Khí hư âm đạo là hiện tượng sinh lý bình thường ở phụ nữ. Tuy nhiên các tình trạng bệnh phụ khoa có thể làm khí hư có mùi, màu sắc hay tần suất tiết dịch bất thường. Hãy cùng Docosan tìm hiểu cách nhận biết khí hư bất thường và các nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó qua bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Khí hư là gì?
Khí hư âm đạo là chất lỏng trong suốt, màu trắng hoặc trắng ngà chảy ra từ âm đạo của người phụ nữ. Đây thường là một quá trình tự nhiên và bình thường, tuy nhiên những thay đổi về màu sắc, kết cấu, mùi hoặc lượng khí hư âm đạo có thể là dấu hiệu cảnh báo cho tình trạng nhiễm trùng hoặc các bệnh phụ khoa khác. Hầu hết các nguyên nhân gây ra khí hư âm đạo bất thường đều có thể điều trị bằng thuốc.
Vai trò của khí hư
Tử cung, cổ tử cung và âm đạo của người phụ nữ tiết ra khí hư với thành phần chủ yếu bao gồm các tế bào và vi khuẩn. Dịch tiết này giúp làm sạch và bôi trơn âm đạo, đồng thời giúp chống lại nhiều loại vi khuẩn có hại gây nhiễm trùng.
Khi hư như thế nào là bình thường?
Khí hư bình thường phải có màu sắc trong hoặc trắng, không có mùi hôi và độ đặc của dịch tiết có thể thay đổi trong suốt chu kỳ kinh nguyệt. Các đặc điểm khác có thể kể đến của khí hư bao gồm:
- Kết cấu: Khí hư âm đạo có thể có kết cấu từ loãng, nhão đến đặc, dính. Sự thay đổi này được điều hòa bởi hormone của cơ thể, tuy nhiên các yếu tố như nhiễm trùng cũng có thể làm thay đổi độ đặc của khí hư âm đạo. Khí hư có dạng cục, bọt hoặc kèm theo ngứa và thay đổi màu sắc có thể là dấu hiệu cảnh báo bị nhiễm trùng.
- Màu sắc: Khí hư âm đạo bình thường có màu trong suốt, trắng sữa hoặc trắng đục. Khí hư màu vàng sẫm, nâu, xanh lá cây hoặc xám có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác.
- Mùi: Khí hư âm đạo bình thường vẫn có thể có mùi nhưng không quá nồng và thường không gây khó chịu. Nếu chị em phụ nữ cảm thấy khí hư có mùi tanh hoặc hôi kèm theo những thay đổi về kết cấu hoặc màu sắc, khả năng cao chị em đã bị nhiễm trùng âm đạo.
- Lượng: Một số người tiết ra nhiều khí hư âm đạo, trong khi những người còn lại tiết ra ít hơn. Một vài yếu tố như mang thai, sử dụng thuốc tránh thai hoặc rụng trứng cũng có thể ảnh hưởng đến lượng khí hư âm đạo mà người phụ nữ tiết ra. Tuy nhiên, những sự thay đổi đột ngột về lượng khí hư âm đạo tiết ra nhiều có thể báo hiệu cho một bất thường về sức khỏe.
Nhận biết các màu sắc bất thường của dịch âm đạo
Màu sắc của khí hư có thể báo hiệu tình trạng sức khỏe của chị em phụ nữ đang gặp vấn đề:
- Khí hư vàng, đen hoặc xanh lá cây: Gợi ý nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).
- Nâu hoặc đỏ: Thường liên quan đến tình trạng kinh nguyệt không đều hoặc mang thai (chảy máu do làm tổ).
- Trong hoặc trắng: Khí hư bình thường có màu trong, trắng hoặc trắng đục. Tuy nhiên, nếu khí hư có màu trắng nhưng kết cấu đặc hơn bình thường hoặc gây cảm giác ngứa, thì có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nấm men.
Chị em phụ nữ hãy liên hệ với bác sĩ chăm sóc sức khỏe nếu nhận thấy khí hư âm đạo có những thay đổi về màu sắc, kết cấu hoặc kèm theo các triệu chứng khác như mùi hôi, ngứa hay nóng rát.
Nguyên nhân khí hư bất thường
Đa phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng khí hư bất thường là do nhiễm trùng. Các bệnh bệnh nhiễm trùng khiến khí hư thay đổi hoặc có mùi khó chịu thường xuất phát từ chế độ sinh hoạt, môi trường sinh sống hoặc có thể do quan hệ tình dục với người bị nhiễm trùng.
- Nhiễm trùng nấm men: Nhiễm nấm âm đạo xảy ra khi một loại nấm cụ thể (Candida) phát triển ngoài tầm kiểm soát trong âm đạo. Bệnh này tạo ra dịch tiết âm đạo đặc, trắng, kết cấu gần giống như phô mai. Ngoài ra, âm đạo có thể sưng, ngứa và đau khi quan hệ tình dục.
- Bệnh Trichomonas hoặc “Trich”: Trichomoniasis là một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) mà chị em phụ nữ mắc phải khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh. Bệnh này làm cho khí hư âm đạo có màu xanh lá cây, vàng hoặc xám và thường có bọt.
- Viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc BV: Viêm âm đạo do vi khuẩn xảy ra khi có quá nhiều một loại vi khuẩn nhất định trong âm đạo. Bệnh này thường lây truyền qua quan hệ tình dục. Những người bị BV có dịch tiết âm đạo màu trắng hoặc xám kèm theo mùi hôi tanh.
- Bệnh lậu và bệnh Chlamydia: Chlamydia và lậu là hai bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến mà chị em phụ nữ có thể mắc phải khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh. Đa số người bị các bệnh nhiễm trùng này có khí hư âm đạo đục, màu vàng hoặc xanh lá cây. Nếu không được điều trị, bệnh nhiễm trùng có thể lan rộng, gây ra bệnh viêm vùng chậu và đau vùng chậu.
Tuy nhiên, khí hư âm đạo bất thường không phải lúc nào cũng do nhiễm trùng. Sự mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong âm đạo và sự kích thích tình dục cũng có thể gây ra tình trạng này. Những nguyên nhân khác làm cho khí hư âm đạo bất thường bao gồm:
- Có dị vật thể mắc kẹt trong âm đạo, ví dụ như băng vệ sinh, đồ chơi tình dục,…
- Kích ứng với chất tẩy rửa, xà phòng, chất bôi trơn tình dục hoặc vật liệu dùng trong bao cao su hay đồ chơi tình dục.
- Viêm teo âm đạo: Tình trạng này có thể xảy ra sau thời kỳ mãn kinh khi hàm lượng estrogen trong cơ thể suy giảm, dẫn đến thành âm đạo trở nên khô và mỏng hơn bình thường.
- Mang thai: Trong thời gian mang thai, cơ thể sẽ tiết ra nhiều dịch tiết hơn với mục đích giúp bảo vệ người phụ nữ khỏi nguy cơ nhiễm trùng.
- Rụng trứng: Dịch tiết của người phụ nữ có thể trở nên trơn và ướt hơn trong quá trình rụng trứng (khi buồng trứng giải phóng trứng). Hiện tượng này giúp tinh trùng dễ bơi lên để tiếp cận trứng và thụ tinh.
Xem thêm: 7 dấu hiệu rụng trứng ở nữ giới dễ dàng nhận biết
Khí hư bất thường có nguy hiểm không? Biến chứng
Khí hư đảm nhận nhiều vai trò quan trọng đối với sức khỏe và khả năng sinh sản của người phụ nữ, vì vậy khí hư bất thường là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang bị bệnh, dẫn đến nhiều bất tiện trong sinh hoạt của chị em:
- Vùng kín thường xuyên ẩm ướt: Điều này khiến chị em luôn cảm thấy khó chịu và tự ti khi đứng trước đám đông.
- Giảm ham muốn tình dục: Cảm giác sưng đau hoặc ngứa khi quan hệ tình dục vì không có chất bôi trơn tự nhiên sẽ làm giảm chất lượng đời sống tình dục của chị em.
- Tăng nguy cơ vô sinh: Khí hư bất thường làm thay đổi môi trường âm đạo khiến tinh trùng khó có thể sống sót, hoặc dẫn đến tình trạng viêm ứ dịch tai vòi, viêm phần phụ ngăn cản quá trình thụ thai diễn ra nên sẽ tăng nguy cơ vô sinh.
Các phương pháp phòng ngừa khí hư bất thường
Chị em phụ nữ hoàn toàn có thể phòng ngừa khí hư bất thường bằng các việc làm đơn giản hằng ngày, bao gồm:
- Rửa nhẹ nhàng vùng da quanh âm đạo bằng nước ấm và xà phòng nhẹ, không có mùi thơm.
- Không sử dụng xà phòng hoặc gel có mùi thơm.
- Không sử dụng chất khử mùi hoặc khăn lau vệ sinh có mùi thơm.
- Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ cơ quan sinh dục, nhất là sau khi quan hệ tình dục.
- Lựa chọn dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, tránh làm mất cân bằng môi trường pH âm đạo.
- Thay quần lót ít nhất 1 lần mỗi ngày.
- Không nên mặc quần lót quá chật, bó sát hoặc quá rộng. Ưu tiên lựa chọn các loại vải mềm mại, thấm hút tốt. Lựa chọn quần lót sáng màu để dễ dàng theo dõi sự thay đổi màu sắc của khí hư.
- Thay băng vệ sinh mỗi 4 giờ trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Vệ sinh vùng kín từ trước ra sau để vi khuẩn không lây nhiễm từ hậu môn lên âm đạo.
- Không thụt rửa nước, hóa chất sâu vào âm đạo.
- Duy trì chế độ ăn uống điều độ, tăng cường chất xơ từ rau củ quả.
- Tập luyện thể dục vừa sức.
- Đi khám phụ khoa định kỳ từ 1-2 lần mỗi năm, nhất là khi bắt đầu có kế hoạch mang thai.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu nhận biết bất thường
Chị em phụ nữ nên đến gặp bác sĩ chăm sóc sức khỏe nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau:
- Khí hư âm đạo thay đổi màu, kết cấu hoặc có mùi khác thường.
- Sản xuất nhiều dịch tiết hơn bình thường.
- Cảm thấy ngứa, rát, sưng hoặc đau xung quanh âm đạo.
- Cảm thấy đau vùng chậu (vùng giữa bụng và đùi).
- Bị chảy máu giữa kỳ kinh hoặc sau khi quan hệ tình dục.
- Bị đau khi đi tiểu.
Các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán chính xác bệnh
Khi nhận thấy các dấu hiệu khí hư bất thường, bác sĩ có thể đề nghị chị em thực hiện các xét nghiệm kiểm tra tình trạng nhiễm trùng phụ khoa, bao gồm:
Kiểm tra viêm âm đạo: Bác sĩ có thể lấy mẫu khí hư bất thường để xét nghiệm viêm âm đạo, từ đó có thể phát hiện viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm nấm men hoặc nhiễm Trichomonas.
Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs): Phụ nữ có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) nên được sàng lọc các bệnh này, ngay cả khi không có triệu chứng. Xét nghiệm nên được thực hiện hàng năm đối với bệnh lậu và bệnh Chlamydia ở những đối tượng phụ nữ:
- Đang hoạt động tình dục và từ 25 tuổi trở xuống.
- Hoạt động tình dục và trên 25 tuổi nếu có nguy cơ cao (chẳng hạn như phụ nữ có nhiều bạn tình hoặc bạn tình đã từng mắc STI).
- Phụ nữ đang mang thai.
Các phương pháp điều trị hiệu quả
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh cụ thể mà các bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp nhất:
- Viêm nhiễm do nấm: Điều trị bằng thuốc kháng nấm dạng uống, thuốc đặt âm đạo kết hợp thuốc dạng kem hoặc gel để bôi âm hộ, âm đạo.
- Nhiễm khuẩn âm đạo: Điều trị bằng thuốc kháng sinh đường uống kết hợp với thuốc đặt âm đạo.
- Bệnh lý lây truyền qua đường tình dục: Điều trị cho người phụ nữ kết hợp song song với điều trị cho bạn tình.
Các bệnh viện chuyên sản phụ khoa uy tín
Chị em phụ nữ có thể tham khảo một số bệnh viện chuyên khoa sản phụ khoa uy tín để đi khám phụ khoa định kỳ và đến kiểm tra khi nhận thấy các dấu hiệu khí hư âm đạo bất thường:
- Bệnh viện Từ Dũ – TPHCM.
- Bệnh viện Hùng Vương – TPHCM.
- Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – TPHCM.
- Bệnh viện Phụ sản Mekong – TPHCM.
- Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – TPHCM.
- Bệnh viện Bạch Mai – Hà Nội.
- Bệnh viện Đại học Y Hà Nội – Hà Nội.
- Bệnh viện Phụ sản Hà Nội – Hà Nội.
- Bệnh viện Phụ sản Trung ương – Hà Nội.
- Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 – Hà Nội.
Một số câu hỏi liên quan
Khí hư ra mỗi ngày có sao không?
Việc tiết ra một lượng dịch tiết âm đạo nhất định mỗi ngày là hiện tượng bình thường, đây là cách cơ thể giữ cho môi trường âm đạo sạch sẽ và khỏe mạnh. Nếu chị em cảm thấy lo lắng về việc tiết ra quá nhiều dịch tiết, hãy mặc thêm một miếng băng vệ sinh mỏng để giúp thấm bớt dịch.
Có nên thụt rửa âm đạo để làm sạch khí hư?
Không nên thụt rửa âm đạo để loại bỏ khí hư, vì việc thụt rửa quá mức có thể làm mất cân bằng tự nhiên của các vi sinh vật bên trong âm đạo. Ngoài ra, việc thụt rửa cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng, làm cho các bệnh lý phụ khoa trở nên trầm trọng hơn.
Khí hư vón cục có sao không?
Trên thực tế, nấm men xuất hiện tự nhiên trong âm đạo nhưng đôi khi, chúng có thể phát triển không bình thường và gây ra sự mất cân bằng được gọi là nhiễm trùng nấm men. Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng này là khí hư đặc, trắng, vón cục và có kết cấu như phô mai. Ngoài ra, nhiễm trùng nấm men thường đi kèm với cảm giác nóng rát hoặc ngứa âm đạo và có mùi lạ hoặc nồng ở đó.
Khí hư màu vàng có sao không?
Khí hư có màu vàng kèm theo mùi hôi thường là dấu hiệu của nhiều bệnh lý phụ khoa như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, nhiễm trùng đường tiết niệu… ở phụ nữ. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, hiện tượng này còn ảnh hưởng đến tâm lý của nhiều chị em phụ nữ và làm giảm chất lượng cuộc sống của họ.
Khí hư màu nâu sẫm, đặc sệt có sao không?
Khí hư màu nâu có thể do một số yếu tố gây ra, bao gồm chu kỳ kinh nguyệt không đều đặn, gần đến cuối chu kỳ, giai đoạn tiền mãn kinh và sử dụng biện pháp tránh thai, tất cả những nguyên nhân này đều bình thường. Tuy nhiên, hiện tượng này cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn, như nhiễm trùng, thai ngoài tử cung hoặc băng vệ sinh còn sót lại trong âm đạo.
Xem thêm:
- Khí hư bã đậu: Chị em phải điều trị thế nào?
- Phụ nữ mắc bệnh huyết trắng kiêng ăn gì? Nên ăn gì?
- Bị huyết trắng bệnh gì? 10 cách xử lý mà chị em nên biết
Khí hư bất thường có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm nhiễm âm đạo hoặc các bệnh lý phụ khoa khác. Chị em phụ nữ cần biết cách phân biệt khí hư bình thường và bất thường để kịp thời thăm khám và điều trị. Nếu cảm thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ rộng rãi đến người thân và bạn bè để cùng biết cách chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Nguồn tham khảo:
1. Vaginal Discharge
- Link tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/4719-vaginal-discharge
- Ngày tham khảo: 02/09/2024
2. Vaginal discharge
- Link tham khảo: https://www.nhs.uk/conditions/vaginal-discharge/
- Ngày tham khảo: 02/09/2024
3. Gynecologic Tests and Procedures
- Link tham khảo: https://www.msdmanuals.com/home/women-s-health-issues/diagnosis-of-gynecologic-disorders/gynecologic-tests-and-procedures
- Ngày tham khảo: 02/09/2024
