Nhiệt miệng xuất hiện ở khoảng 20% dân số, phổ biến hơn là nhiệt miệng ở trẻ em và phụ nữ. Trẻ bị nhiệt miệng có thể khởi phát từ giai đoạn sơ sinh hoặc thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 10 đến 19 tuổi. Trong một phần ba trẻ bị nhiệt miệng, vết loét nhiệt miệng quay trở lại nhiều năm sau đợt bùng phát đầu tiên. Nếu con bạn bị nhiệt miệng, điều quan trọng cần biết là chúng không lây nhiễm và không thể lây từ trẻ này sang trẻ khác.
Tuy nhiên, nếu nhiệt miệng ở trẻ xuất hiện liên tục có thể là biểu hiện của hội chứng Behcet, bệnh lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp phản ứng hoặc bệnh viêm ruột (đặc biệt là bệnh Crohn). Với hệ thống miễn dịch còn yếu, cùng với điều kiện khí hậu thay đổi liên tục, trẻ bị nhiệt miệng xuất hiện ngày càng nhiều. Vậy để nắm rõ được nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách đề phòng nhiệt miệng ở trẻ, Doctor có sẵn sẽ giúp bạn giải đáp trong bài viết này nhé!
Tóm tắt nội dung
- 1 Nhiệt miệng ở trẻ em là gì?
- 2 Trẻ bị nhiệt miệng do đâu?
- 3 Triệu chứng khi trẻ bị nhiệt miệng
- 4 Làm sao để chẩn đoán trẻ bị nhiệt miệng?
- 5 Cách chữa nhiệt miệng cho bé hiệu quả tại nhà
- 6 Cha mẹ có trẻ bị nhiệt miệng nên liên hệ với bác sĩ khi nào?
- 7 Những điểm chính khi trẻ bị nhiệt miệng
- 8 Những mẹo giúp bạn tận dụng tối đa lúc liên hệ với bác sĩ khi trẻ bị nhiệt miệng
- 9 Câu hỏi thường gặp
Nhiệt miệng ở trẻ em là gì?
Trẻ bị nhiệt miệng khi xuất hiện những vết loét nhỏ bên trong miệng. Chúng thường được tìm thấy bên trong môi, ở phần sau của vòm miệng, bên trong má, trên lưỡi hoặc lợi.
Vết loét ở trẻ bị nhiệt miệng là sự phá vỡ hoàn toàn lớp biểu mô, xuất hiện dưới dạng một tổn thương màu trắng hoặc xám được bao quanh bởi ban đỏ. Nếu trẻ bị nhiệt miệng kéo dài trên 14 ngày thì được coi là mãn tính, ngược lại là cấp tính. Trẻ bị nhiệt miệng tái phát khi xuất hiện các đợt tương tự với quá trình lành không liên tục và được xem là nhiệt miệng tái phát (RAS). RAS được chia thành aphthae nhỏ, lớn và dạng herpetiform:
- Aphthae nhỏ đại diện cho loại RAS phổ biến nhất (80 – 85%), có kích thước khác nhau từ 3 đến 10 mm và thường liên quan đến niêm mạc miệng không sừng hóa (môi, má, sàn miệng, mặt trên và mặt bên của lưỡi). Khi trẻ bị nhiệt miệng ở dạng aphthae nhỏ, tối đa có 5 vết loét xuất hiện và kéo dài trong 10 – 14 ngày trước khi chúng lành lại mà không để lại sẹo.
- Trẻ bị nhiệt miệng với aphthae lớn có vết loét lớn hơn (vượt quá 10 mm) và sâu hơn các loại aphthae nhỏ, chúng tồn tại lâu hơn (trên 6 tuần) và có thể để lại sẹo sau khi lành. Chúng gây ra những cơn đau dữ dội, khó nuốt, thậm chí là sốt ở trẻ.
- Nhiệt miệng trẻ em rất hiếm khi gặp loại aphthae herpetiform, chỉ chiếm 10% RAS, là loại ít phổ biến nhất. Khi trẻ bị nhiệt miệng loại này, sẽ xuất hiện nhiều vết loét tái phát (có thể có tới 100 vết loét cùng một lúc) vết loét nhỏ 2 – 3 mm nhưng có thể hợp nhất thành vết loét lớn hơn (như đã thấy trong nhiễm virus, do đó có tên gọi như vậy).
Ngoài ra, nhiệt miệng trẻ em còn được phân loại theo vết loét đơn độc hay nhiều vết loét.
Trẻ bị nhiệt miệng do đâu?
Trẻ bị nhiệt miệng vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên, có những yếu tố được cho là có liên quan đến sự phát triển nhiệt miệng ở trẻ. Đó là:
- Hệ thống miễn dịch suy yếu: Ở trẻ có hệ miễn dịch còn yếu, chưa hoàn thiện như người trưởng thành, rất dễ mắc bệnh khi điều kiện môi trường xung quanh thay đổi.
- Dị ứng với thực phẩm, chẳng hạn như cà phê, sô cô la, pho mai, các loại hạt và trái cây họ cam quýt
- Sử dụng thực phẩm dầu mỡ, cay nóng lâu ngày
- Căng thẳng
- Virus và vi khuẩn: Trẻ bị nhiệt miệng do Herpetic là biểu hiện của virus herpes simplex tuýp 1 (HSV-1), đây là nguyên nhân virus phổ biến nhất gây nhiệt miệng ở trẻ em và xảy ra ở trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi.
- Chấn thương miệng: Chấn thương có thể là nguyên nhân dễ nhận biết nhất ở trẻ bị nhiệt miệng. Các vết nhiệt miệng lặp đi lặp lại do chấn thương hoặc do vết cắn có thể được quan sát thấy ở trẻ em mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ và thiểu năng trí tuệ hoặc trong bối cảnh lên cơn động kinh. Các nguyên nhân khác gây ra nhiệt miệng ở trẻ em do chấn thương có thể là niềng răng không vừa hoặc đánh răng quá mạnh. Trẻ em có thói quen nghiến răng vào ban đêm cũng có thể gây nhiệt miệng tái phát ở má, đồng thời có các triệu chứng khác như men răng bị hỏng hoặc lưỡi bị biến dạng.
- Dinh dưỡng kém: Có đến 20% trường hợp trẻ em bị nhiệt miệng có liên quan đến thiếu hụt hematinic (sắt, folate, vitamin B6 và B12), mặc dù những thiếu sót khác như vitamin D, kẽm hoặc thiamin cũng có thể xuất hiện. Thông thường, aphthae nhỏ có thể được nhìn thấy.
- Một số loại thuốc: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc chẹn beta, thuốc kháng sinh, thuốc tiểu đường, thuốc hạ huyết áp, thuốc ức chế kết tập tiểu cầu, thuốc giãn mạch và thuốc ức chế protease đã được báo cáo là có thể gây nhiệt miệng, điển hình là những vết loét riêng lẻ, nằm ở bên cạnh miệng.
- Kích ứng từ niềng răng chỉnh nha
- Bệnh đường tiêu hóa: Vì khoang miệng là một phần của đường tiêu hóa nên nhiệt miệng ở trẻ em cũng có thể do các bệnh đường tiêu hóa gây ra. Thông thường, bệnh Celiac có thể biểu hiện bằng nhiều vết loét nhỏ có viền bao quanh với sàn màu vàng/xám, ngoài ra trẻ còn có thể kèm theo triệu chứng đau bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy.
Triệu chứng khi trẻ bị nhiệt miệng
Triệu chứng ở trẻ bị nhiệt miệng khá đa dạng. Dưới đây là một số triệu chứng điển hình nhất khi trẻ bị nhiệt miệng:
- Các vết loét đau trong miệng, thường ở bên trong môi, trên má, trên lưỡi hoặc trên vòm họng, có thể xuất hiện triệu chứng nóng rát khó chịu một hoặc hai ngày trước khi xuất hiện các vết loét.
- Các vết loét biểu hiện dưới dạng các tổn thương có ranh giới với vết loét màu xám hoặc trắng ở trung tâm, bao quanh bởi một quầng ban đỏ.
- Khó ăn hoặc nói vì vết loét.
- Không sốt (trong hầu hết các trường hợp): Sốt, phát ban, nhức đầu hoặc hạch to thường không xuất hiện, nếu có sẽ gợi ý một số chẩn đoán khác như hội chứng herpangina hoặc PFAPA (sốt định kỳ, viêm họng, viêm hạch và loét miệng).
- Có tiền sử nhiệt miệng ở trẻ trước đó.
- Vết loét thường lành từ 7 đến 14 ngày.
Làm sao để chẩn đoán trẻ bị nhiệt miệng?
Chẩn đoán trẻ bị nhiệt miệng thường chỉ cần dựa trên lâm sàng, xét nghiệm thường không cần thiết, mặc dù xét nghiệm chẩn đoán có thể được xem xét trong các trường hợp dai dẳng, nghiêm trọng hoặc tái phát:
- Xét nghiệm máu
- Nuôi cấy
- Sinh thiết vết loét (lấy một mẩu mô nhỏ từ vết loét và kiểm tra các tế bào dưới kính hiển vi)
Cách chữa nhiệt miệng cho bé hiệu quả tại nhà
Việc điều trị ở trẻ bị nhiệt miệng sẽ tùy thuộc vào các triệu chứng, tuổi tác và sức khỏe chung của con bạn. Nó cũng sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Mục tiêu của điều trị là giúp giảm bớt các triệu chứng. Điều trị có thể bao gồm:
- Uống nhiều nước
- Bổ sung vitamin C để tăng sức đề kháng
- Uống acetaminophen khi bị sốt hoặc đau
- Vệ sinh răng miệng đúng cách
- Sử dụng thuốc ngoài da để giúp giảm đau vết loét
- Sử dụng nước súc miệng để giảm đau
- Con bạn có thể cảm thấy dễ chịu hơn khi không ăn thức ăn cay, mặn hoặc chua. Những thực phẩm này có thể làm cho miệng bị kích thích hơn.
Cha mẹ có trẻ bị nhiệt miệng nên liên hệ với bác sĩ khi nào?
Liên hệ ngay với bác sĩ khi trẻ bị nhiệt miệng với các triệu chứng sau:
- Rất đau
- Kéo dài hơn một vài tuần
- Vết loét có kích thước rất lớn
- Tái đi tái lại nhiều lần
Những điểm chính khi trẻ bị nhiệt miệng
- Trẻ bị nhiệt miệng khi xuất hiện những vết loét nhỏ màu trắng hoặc xám có viền đỏ xuất hiện trong miệng.
- Chúng thường được tìm thấy bên trong môi, má, trên lưỡi hoặc lợi.
- Vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây nhiệt miệng ở trẻ em. Nhưng chúng có thể liên quan đến các yếu tố như dị ứng thực phẩm, căng thẳng, dinh dưỡng kém hoặc một số loại thuốc.
- Có thể nhầm lẫn với các vết loét khác, có thể phân biệt bằng một số xét nghiệm đặc biệt.
- Điều trị có thể bao gồm thuốc uống hoặc thuốc bôi ngoài da để giảm đau. Thuốc kháng sinh có thể được kê toa cho nhiễm trùng thứ phát.
Những mẹo giúp bạn tận dụng tối đa lúc liên hệ với bác sĩ khi trẻ bị nhiệt miệng
Các mẹo giúp bạn tận dụng tối đa khi đến gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn khi trẻ bị nhiệt miệng:
- Biết lý do gây nhiệt miệng ở trẻ.
- Hãy chuẩn bị những câu hỏi thắc mắc mà bạn muốn được giải đáp về nhiệt miệng ở trẻ.
- Hãy lưu ý tất cả các chẩn đoán, loại thuốc mà bác sĩ sử dụng điều trị cho trẻ bị nhiệt miệng.
- Biết lý do tại sao một loại thuốc hoặc phương pháp điều trị được kê đơn và nó sẽ giúp ích cho con bạn như thế nào? Tác dụng phụ là gì?
- Hỏi xem tình trạng của con bạn có thể được điều trị theo những cách khác không.
- Biết lý do tại sao một xét nghiệm được khuyến nghị và kết quả có thể có ý nghĩa gì.
- Biết điều gì sẽ xảy ra nếu con bạn không dùng thuốc hoặc làm xét nghiệm hoặc thủ thuật.
- Nếu con bạn có một cuộc hẹn tái khám, hãy ghi lại ngày, giờ và mục đích của lần khám đó.
- Biết cách bạn có thể liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn sau giờ hành chính. Điều này rất quan trọng nếu con bạn xuất hiện thêm các triệu chứng nhiệt miệng nghiêm trọng hoặc bạn cần lời khuyên.
Câu hỏi thường gặp
u003cstrongu003eLợi trẻ bị sưng đỏ có phải là nhiệt miệng?u003c/strongu003e
Lợi sưng đỏ là một trong các triệu chứng điển hình ở trẻ bị nhiệt miệng. Khi chỗ sưng đỏ có vết loét màu trắng hoặc xám ở giữa được bao quanh bởi quầng đỏ. Trẻ bị nhiệt miệng trước đó và có các yếu tố nguy cơ như: chấn thương miệng, dùng đồ ăn cay nóng lâu ngày,… nhiều khả năng trẻ bị nhiệt miệng. Tuy nhiên cũng không thể loại trừ các tình trạng bệnh lý khác có liên quan, nếu trẻ xuất hiện thêm các triệu chứng nghiêm trọng như đau dữ dội, dai dẳng, kích thước vết loét lớn,… nên liên hệ với chuyên gia y tế để được thăm khám cẩn thận.
u003cstrongu003eTrẻ bị nhiệt miệng phải làm sao?u003c/strongu003e
Tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như mức độ nghiêm trọng, tuổi tác, sức khỏe của trẻ mà đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp nhằm giảm thiểu triệu chứng nhiệt miệng ở trẻ: Cho trẻ uống nhiều nước, súc miệng, dùng thuốc xoa ngoài da, và hạn chế ăn đồ cay nóng,…
u003cstrongu003eVì sao trẻ hay bị nhiệt miệng?u003c/strongu003e
Trẻ bị nhiệt miệng chiếm đến 9% trong tổng số 20% dân số bị nhiệt miệng, chủ yếu là do hệ miễn dịch ở trẻ còn yếu, các cơ quan trong cơ thể chưa được phát triển đầy đủ như ở người trưởng thành, nên rất dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nguy cơ gây bệnh hơn người trưởng thành. Ngoài ra, còn nhiều yếu tố nguy cơ khác có thể gây nhiệt miệng ở trẻ như chấn thương miệng, dị ứng, dinh dưỡng kém, sử dụng một số loại thuốc,…
Cha mẹ không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc (uống hoặc bôi) để chữa nhiệt miệng. Khi trẻ bị nhiệt miệng, để biết thêm thông tin chi tiết và cách điều trị phù hợp nhất cho trẻ nên liên hệ trực tiếp với chuyên gia hoặc bác sĩ tại Doctor có sẵn trên website: docosan.com.
