm về điều trị bí tiểu tại nhà, mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết dưới đây của chúng tôi:

Phòng ngừa bệnh bí tiểu ở nam giới

Để phòng ngừa hiện tượng bí tiểu ở nam giới, bạn có thể tuân thủ các biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Uống đủ nước: Hãy đảm bảo bạn uống đủ lượng nước hàng ngày để duy trì sự thông thoáng của đường tiểu và giảm nguy cơ tạo cặn sỏi.
• Hạn chế uống cồn và cafein: Cả cồn và cafein có thể kích thích sự sản xuất nước tiểu và tăng nguy cơ bí tiểu.
• Giảm tiếp xúc với các chất kích thích đường tiểu: Các chất kích thích như nước ngọt có gas, thức uống có caffeine và thực phẩm cay nóng có thể gây kích thích niệu quản và gây bí tiểu.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn một chế độ ăn giàu chất xơ và đa dạng, giúp duy trì cân bằng dinh dưỡng và điều chỉnh chất lỏng.
• Không nén niệu: Đừng nén niệu quản quá lâu hoặc quá mạnh, hãy tiểu khi bạn cảm thấy cần.
• Đi tiểu đầy đủ: Hãy đảm bảo bạn đi tiểu đầy đủ theo cảm giác và không gắng ép bản thân.
• Hạn chế sử dụng thuốc gây táo bón: Một số loại thuốc gây táo bón có thể làm tăng nguy cơ bí tiểu. Hãy thay đổi thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ nếu bạn gặp tình trạng này.
• Nếu bạn làm việc hàng ngày trong văn phòng, cố gắng đứng lên từ ghế và di chuyển thường xuyên để giảm áp lực lên niệu quản.
• Duy trì một lối sống lành mạnh: Hãy đảm bảo bạn ăn uống cân đối, tập luyện thường xuyên và giảm căng thẳng.

Lưu ý rằng, nếu bạn gặp triệu chứng bí tiểu, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Câu hỏi thường gặp:

Kết luận

Tóm lại, bí tiểu ở nam giới có thể do nguyên nhân gây ra. Vì vậy, ngay khi nhận ra mình có những triệu chứng của bệnh, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiết niệu ngay lập tức để có thể xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời. Đặc biệt nam giới nếu trên 50 tuổi, cần phải khám sức khỏe định kỳ và tầm soát nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu về Bí tiểu ở nam giới: 1 số nguyên nhân mà bạn cần biết tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.

---

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.

Nguồn tham khảo: healthline.com, webmd.com