Bệnh học da liễu đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh hoa liễu. Những triệu chứng thường không rõ ràng và có thể không xuất hiện, do đó, việc thực hiện các xét nghiệm định kỳ và tìm hiểu lịch sử tình dục của bản thân cũng như đối tác tình dục rất cần thiết. Các chuyên gia bệnh học da liễu có vai trò tư vấn, hướng dẫn về phòng ngừa, cung cấp thông tin về biện pháp bảo vệ và tầm quan trọng của việc điều trị kịp thời khi có dấu hiệu lây nhiễm.
Trong bài viết này, Doctor có sẵn sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về bệnh hoa liễu.
Tóm tắt nội dung
Bệnh hoa liễu là bệnh gì?
Bệnh hoa liễu là các bệnh lây lan qua đường tình dục như bệnh giang mai, bệnh lậu, bệnh sùi mào gà, bệnh mụn rộp sinh dục,… Bệnh lây truyền qua đường tình dục là một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực bệnh học da liễu, đặc biệt khi ngày nay số lượng ca nhiễm ngày càng tăng.
Các bệnh hoa liễu có thể do vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng và các vi sinh vật khác gây ra. Những bệnh này ảnh hưởng đến cả nam và nữ và thường lây lan qua quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Trong một số trường hợp, chúng cũng lây truyền qua các con đường khác như từ mẹ sang con trong khi sinh hoặc qua truyền máu.
Một số tác nhân chính gây ra bệnh hoa liễu là:
- Vi khuẩn: Bệnh hoa liễu được gây ra bởi các loại vi khuẩn khác nhau, như:
- Chlamydia (Chlamydia trachomatis)
- Bệnh lậu (Neisseria gonorrhoeae)
- Giang mai (Treponema pallidum)
- Vi rút: Các bệnh lây truyền qua đường tình dục do vi-rút gây ra đặc biệt phức tạp vì chúng thường tồn tại trong cơ thể suốt đời sau khi mắc phải. Những loại virusvi-rút thường gặp như:
- Virus u nhú ở người (HPV): Gây ra mụn cóc ở bộ phận sinh dục và có thể dẫn đến một số bệnh ung thư.
- Virus herpes simplex (HSV): Gây mụn rộp ở miệng và sinh dục.
- Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV): Loại virus dẫn đến hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).
- Ký sinh trùng: Một số bệnh hoa liễu là do các sinh vật ký sinh gây ra. Một ví dụ phổ biến là:
- Trichomonas (Trichomonas vagis): Một loại ký sinh trùng đơn bào gây bệnh trichomonas.
- Nấm: Mặc dù không phổ biến như các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, nhưng một số bệnh có thể do nấm gây ra, chẳng hạn như:
- Bệnh nấm Candida: Bệnh nhiễm nấm này cũng có thể lây truyền qua đường tình dục.
Những vi sinh vật này lây nhiễm các cơ quan sinh dục và sinh sản khác nhau, dẫn đến một loạt các triệu chứng hoặc trong một số trường hợp không có triệu chứng. Bệnh hoa liễu thường lây truyền qua các hoạt động tình dục liên quan đến việc trao đổi chất dịch cơ thể (tinh dịch, dịch tiết âm đạo, máu) hoặc qua tiếp xúc với màng nhầy sinh dục, hậu môn hoặc miệng bị nhiễm bệnh.
Triệu chứng bệnh hoa liễu
Bệnh hoa liễu biểu hiện nhiều triệu chứng khác nhau, nhưng đôi khi cũng có thể không có triệu chứng, nghĩa là chúng không gây ra các dấu hiệu hoặc triệu chứng đáng chú ý. Tuy nhiên, ngay cả khi không có triệu chứng, một người bị nhiễm bệnh vẫn có thể truyền bệnh cho người khác. Tùy vào từng bệnh khác nhau sẽ biểu hiện các triệu chứng khác nhau, dưới đây là các triệu chứng bệnh hoa liễu thường gặp:
- Vết loét ở bộ phận sinh dục: Vết loét, mụn nước có thể gây đau xuất hiện trong hoặc xung quanh bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc miệng.
- Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu: Cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu.
- Dịch tiết bất thường: Dịch tiết bất thường từ âm đạo, dương vật hoặc hậu môn, có thể có màu, mùi hôi hoặc khác với bình thường.
- Ngứa hoặc kích ứng: Ngứa hoặc kích ứng dai dẳng ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc miệng.
- Đau khi quan hệ tình dục: Khó chịu hoặc đau khi giao hợp.
- Phát ban da: Đỏ, viêm hoặc phát ban trên bộ phận sinh dục hoặc các khu vực bị ảnh hưởng khác.
- Sưng hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết to và mềm ở bẹn, cổ hoặc nách.
- Các triệu chứng giống cúm: Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ hoặc đau họng.
- Đau bụng dưới hoặc vùng chậu: Đau vùng bụng dưới hoặc vùng chậu, đặc biệt là ở phụ nữ.
- Chảy máu âm đạo bất thường: Chảy máu giữa chu kỳ hoặc sau khi quan hệ tình dục.
- Đau hoặc sưng tinh hoàn: Đau hoặc sưng tinh hoàn ở nam giới.
- Mùi âm đạo: Âm đạo có mùi hôi khác với bình thường.
- Ngứa hoặc khó chịu hậu môn: Ngứa dai dẳng hoặc khó chịu quanh hậu môn.
- Đau khi đi tiêu: Khó chịu hoặc đau khi đi tiêu.
Các bệnh hoa liễu thường gặp
Nhiễm khuẩn Chlamydia
Nhiễm Chlamydia là bệnh hoa liễu phổ biến nhất thế giới do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra. Đây là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn gây ra và có thể ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Chlamydia chủ yếu lây truyền qua quan hệ tình dục bằng đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng không được bảo vệ với bạn tình bị nhiễm bệnh.
Nhiễm trùng Chlamydia thường không có triệu chứng, nghĩa là những người bị nhiễm bệnh có thể không gặp bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Điều này có thể dẫn đến việc lây truyền mà không biết và nguy cơ biến chứng nếu không được điều trị.
Khi các triệu chứng xảy ra, chúng thường xuất hiện từ một đến ba tuần sau khi tiếp xúc. Các triệu chứng phổ biến ở phụ nữ bao gồm tiết dịch âm đạo bất thường, cảm giác nóng rát khi đi tiểu, đau bụng dưới, đau khi quan hệ tình dục và chảy máu giữa các chu kỳ. Ở nam giới, các triệu chứng bao gồm tiết dịch trong hoặc đục từ dương vật, cảm giác nóng rát khi đi tiểu và đau hoặc sưng tinh hoàn.
Nếu không được điều trị, Chlamydia có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe. Ở phụ nữ, nó có thể gây ra bệnh viêm vùng chậu, đau vùng chậu mãn tính, vô sinh và mang thai ngoài tử cung. Ở nam giới, nó có thể dẫn đến viêm mào tinh hoàn, viêm ống dẫn tinh trùng. Ngoài ra, nhiễm Chlamydia trong thời kỳ mang thai có nguy cơ gây sinh non và lây nhiễm sang trẻ sơ sinh, dẫn đến viêm kết mạc và viêm phổi.
Chlamydia có thể được chẩn đoán thông qua xét nghiệm, thường được thực hiện bằng cách lấy mẫu bệnh phẩm từ cổ tử cung ở phụ nữ hoặc niệu đạo ở nam giới. Xét nghiệm nước tiểu cũng thường được sử dụng để sàng lọc.
Bệnh lậu
Bệnh lậu là một trong các bệnh hoa liễu do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Bệnh lậu là bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn phổ biến thứ hai. WHO ước tính có 82,4 triệu người mới nhiễm lậu cầu vào năm 2020. Châu Phi có tỷ lệ mắc bệnh lậu cao nhất thế giới, với ước tính có khoảng 50–60 ca nhiễm mới trên 1000 người lớn mỗi năm, so với tỷ lệ mắc hàng năm là 7– 8 ca nhiễm trên 1000 người lớn ở Châu Âu.
Các triệu chứng bệnh lậu thường xuất hiện trong vòng 1 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc. Các triệu chứng phổ biến ở nam giới bao gồm dịch tiết màu trắng, vàng hoặc hơi xanh từ dương vật, đau hoặc nóng rát khi đi tiểu và đau hoặc sưng tinh hoàn. Phụ nữ thường bị tăng tiết dịch âm đạo, đi tiểu đau và đau vùng chậu.
Bệnh lậu có thể không có triệu chứng ở cả nam và nữ, dẫn đến các trường hợp không phát hiện và điều trị thích hợp.
Nếu không được điều trị, bệnh lậu có thể gây ra bệnh viêm vùng chậu, vô sinh và mang thai ngoài tử cung. Ở nam giới, bệnh lậu có thể dẫn đến viêm mào tinh hoàn, viêm ống dẫn tinh trùng. Cả nam giới và nữ giới đều có nguy cơ bị nhiễm trùng lậu cầu lan tỏa, một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng đến da, khớp và các cơ quan khác.
Các mẫu bệnh phẩm từ cổ tử cung, niệu đạo, trực tràng hoặc cổ họng được tiến hành xét nghiệm để phát hiện bệnh.
Bệnh giang mai
Bệnh giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn Treponema pallidum gây ra. Đây là một trong các bệnh hoa liễu lâu đời nhất được biết đến và có tác động đáng kể đến lịch sử loài người. Căn bệnh này có tên tiếng anh là “Syphilis” được đặt theo tên của bác sĩ kiêm nhà thơ người Ý, Girolamo Fracastoro, người đã mô tả nó trong bài thơ “Syphilis sive morbus gallicus” vào thế kỷ 16.
Bệnh giang mai chủ yếu lây truyền qua quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn và miệng. Nó cũng có thể lây truyền từ một phụ nữ mang thai bị nhiễm bệnh sang thai nhi trong quá trình mang thai hoặc sinh nở, dẫn đến bệnh giang mai bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.
Bệnh tiến triển qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn được đặc trưng bởi các triệu chứng cụ thể:
- Bệnh giang mai nguyên phát: Giai đoạn này thường bắt đầu với sự xuất hiện của vết loét không đau được gọi là săng ở vị trí nhiễm trùng, thường trong vòng 3 tuần sau khi tiếp xúc. Săng là một vết loét nhỏ, tròn và chắc, có thể không được chú ý, dẫn đến chẩn đoán chậm trễ và lây truyền thêm.
- Giang mai thứ phát: Nếu không được điều trị, vi khuẩn lây lan khắp cơ thể trong giai đoạn thứ cấp, xảy ra vài tuần sau khi săng xuất hiện. Các triệu chứng bao gồm phát ban, sốt, đau họng, sưng hạch bạch huyết, đau cơ và mệt mỏi. Những triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn.
- Giang mai tiềm ẩn: Sau giai đoạn thứ phát, bệnh giang mai chuyển sang giai đoạn tiềm ẩn, không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nhiễm trùng vẫn còn trong cơ thể và có thể tồn tại trong nhiều năm mà không gây ra bất kỳ dấu hiệu đáng chú ý nào.
- Giang mai tam phát: Trong một số trường hợp, nếu bệnh giang mai không được điều trị trong một thời gian dài, nó có thể tiến triển đến giai đoạn tam phát, có thể đe dọa đến tính mạng. Giang mai tam phát có thể ảnh hưởng đến tim, não, mắt, xương và các cơ quan khác, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Chẩn đoán bệnh giang mai phải kết hợp giữa đánh giá lâm sàng, kiểm tra thể chất và xét nghiệm như xét nghiệm máu phát hiện kháng thể đối với vi khuẩn. Phát hiện sớm là rất quan trọng để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng.
Bệnh giang mai có thể được điều trị bằng kháng sinh, chẳng hạn như penicillin, có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, nếu bệnh đã tiến triển đến giai đoạn cuối, tổn thương các cơ quan có thể không hồi phục.
Bệnh giang mai vẫn là một mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Những nỗ lực nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận xét nghiệm và điều trị cũng như thúc đẩy thực hành tình dục an toàn là rất quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mắc và tác động của nó đối với các cá nhân và cộng đồng.
Bệnh rận mu
Rận mu, còn được gọi là rận cua hoặc Pthirus pubis, là loài côn trùng ký sinh nhỏ xâm nhập vào lông thô của vùng sinh dục con người, bao gồm cả vùng lông mu, nhưng chúng cũng có thể được tìm thấy ở những lông thô khác trên cơ thể, chẳng hạn như nách, ngực, bụng và thậm chí cả lông mặt. Những con rận nhỏ này hút máu người và bám vào các sợi lông bằng móng vuốt chuyên dụng của chúng, khiến chúng có hình dạng giống con cua, đó là lý do chúng có biệt danh là rận cua.
Rận mu thường lây truyền qua tiếp xúc cá nhân gần gũi, chủ yếu trong hoạt động tình dục. Tuy nhiên, chúng cũng có thể lây lan qua tiếp xúc với quần áo, khăn trải giường hoặc khăn tắm bị nhiễm khuẩn. Không giống như các loại chấy khác, rận mu không thể bay hoặc nhảy, vì vậy chúng dựa vào sự tiếp xúc trực tiếp để lây truyền.
Triệu chứng phổ biến nhất của nhiễm rận mu là ngứa do rận cắn và hút máu của vật chủ. Ngứa có thể không bắt đầu ngay sau khi bị nhiễm ký sinh trùng và mất vài tuần để phát triển trong một số trường hợp. Gãi vùng bị nhiễm quá mức sẽ dẫn đến nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn.
Các dấu hiệu khác của rận mu là sự hiện diện của trứng chấy (trứng rận) bám vào các sợi lông và có thể nhìn thấy rõ rận đang bò trên da. Trứng chấy có hình bầu dục và có màu trắng vàng và thường được tìm thấy gần chân lông.
Điều trị nhiễm chấy rận bao gồm sử dụng các loại thuốc bôi, dầu gội hoặc kem không kê đơn hoặc kê đơn có chứa thuốc diệt côn trùng được thiết kế đặc biệt để diệt rận. Cũng cần chú ý giặt quần áo, ga trải giường hoặc khăn tắm bị nhiễm khuẩn trong nước nóng để ngăn ngừa tái nhiễm khuẩn.
Nhiễm rận mu nói chung không phải là vấn đề y tế nghiêm trọng và có thể được điều trị hiệu quả bằng các biện pháp thích hợp. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, chúng có thể kéo dài và gây khó chịu. Nếu nghi ngờ mình bị rận mu, bạn nên đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Điều trị các bệnh hoa liễu như thế nào?
Việc điều trị các bệnh hoa liễu khác nhau tùy thuộc vào tình trạng nhiễm cụ thể. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ để có chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị thích hợp. Đừng bao giờ cố gắng tự chẩn đoán hoặc tự điều trị bệnh hoa liễu vì điều này có thể dẫn đến các biến chứng và việc điều trị không hiệu quả.
Dưới đây là một số hướng dẫn chung về cách các bệnh hoa liễu thường được điều trị:
Nhiễm trùng do vi khuẩn (Chlamydia, lậu, giang mai)
Bệnh hoa liễu do vi khuẩn thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Loại kháng sinh cụ thể và thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng nhiễm trùng cụ thể và giai đoạn của nó.
- Chlamydia: Azithromycin hoặc Doxycycline là những loại kháng sinh phổ biến được sử dụng để điều trị bệnh chlamydia. Azithromycin thường là phương pháp điều trị một liều, trong khi Doxycycline được dùng trong một tuần.
- Bệnh lậu: Ceftriaxone, Cefixime hoặc Azithromycin là những loại kháng sinh thường được kê đơn để điều trị bệnh lậu. Do tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng nên việc lựa chọn thuốc có thể khác nhau.
- Bệnh giang mai: Penicillin là loại kháng sinh chính được sử dụng để điều trị bệnh giang mai. Loại và liều lượng cụ thể của penicillin phụ thuộc vào giai đoạn và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.
Nhiễm virus (HPV, Herpes, HIV):
Bệnh hoa liễu do vi-rút không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng một số có thể được kiểm soát bằng thuốc kháng vi-rút để giảm triệu chứng, đợt bùng phát hoặc tải lượng vi-rút.
- HPV: Mụn cóc sinh dục do một số chủng HPV gây ra có thể được điều trị bằng thuốc bôi, đông lạnh (liệu pháp áp lạnh) hoặc liệu pháp laser. Kiểm tra định kỳ và tiêm chủng đối với một số chủng có nguy cơ cao cũng rất cần thiết để phòng ngừa.
- Herpes: Thuốc kháng vi-rút giúp kiểm soát các đợt bùng phát, giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian của các triệu chứng cũng như giảm nguy cơ lây truyền cho bạn tình.
- HIV: Liệu pháp kháng vi-rút (kết hợp nhiều nhóm thuốc khác nhau) được sử dụng để ngăn chặn sự nhân lên của virus, duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh hơn và giảm nguy cơ lây truyền. Các nhóm thuốc phổ biến được sử dụng trong điều trị bao gồm thuốc ức chế men sao chép ngược nucleoside (NRTI), thuốc ức chế men sao chép ngược không phải nucleoside (NNRTI), thuốc ức chế protease (PI), thuốc ức chế integrase (INSTI) và thuốc ức chế xâm nhập.
Nhiễm ký sinh trùng (Trichomonas)
Metronidazole hoặc Tinidazole thường được kê đơn để điều trị bệnh trichomonas, một bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng Trichomonas vagis gây ra.
Nhiễm nấm
Thuốc kháng nấm, không kê đơn hoặc kê đơn, được sử dụng để điều trị nhiễm nấm. Thuốc chống nấm không kê đơn như Clotrimazole, Miconazole hoặc thuốc kê đơn như Fluconazole thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng nấm men.
Cách phòng ngừa bệnh hoa liễu
Hãy nhớ rằng, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục là điều cần thiết để duy trì sức khỏe và hạnh phúc tình dục. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả để giảm nguy cơ mắc hoặc lây lan các bệnh hoa liễu:
- Chế độ chung thủy một vợ một chồng: Có mối quan hệ chung thủy với bạn tình đã được xét nghiệm và được biết là không bị nhiễm bệnh sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bị lây truyền.
- Sử dụng bao cao su: Sử dụng bao cao su thường xuyên và đúng cách (bao cao su nam hoặc nữ) trong mỗi lần quan hệ tình dục có thể làm giảm nguy cơ lây truyền bệnh hoa liễu. Bao cao su hoạt động như một rào cản để ngăn chặn sự trao đổi chất dịch cơ thể mang mầm bệnh.
- Tấm chắn nha khoa: Đối với quan hệ tình dục bằng miệng, sử dụng tấm chắn nha khoa (hàng rào bằng latex hoặc polyurethane mỏng) để giúp bảo vệ chống lại sự lây truyền bệnh.
- Kiểm tra, sàng lọc thường xuyên: Nếu hoạt động tình dục không an toàn, đặc biệt là với nhiều đối tác, cần phải kiểm tra bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục thường xuyên. Xét nghiệm thường xuyên giúp phát hiện nhiễm trùng sớm, ngay cả khi không có triệu chứng, để có thể điều trị thích hợp kịp thời.
- Tiêm phòng: Hiện có vắc xin để bảo vệ chống lại một số bệnh lây truyền qua đường tình dục nhất định, như vắc xin HPV cho vi rút gây u nhú ở người và vắc xin viêm gan B.
- Giao tiếp cởi mở: Giao tiếp cởi mở và trung thực với bạn tình về sức khỏe tình dục và những nguy cơ tiềm ẩn. Trao đổi, thảo luận về lịch sử tình dục trong quá khứ và xét nghiệm bệnh gần đây sẽ giúp nhau hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của đối phương.
- Tránh dùng chung kim tiêm: Sử dụng chung kim tiêm là một yếu tố rủi ro đáng kể đối với việc lây truyền HIV và viêm gan. Tránh dùng chung kim tiêm và sử dụng kim sạch, vô trùng nếu cần thiết.
- Dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP): Đối với những người có nguy cơ nhiễm HIV cao, dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) có sẵn dưới dạng thuốc hàng ngày để giảm nguy cơ lây truyền HIV.
- Dự phòng sau phơi nhiễm (PEP): Dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) liên quan đến việc dùng thuốc sau khi có khả năng phơi nhiễm với HIV để giảm nguy cơ lây nhiễm. PEP nên được bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc, lý tưởng nhất là trong vòng 72 giờ.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao lại gọi là bệnh hoa liễu?
Những biểu hiện của bệnh hoa liễu?
Cách nhận biết bệnh hoa liễu?
Bệnh hoa liễu có chữa được không?
Bệnh hoa liễu có nguy hiểm không?
Bệnh hoa liễu có ngứa không?
Con đường lây nhiễm bệnh hoa liễu?
Bệnh hoa liễu nghĩa là gì?
Hi vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về các bệnh hoa liễu. Nếu bạn nghi ngờ mình có nguy cơ mắc bệnh hoa liễu, hãy nhanh chóng đến Doctor có sẵn để được xét nghiệm và điều trị thích hợp. Phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ truyền bệnh cho người khác.
