Bệnh lao là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn lây lan qua việc hít phải những giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi của người bị bệnh. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến phổi, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm cả vùng bụng, các tuyến, xương và hệ thần kinh. Lao là một bệnh lý có tính nghiêm trọng, nhưng bệnh có thể được chữa khỏi nếu được điều trị bằng thuốc kháng sinh phù hợp. Hãy cùng Docosan tìm hiểu rõ hơn về bệnh trong nội dung dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về bệnh lao
Bệnh lao (TB) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả năng ảnh hưởng chủ yếu đến phổi. Vi khuẩn gây bệnh lao lây từ người này sang người khác thông qua các hạt nhỏ li ti phát tán vào không khí khi ho và hắt hơi.
Từng hiếm gặp ở các nước phát triển, các ca nhiễm bệnh lao bắt đầu gia tăng vào năm 1985, một phần là do sự xuất hiện của HIV, loại vi rút gây ra bệnh AIDS. HIV làm suy yếu hệ thống miễn dịch của một người, vì vậy nó không thể chống lại vi trùng lao.
Nhiều chủng vi khuẩn lao kháng lại các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh. Những người mắc bệnh lao hoạt động phải dùng nhiều loại thuốc trong thời gian dài để thoát khỏi tình trạng nhiễm trùng và ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc kháng sinh.
Dấu hiệu và triệu chứng bệnh lao
Mặc dù cơ thể bạn có thể chứa vi khuẩn lao, nhưng hệ thống miễn dịch của bạn thường có thể ngăn bạn bị bệnh. Vì lý do này, các bác sĩ phân biệt giữa:
- Lao tiềm ẩn: Bạn bị nhiễm trùng lao nhưng vi khuẩn trong cơ thể bạn không hoạt động và không gây ra triệu chứng. Bệnh lao tiềm ẩn còn được gọi là bệnh lao không hoạt động hoặc bệnh lao sơ nhiễm, không lây nhiễm. Lao tiềm ẩn có thể chuyển thành lao hoạt động vì vậy việc điều trị là rất quan trọng.
- Lao hoạt động: Còn được gọi là bệnh lao, tình trạng này khiến bạn bị ốm và trong hầu hết các trường hợp có thể lây lan cho người khác. Bệnh có thể kéo dài vài tuần hoặc vài năm sau khi nhiễm vi khuẩn lao .
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao đang hoạt động bao gồm:
- Ho từ ba tuần trở lên
- Ho ra máu hoặc chất nhầy
- Đau ngực, hoặc đau khi thở hoặc ho
- Giảm cân không chủ ý
- Mệt mỏi
- Sốt
- Đổ mồ hôi đêm
- Ớn lạnh
- Ăn mất ngon
Bệnh lao cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể bạn bao gồm thận, cột sống hoặc não. Khi bệnh lao xảy ra bên ngoài phổi của bạn, các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau tùy theo các cơ quan liên quan. Ví dụ, bệnh lao cột sống có thể gây đau lưng và bệnh lao ở thận có thể gây tiểu ra máu.
Chẩn đoán bệnh lao như thế nào?
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn mắc bệnh lao (TB), bạn sẽ cần thực hiện xét nghiệm mẫu đờm.
Xét nghiệm chẩn đoán phân tử nhanh là xét nghiệm ban đầu được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị cho những người có dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao.
Nếu bác sĩ của bạn nghi ngờ bất kỳ trường hợp nhiễm trùng lao ngoài phổi nào khác, họ có thể yêu cầu bạn xét nghiệm các mẫu dịch cơ thể và các mô bị ảnh hưởng. Bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm chẩn đoán khác như kính hiển vi soi đờm. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang phổi để kiểm tra kích thước và vùng phổi bị ảnh hưởng.
Để loại trừ bệnh lao ở những người không có dấu hiệu hoặc triệu chứng, bác sĩ có thể sàng lọc những người có nguy cơ mắc bệnh bằng cách xét nghiệm da hoặc máu.
Nguyên nhân gây bệnh lao
Bệnh lao là do vi khuẩn lây lan từ người này sang người khác thông qua các giọt siêu nhỏ phát tán vào không khí. Điều này có thể xảy ra khi một người mắc bệnh lao dạng hoạt động, chưa được điều trị ho, nói, hắt hơi, khạc nhổ, cười hoặc hát.
Bệnh lao tuy dễ lây lan nhưng không dễ mắc phải. Bạn có nhiều khả năng bị nhiễm bệnh lao từ người mà bạn sống hoặc làm việc cùng hơn là từ người lạ. Hầu hết những người mắc bệnh lao hoạt động đã được điều trị bằng thuốc thích hợp trong ít nhất hai tuần sẽ không còn lây nhiễm nữa.
Biến chứng của bệnh lao
Nếu không điều trị, bệnh lao có thể gây tử vong. Bệnh hoạt động không được điều trị thường ảnh hưởng đến phổi của bạn, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể bạn.
Các biến chứng của bệnh lao bao gồm:
- Đau cột sống: Đau lưng và cứng khớp là những biến chứng phổ biến của bệnh lao.
- Tổn thương khớp: Viêm khớp do bệnh lao (viêm khớp do lao) thường ảnh hưởng đến hông và đầu gối.
- Sưng màng bao phủ não của bạn (viêm màng não): Điều này có thể gây ra cơn đau đầu kéo dài hoặc không liên tục xảy ra trong nhiều tuần và có thể có những thay đổi về tinh thần.
- Các vấn đề về gan hoặc thận: Gan và thận của bạn giúp lọc chất thải và tạp chất khỏi dòng máu của bạn. Bệnh lao ở các cơ quan này có thể làm suy giảm các chức năng của chúng.
- Rối loạn tim: Bệnh lao có thể lây nhiễm sang các mô bao quanh tim của bạn, gây viêm và tích tụ chất lỏng có thể cản trở khả năng bơm máu hiệu quả của tim. Tình trạng này, được gọi là chèn ép tim, có thể gây tử vong.
Cách điều trị lao
Với việc điều trị, bệnh lao hầu như luôn có thể được chữa khỏi. Một đợt kháng sinh thường sẽ phải dùng trong 6 tháng. Một số loại kháng sinh khác nhau được sử dụng vì một số dạng lao có khả năng kháng lại một số loại kháng sinh.
Nếu bạn bị nhiễm một dạng lao kháng thuốc, có thể cần điều trị bằng 6 loại thuốc khác nhau trở lên. Thông thường bạn sẽ không cần phải cách ly trong thời gian này, nhưng điều quan trọng là phải thực hiện một số biện pháp phòng ngừa cơ bản để ngăn chặn sự lây nhiễm lây lan cho gia đình và bạn bè của bạn.
Bạn nên:
- Tránh xa nơi làm việc, trường học cho đến khi bác sĩ cho phép bạn quay trở lại an toàn
- môi trường công cộng
- Cẩn thận vứt bỏ bất kỳ khăn giấy đã sử dụng nào trong một túi nhựa kín
- Mở cửa sổ khi có thể để đảm bảo cung cấp tốt không khí trong lành ở những nơi bạn dành thời gian
- Tránh ngủ chung phòng với người khác
Nếu tiếp xúc gần với người bị bệnh lao, bạn có thể làm các xét nghiệm để xem mình có bị nhiễm bệnh hay không. Chúng có thể bao gồm chụp X-quang phổi, xét nghiệm máu và xét nghiệm da gọi là xét nghiệm Mantoux.
Phòng ngừa bệnh lao bằng cách nào?
Nếu bạn có kết quả dương tính với nhiễm trùng lao tiềm ẩn, bác sĩ có thể khuyên bạn dùng thuốc để giảm nguy cơ phát triển bệnh lao đang hoạt động. Chỉ có bệnh lao đang hoạt động mới có khả năng lây lan.
Bảo vệ gia đình và bạn bè của bạn
Nếu bạn bị bệnh lao đang hoạt động, thường phải điều trị bằng thuốc điều trị lao vài tuần trước khi bạn không bị lây nữa. Thực hiện theo các mẹo sau để giúp bạn bè và gia đình của bạn không bị ốm:
- Ở nhà: Không đi làm hoặc đi học hoặc ngủ trong phòng với người khác trong vài tuần đầu điều trị.
- Thông gió cho căn phòng: Vi trùng lao dễ lây lan hơn trong những không gian nhỏ khép kín, nơi không khí không di chuyển. Nếu ngoài trời không quá lạnh, hãy mở cửa sổ và dùng quạt để thổi không khí trong nhà ra bên ngoài.
- Che miệng: Dùng khăn giấy để che miệng bất cứ khi nào bạn cười, hắt hơi hoặc ho. Cho khăn giấy bẩn vào túi, buộc kín và vứt đi.
- Mang khẩu trang: Đeo khẩu trang khi ở gần người khác trong ba tuần đầu điều trị có thể giúp giảm nguy cơ lây truyền.
Uống thuốc đều đặn
Đây là bước quan trọng nhất bạn có thể làm để bảo vệ bản thân và những người khác khỏi bệnh lao. Khi bạn ngừng điều trị sớm hoặc bỏ qua liều, vi khuẩn lao có cơ hội phát triển các đột biến cho phép chúng tồn tại trước các loại thuốc lao mạnh nhất. Các chủng kháng thuốc gây chết người và khó điều trị hơn.
Chủng ngừa
Ở các quốc gia nơi bệnh lao phổ biến hơn, trẻ sơ sinh thường được chủng ngừa bằng vắc-xin bacille Calmette-Guerin (BCG).
Giải đáp một số câu hỏi về bệnh lao
Bệnh lao có chữa được không?
Bệnh lao (TB) có thể chữa khỏi 100% nếu được điều trị bằng thuốc đã được phê duyệt trong tối thiểu sáu tháng.
Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn trong vòng hai đến bốn tuần sau khi bắt đầu điều trị. Tuy nhiên, trong thời gian ủ bệnh lao điều rất quan trọng là phải uống thuốc điều độ nếu không bệnh sẽ nặng hơn.
Nếu bạn không hoàn thành việc điều trị đúng cách hoặc không tuân thủ liệu trình điều trị đã cho, thì vi khuẩn lao có thể trở nên mạnh hơn và các triệu chứng có thể tiếp tục. Đây được gọi là bệnh lao kháng thuốc. Nó phức tạp hơn và khó khỏi hơn và có thể mất nhiều thời gian hơn để điều trị.
Bệnh lao cần cách ly bao lâu?
Khoảng thời gian cần thiết để cách ly tại nhà đối với mỗi người là khác nhau. Các bác sĩ điều trị sẽ cho bạn biết bạn cần ở nhà bao lâu. Các xét nghiệm đờm sẽ giúp bác sĩ biết khi nào có thể ngừng cách ly tại nhà. Đờm là chất nhầy hoặc đờm mà bạn ho ra từ sâu bên trong phổi. Nếu bạn uống thuốc, bệnh lao của bạn sẽ thuyên giảm. Một khi các xét nghiệm cho thấy bạn không còn khả năng lây truyền bệnh lao nữa, bạn sẽ có thể làm những việc tương tự như trước khi bị bệnh.
Bệnh lao có tự khỏi không?
Bệnh lao phổi thường tự khỏi, nhưng trong hơn một nửa số trường hợp, bệnh có thể tái phát. Bệnh lao đang hoạt động rất dễ lây lan và có khả năng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị thích hợp. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp đều có thể điều trị được, đặc biệt là khi bác sĩ phát hiện sớm. Bất kỳ ai có nguy cơ cao phát triển bệnh lao hoặc bất kỳ triệu chứng nào của bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ càng sớm càng tốt.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, nhs.uk
Có thể bạn quan tâm
