Ung thư thực quản giai đoạn cuối – 6 điều bạn cần biết

Ung thư thực quản được xếp thứ 8 trong số các bệnh ung thư phổ biến và xếp thứ 6 về nguyên nhân gây tử vong do bệnh ung thư trên toàn thế giới. Vào năm 2020 có hơn 0,6 triệu ca mắc mới và 0,54 triệu ca tử vong, trong đó châu Á chiếm 59,5% tổng số ca mắc. Và dự đoán đến năm 2030, sẽ có thêm 739.666 ca mắc mới và 723.466 ca tử vong do ung thư thực quản. 

Các triệu chứng ở giai đoạn đầu của ung thư thực quản thường không rõ ràng nên nếu không được quan tâm đúng cách chúng ta thường bỏ qua các dấu hiệu này. Cho đến khi người bệnh phát hiện ung thư thực quản giai đoạn cuối, một cú sốc rất khó đón nhận đối với họ. Vậy ung thư thực quản giai đoạn cuối nguy hiểm như thế nào? Và liệu có phương pháp điều trị hiệu quả không? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Ung thư thực quản là gì?

Thực quản là một ống cơ rỗng giúp di chuyển thức ăn từ cổ họng đến dạ dày. Thành thực quản được tạo thành từ nhiều lớp bao gồm: lớp màng nhầy, lớp cơ và mô liên kết. 

Có thể bạn chưa biết, ung thư là tập hợp các bệnh lý xảy ra khi các tế bào của cơ thể phát triển không kiểm soát hình thành nên các khối u và phát triển lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Tương tự như vậy, ung thư thực quản bắt đầu ở lớp tế bào lót bên trong (lớp biểu mô) của thực quản và phát triển lan ra bên ngoài qua các lớp khác. 

Ung thư thực quản chia làm 5 giai đoạn từ 0 đến IV, dựa theo hệ thống phân loại TNM của Hiệp hội ung thư quốc gia Hoa Kỳ (AJCC). Trong đó, giai đoạn IV được xem là ung thư thực quản giai đoạn cuối khi mà các tế bào ung thư đã lan ra các bộ phận khác của cơ thể chẳng hạn như gan (vị trí phổ biến nhất), tiếp theo là phổi, xương và não.

Đặc điểm của ung thư thực quản giai đoạn cuối

Hai dạng ung thư thực quản phổ biến nhất

• Ung thư biểu mô tế bào vảy: xuất phát từ tế bào vảy, có thể xảy ra ở bất cứ đoạn nào của thực quản.
• Ung thư biểu mô tuyến: xuất phát từ các tế bào tuyến. Các tế bào tuyến trong niêm mạc thực quản sản xuất chất nhầy. Ung thư biểu mô tuyến thường hình thành ở phần dưới của thực quản, gần dạ dày.

Các giai đoạn ung thư thực quản giai đoạn cuối

Ung thư thực quản giai đoạn cuối (giai đoạn IV) bao gồm cả hai loại ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tuyến). Tùy thuộc vào nơi ung thư đã lan rộng, ung thư thực quản giai đoạn cuối được chia làm 2 giai đoạn IVA và IVB

Giai đoạn IVA

Ung thư đã lan rộng đến:

• Cơ hoành, tĩnh mạch đơn, màng phổi, màng ngoài tim hoặc phúc mạc. Ung thư có thể được tìm thấy trong 3 đến 6 hạch bạch huyết gần khối u.

• Các cấu trúc lân cận như động mạch chủ, đường thở hoặc cột sống. Ung thư có thể được tìm thấy trong 0 đến 6 hạch bạch huyết gần khối u.

• Hoặc có thể lan đến 7 hoặc nhiều hạch bạch huyết gần khối u.

Giai đoạn IVB

Ung thư thực quản đã lan đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như gan hoặc phổi.

Khi ung thư lan sang một bộ phận khác của cơ thể được gọi là di căn. Các tế bào ung thư tách ra khỏi nơi bắt đầu (khối u nguyên phát) và di chuyển qua hệ thống bạch huyết hoặc mạch máu và hình thành khối u di căn ở một bộ phận khác của cơ thể.

Khối u di căn giống như khối u nguyên phát. Nghĩa là nếu ung thư thực quản giai đoạn cuối lan đến phổi, thì các tế bào ung thư trong phổi là các tế bào ung thư thực quản và đây là ung thư thực quản di căn, không phải ung thư phổi.

Mời bạn tham khảo Gói khám tầm soát ung thư nữ giới.

Xét nghiệm chẩn đoán ung thư thực quản giai đoạn cuối

Sau khi chẩn đoán ung thư thực quản, các xét nghiệm được thực hiện để tìm hiểu xem các tế bào ung thư đã lan rộng trong thực quản hay các bộ phận khác của cơ thể hay chưa. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Siêu âm nội soi (EUS)
• Chụp CT (CAT scan)
• Chụp PET (chụp cắt lớp phát xạ positron)
• MRI (chụp cộng hưởng từ)
• Soi lồng ngực
• Soi ổ bụng

Hệ thống phân loại giai đoạn được dùng phổ biến nhất cho ung thư thực quản là hệ thống TNM của Hiệp hội ung thư quốc gia Hoa Kỳ (AJCC). Hệ thống này dựa trên 3 điểm chính:

• T: thể hiện mức độ lan rộng của khối u nguyên phát.
• N: thể hiện tình trạng di căn hạch của ung thư.
• M: thể hiện tình trạng di căn đến những cơ quan ở xa.
• Ngoài ra còn xem xét trên một số yếu tố khác.

Dựa vào các kết quả xét nghiệm và hệ thống phân loại TNM, xác định được giai đoạn phát triển của ung thư thực quản, từ đó đề xuất những phương pháp điều trị phù hợp.

Triệu chứng ung thư thực quản giai đoạn cuối

Các dấu hiệu và triệu chứng ung thư thực quản giai đoạn cuối có thể bao gồm:

• Khó nuốt
• Ho nặng và đau họng hơn
• Thở dốc
• Khàn giọng và khó nói, tiếng nói thì thầm
• Buồn nôn và ói mửa
• Đau nhức xương khớp
• Xuất huyết trong thực quản, có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa
• Mệt mỏi, có thể do thiếu máu, mất máu, do một số loại thuốc điều trị ung thư
• Khó ngủ do đau hoặc tác dụng phụ của thuốc

Các triệu chứng có thể càng ngày càng xấu đi khi bệnh tiến triển. Đặc biệt khi ung thư đã di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.

Mời bạn tham khảo Gói khám tầm soát ung thư nam giới.

Tiên lượng và các phương pháp điều trị ung thư thực quản giai đoạn cuối

Các triệu chứng giai đoạn đầu thường không biểu hiện rõ ràng nên khi được chẩn đoán mắc ung thư thực quản, khoảng 50% bệnh nhân có biểu hiện di căn đến các cơ quan hoặc các hạch bạch huyết. Khoảng 30% có khả năng di căn xa trong vòng 6 tháng. Vì phát hiện ở giai đoạn muộn nên ung thư thực quản thường có tiên lượng xấu, đặc biệt là ung thư thực quản giai đoạn cuối tỉ lệ sống thêm 5 năm dưới 5%. Tuy nhiên đây chỉ là con số mang tính thống kê, tiên lượng sống sót còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Vậy câu hỏi được đặt ra là liệu có cách chữa ung thư thực quản giai đoạn cuối không? Và có cách nào giúp bệnh nhân giảm bớt đau đớn trong quá trình điều trị không? Câu trả lời là có. Bệnh nhân ung thư thực quản giai đoạn cuối có thể có các lựa chọn điều trị sau đây:

Hóa trị

Phương pháp này sử dụng thuốc để ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, bằng cách giết chết tế bào ung thư hoặc ngăn chặn chúng phân chia. Các tác dụng phụ của hóa trị gặp phải tùy thuộc vào loại thuốc hóa trị được sử dụng.

Xạ trị

Phương pháp này sử dụng tia X hoặc các loại bức xạ khác để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn không cho chúng phát triển. Có hai loại xạ trị:

• Xạ trị bên ngoài: sử dụng một máy bên ngoài cơ thể để chiếu bức xạ tới khu vực ung thư.
• Xạ trị bên trong: sử dụng vật chứa chất phóng xạ được đặt trực tiếp hoặc đặt gần khu vực ung thư.

Xạ trị cũng được sử dụng để làm giảm các biến chứng của ung thư thực quản giai đoạn cuối, chẳng hạn như khi khối u phát triển lớn ngăn thức ăn đi vào dạ dày.

Kết hợp hóa trị và xạ trị 

Hóa trị và xạ trị được sử dụng sau phẫu thuật đối với bệnh nhân ung thư thực quản giai đoạn IVA.

Liệu pháp miễn dịch 

Phương pháp điều trị sử dụng hệ thống miễn dịch của bệnh nhân để chống lại ung thư thực quản giai đoạn cuối.

• Liệu pháp ức chế CTLA-4: CTLA-4 là một loại protein trên bề mặt tế bào T giúp kiểm soát các phản ứng miễn dịch của cơ thể. Khi CTLA-4 gắn vào protein B7 trên tế bào ung thư, sẽ ngăn tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư. Chất ức chế CTLA-4 sẽ gắn vào protein CTLA-4, cho phép tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư. Ipilimumab là một loại chất ức chế CTLA-4.
• Liệu pháp ức chế PD-1 và PD-L1: PD-1 là một loại protein trên bề mặt tế bào T giúp kiểm soát các phản ứng miễn dịch của cơ thể. Khi PD-1 gắn vào protein PD-L1 trên tế bào ung thư, sẽ ngăn tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư. Các chất ức chế PD-1 và PD-L1 giữ cho các protein PD-1 và PD-L1 không thể gắn vào nhau. Điều này cho phép các tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư. Nivolumab là một loại chất ức chế PD-1.

Liệu pháp nhắm mục tiêu

Liệu pháp nhắm mục tiêu sử dụng thuốc hoặc các chất khác để xác định và tấn công các tế bào ung thư cụ thể. Các liệu pháp này thường ít gây hại cho các tế bào bình thường hơn so với hóa trị hoặc xạ trị. Liệu pháp kháng thể đơn dòng là một loại liệu pháp nhắm mục tiêu được sử dụng trong điều trị ung thư thực quản.

Trastuzumab là một kháng thể đơn dòng đang được nghiên cứu. Nó có thể được dùng để ngăn chặn ảnh hưởng của protein tăng trưởng HER2 (protein gửi tín hiệu tăng trưởng đến các tế bào ung thư thực quản).

Liệu pháp bổ trợ, giảm nhẹ triệu chứng

• Phẫu thuật laser hoặc đốt điện
• Xạ trị
• Đặt stent thực quản để giảm triệu chứng khó nuốt

Cần lưu ý bệnh nhân ung thư thực quản giai đoạn cuối có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt trong quá trình điều trị. Thực quản có thể bị thu hẹp do khối u hoặc do tác dụng phụ của phương pháp điều trị. Một số bệnh nhân có thể nhận chất dinh dưỡng trực tiếp vào tĩnh mạch. Một số trường hợp khác có thể cần một ống cho ăn nhân tạo được đưa qua mũi hoặc miệng vào dạ dày.

Chăm sóc bệnh nhân ung thư thực quản giai đoạn cuối như thế nào?

Thật khó để chấp nhận sự thật về tình trạng của bản thân hoặc người thân khi được chẩn đoán là ung thư thực quản giai đoạn cuối. Ngoài cơn đau về thể xác, tinh thần chúng ta xuống cấp một cách mạnh mẽ. Vậy nên nếu bạn đang chăm sóc cho bệnh nhân ung thư thực quản giai đoạn cuối hãy kiên nhẫn lắng nghe, sẵn sàng chia sẻ và cố gắng để họ cảm thấy vui vẻ, lạc quan hơn trong thời gian điều trị. 

Các loại thuốc dùng để điều trị cơn đau thường khá mạnh nên phần lớn thời gian bệnh nhân có thể buồn ngủ hoặc cảm thấy lú lẫn. Những phản ứng này trở nên trầm trọng hơn do các chức năng của cơ thể bị chậm lại, có thể rơi vào trạng thái mất ý thức và gặp khó khăn trong việc ghi nhớ hoặc tập trung. Những thay đổi trong chức năng cơ thể cũng dẫn đến hơi thở nông hơn và mất kiểm soát ruột và bàng quang.

Chứng kiến người thân trải qua những thay đổi này có thể khiến bạn đau đớn về mặt tinh thần, nhưng đối với người mắc bệnh ung thư, nhiều thay đổi về thể chất này sẽ xảy ra mà không báo trước. Bạn có thể phải chuẩn bị một tinh thần mạnh mẽ không kém gì người bệnh để đồng hành cùng họ trong khoảng thời gian còn lại. Một số phương pháp đơn giản bạn có thể thực hiện để giúp bệnh nhân giảm bớt các khó chịu chẳng hạn như:

• Chuẩn bị thức ăn phù hợp: vì khó nuốt nên hãy đảm bảo thức ăn cho bệnh nhân có độ lỏng phù hợp, không gây quá nhiều đau đớn khi nuốt.
• Dưỡng môi: giúp môi không bị đau và nứt nẻ.
• Chăn ấm: tuần hoàn máu giảm có thể khiến chân tay lạnh, vì vậy chuẩn bị chăn ấm có thể giúp người bệnh dễ chịu hơn.

Có thể bạn chưa biết hút thuốc, uống nhiều rượu và bệnh barrett thực quản có thể làm tăng nguy cơ ung thư thực quản. Vậy nên hãy có ý thức phòng ngừa ngay từ ban đầu, hình thành thói quen sống lành mạnh không chỉ giúp bạn phòng ngừa ung thư thực quản mà còn nâng cao sức khỏe của bản thân. 

Mặc dù nỗi đau thể xác thường có thể được kiểm soát, nhưng những thách thức về cảm xúc và tinh thần mà bệnh nhân ung thư cũng như bạn bè và thành viên gia đình của họ phải trải qua đôi khi khó kiểm soát hơn. Hãy luôn sẵn sàng lạc quan đón nhận tất cả những điều có thể xảy ra.

Docosan là một trong số ít đơn vị cung cấp dịch vụ xét nghiệm tại nhà. Mời bạn tham khảo Gói xét nghiệm MARKER nhận biết/đánh giá nguy cơ ung thư (Nam&Nữ).

Câu hỏi thường gặp

Hy vọng qua bài viết này các bạn có thể phần nào hiểu rõ hơn về ung thư thực quản giai đoạn cuối. Nếu có nhu cầu thăm khám và tư vấn cụ thể hơn, xin vui lòng đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa trên Docosan.com.

• https://www.cancer.gov/types/esophageal/patient/esophageal-treatment-pdq
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/esophageal-cancer/symptoms-causes/syc-20356084
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9807450/ 
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33847917/