Top 7 kỹ năng sống cho bé 3 tuổi phát triển toàn diện

Cuộc sống hiện đại đôi khi khiến nhiều bậc phụ huynh có xu hướng bảo bọc con trẻ quá mức. Tuy nhiên, việc để trẻ tự tiếp xúc và trải nghiệm thế giới bên ngoài cũng là một điều vô cùng quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu về “7 kỹ năng sống cho bé 3 tuổi” qua bài viết dưới đây để trang bị thêm kiến thức cho bản thân khi chăm sóc con trẻ.

Kỹ năng sống là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, kỹ năng sống được định nghĩa là “một nhóm năng lực tâm lý xã hội và kỹ năng giao tiếp giúp con người đưa ra những quyết định sáng suốt, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và sáng tạo, giao tiếp hiệu quả, xây dựng các mối quan hệ lành mạnh, đồng cảm với người khác, đương đầu và quản lý cuộc sống của mình một cách lành mạnh và hiệu quả”. 

Nói một cách đơn giản, kỹ năng sống không chỉ là những kiến thức hay nhận thức, mà cao hơn là sự vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống thực tiễn, giúp con người sống vui vẻ, hiệu quả và có ý nghĩa hơn. Kỹ năng sống chủ yếu hướng tới hành động của một người đối với chính cá nhân họ, đối với người khác cũng như hướng tới hành động thay đổi môi trường xung quanh để có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Kỹ năng sống quan trọng như thế nào?

Kỹ năng sống là một phần không thể thiếu quyết định sự thành công của một người. Kỹ năng sống cơ bản cung cấp các công cụ sẵn có để giải quyết những thách thức/nhu cầu trong cuộc sống hàng ngày mà mỗi người phải đối mặt, từ việc quản lý cảm xúc đến việc đưa ra quyết định sáng suốt. 

Rèn luyện những kỹ năng sống cho bé 3 tuổi còn giúp phát triển nhân cách, tài năng, khả năng tinh thần và thể chất của trẻ, đồng thời nhận ra tiềm năng thực sự của trẻ thông qua việc học cách hiểu bản thân và người khác, và đưa ra những quyết định hiệu quả để chung sống hòa hợp với nhau trong xã hội. 

Dù việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ là vô cùng cần thiết, song đối với kỹ năng sống cho bé 3 tuổi, nhiều bậc phụ huynh vẫn chưa thực sự quan tâm và để ý. Hãy nhớ rằng giai đoạn 3 tuổi là thời kỳ trẻ có sự phát triển vượt bậc trong tâm lý và tư duy, do đó bố mẹ cần quan tâm đến trẻ nhiều hơn, cũng như có cách giáo dục kỹ năng sống phù hợp để trẻ phát triển một cách tối ưu, định hình nên những kỹ năng cơ bản giúp trẻ có thể tự phục vụ bản thân.

Đặc biệt, đối với những trẻ trong độ tuổi này nhưng việc học tập kỹ năng sống cho bé 3 tuổi có nhiều trì trệ, điều này rất có thể do trẻ đang mắc một chứng bệnh về tâm lý nào đó. Hãy đưa trẻ đi khám tâm lý tại các chuyên gia để có được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Dưới đây là một vài địa chỉ bạn có thể tham khảo:

Viện Tâm Lý Sunnycare

Viện Tâm Lý Sunnycare là đơn vị duy nhất tại Việt Nam tham gia tổ chức Nhà tham vấn toàn cầu WPO bằng các ngôn ngữ Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Ukraina. Tại đây, các nhân viên y tế luôn chú trọng tuân thủ nguyên tắc hành nghề, tận tâm và dễ gần đối với bệnh nhân là trẻ nhỏ. Có thể nói đây là một địa chỉ uy tín khi bạn có nhu cầu khám tâm lý trẻ em. 

Công Ty Cổ Phần Softenmind 

SoftenMind là nền tảng tiên phong về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần. Sứ mệnh của SoftenMind là hỗ trợ người Việt tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm lý chuyên nghiệp dễ dàng hơn, an toàn hơn và tối ưu chi phí hơn. 

Trung Tâm Phát Triển Giáo Dục Và Trị Liệu Tâm Lý Alpha 

Trung tâm Phát triển Giáo Dục và Trị liệu Tâm lý Alpha chuyên Tư vấn Tâm lý và thực hiện các bài Test chẩn đoán tâm lý can thiệp sớm, giáo dục và trị liệu cho trẻ em. Các đối tượng hỗ trợ là những trẻ mắc chứng tự kỷ, tăng động, chậm nói, rối loạn ngôn ngữ, khó khăn học tập, chậm phát triển;… Giáo dục trẻ thông minh sớm. Tư vấn, hướng dẫn cho cha mẹ phương pháp nuôi dạy trẻ tự kỷ, tăng động, khó khăn tâm lý tại nhà.

Trung Tâm Tư Vấn Tâm Lý Thanh Bình Psy

Tại Thanh Bình Psy, thân chủ và nhà tham vấn sẽ trò chuyện thông qua ứng dụng chat hoặc gọi điện thoại. Từng vấn đề sẽ được làm sáng tỏ và tìm ra hướng đi tích cực nhất. Và tất cả mọi thông tin đều được bảo mật 100% và tham vấn ẩn danh nếu thân chủ yêu cầu. 

Tập luyện 7 kỹ năng sống cho bé 3 tuổi

Dưới đây là tóm tắt 7 kỹ năng sống cho bé 3 tuổi thường được áp dụng trong các chương trình giáo dục kỹ năng sống tại các trường mầm non:

Kỹ năng 1: Đáp lại lời gọi tên

Kỹ năng sống cho bé 3 tuổi đầu tiên là dạy trẻ biết đáp lại khi được gọi tên. Điều này có thể thực hiện bằng cách yêu cầu trẻ ngừng chơi hoặc làm việc trong giây lát khi được cha mẹ/ giáo viên gọi tên, đồng thời biết đáp lại lời gọi bằng cách nói “Dạ” trong vòng 2 giây. Đây là kỹ năng giúp trẻ nhận thức được bản thân, đồng thời cũng là tiền đề cho việc dạy trẻ biết tuân thủ hướng dẫn khi được yêu cầu.

Tại trường mầm non, kỹ năng này cũng có thể được mở rộng bằng cách chia lớp học thành các nhóm nhỏ, và dạy trẻ biết về tên nhóm của mình để đáp lại “Dạ” khi được giáo viên gọi đến nhóm.

Kỹ năng 2: Tuân thủ hướng dẫn một bước và nhiều bước

Hãy đưa ra cho trẻ một hành động đơn giản và yêu cầu trẻ tuân thủ, ví dụ như yêu cầu trẻ thưa “Dạ” khi được gọi, ngồi hoặc đứng đúng vị trí,… Dần dần, có thể yêu cầu trẻ thực hiện những hướng dẫn phức tạp hơn chẳng hạn như tự vệ sinh cá nhân, sắp xếp chăn gối khi ngủ dậy, ăn, gấp đồ, học bài… Kỹ năng sống cho bé 3 tuổi này là tiền đề để trẻ học hỏi sự vâng lời cũng như học cách làm mọi hoạt động tự chăm sóc bản thân hằng ngày mà không phụ thuộc vào cha mẹ.

Kỹ năng 3: Yêu cầu sự giúp đỡ

Tìm kiếm sự chú ý và giúp đỡ từ người người lớn hoặc bạn bè cũng là một kỹ năng sống cho bé 3 tuổi vô cùng quan trọng. Nó giúp trẻ nhận ra các tình huống bản thân cần sự trợ giúp đồng thời biết yêu cầu sự giúp đỡ một cách lịch sự. 

Bạn có thể tập luyện cho trẻ bằng cách đưa ra những hướng dẫn mà trẻ không thể thực hiện được rồi yêu cầu trẻ thực hiện. Lúc này, hãy chỉ cho trẻ biết rằng, để thực hiện công việc đó, bé cần gây sự chú ý và nói chuyện như thế nào với người có khả năng giúp đỡ bé. 

Kỹ năng 4: Kiên nhẫn chờ đợi

Hãy dạy trẻ một kỹ năng cho bé 3 tuổi quan trọng đó là tính kiên nhẫn. Thực hiện điều này bằng các bài tập thử khả năng chờ đợi của bé với thời gian tăng dần. Trong thời gian đó, hãy giúp trẻ hiểu rằng: “Nếu im lặng chờ đợi, tôi sẽ đạt được điều tôi muốn”. Khi áp dụng vào trong một tình huống cụ thể, chẳng hạn như nhờ mẹ lấy một đồ vật ở trên cao, hãy dạy trẻ biết nói “Được” và kiên nhẫn chờ đợi cho tới khi mẹ có thời gian rảnh để giúp bé. 

Kỹ năng 5: Biết nói cảm ơn và khen ngợi người khác

Biết nói lời cảm ơn và lời khen ngợi người khác là kỹ năng sống cho bé 3 tuổi giúp trẻ phát triển khả năng hòa nhập, kết nối với mọi người xung quanh. Hãy dạy trẻ nói “Cảm ơn” sau khi nhận được bất cứ sợ trợ giúp nào, sau khi nhận được một món đồ từ người khác hoặc khi nhận được lời khen. Ngoài ra, cũng hãy dạy trẻ biết nhìn nhận một điểm tốt của người khác và nói ra lời khen ngợi đối với họ. 

Kỹ năng 6: Chia sẻ đồ chơi

Khi một đứa trẻ đưa đồ chơi cho một bạn cùng lứa chưa có đồ chơi, điều đó tạo cơ hội để trẻ cùng chơi với nhau và có thể hỗ trợ phát triển tình bạn. Ngoài ra, việc chia sẻ đồ chơi cũng có khả năng ngăn chặn sự gây hấn giữa các bé. Không chỉ thế, đây cũng là một kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi giúp định hình nhân cách và tình yêu thương trong trẻ sau này. 

Hãy dạy trẻ quan tâm đến những bạn khác mới đến và chia sẻ đồ chơi cho bạn mới khi thấy bạn không có đồ chơi. Ngoài ra, cũng có thể hướng dẫn trẻ tìm kiếm một món đồ chơi khác để cùng chơi với bạn mới.

Kỹ năng 7: An ủi người khác khi họ gặp khó khăn

Kỹ năng cuối cùng liên quan đến việc dạy trẻ hỏi “Cô/ba/mẹ/bạn có ổn không?” khi nhận thấy một người đang có dấu hiệu đau đớn hoặc khó chịu. Kỹ năng này có thể được coi là một thành phần của sự đồng cảm xã hội, giúp trẻ biết cách thể hiện cảm xúc phù hợp khi ai đó buồn cũng như sẵn sàng giúp đỡ người đang gặp khó khăn. 

Cách dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi 

Dạy con thông qua hoạt động hằng ngày

Kỹ năng sống là một trong những công cụ học tập thiết yếu để trẻ tồn tại, phát triển năng lực và nâng cao chất lượng cuộc sống. Người đồng hành với trẻ trong phần lớn thời gian chính là cha mẹ. Vì thế, có thể nói cha mẹ chính là những người có vai trò quan trọng nhất trong việc dạy kỹ năng sống cho bé 3 tuổi.

Thật vậy, ngay trong cuộc sống thường nhật, ba mẹ cũng có thể bổ sung thêm các bài học nhỏ về kỹ năng sống cho bé 3 tuổi như rửa mặt, đánh răng, thay quần áo,…. Những điều này tuy nhỏ nhưng lâu dần sẽ giúp định hình ý thức cho trẻ về tính kỷ luật, trách nhiệm tự lập, hạn chế sự phụ thuộc vào ba mẹ. Sau mỗi nhiệm vụ được hoàn thành hãy dành lời động viên trẻ, từ đó trẻ sẽ cảm thấy hào hứng hơn trong các nhiệm vụ tiếp theo.

Dạy con thông qua trò chơi

Đối với trẻ 3 tuổi, các lời dạy khô khan và bài học nhiều hàm ý thường gây khó khăn trong việc truyền tải cho trẻ vì bé còn rất nhỏ, chưa thể hiểu hết ý nghĩa của các câu từ. Do đó, ba mẹ nên tận dụng những trò chơi thường ngày để trẻ được trải nghiệm, khơi gợi cho trẻ những ý nghĩa đằng sau mỗi hoạt động.

Khi vui chơi, trẻ sẽ cảm thấy hứng thú hơn đối với việc tìm hiểu một vấn đề nào đó cũng như kích thích hình thành tư duy ở trẻ, giúp trẻ vừa học được những kỹ năng sống cho bé 3 tuổi, vừa có thời gian vui chơi và vận động.

Dạy con thông qua câu chuyện, phim ảnh

Những mẩu phim, mẩu chuyện trong sách báo hoặc những tình huống trong cuộc sống cũng có thể là tư liệu để các bậc phụ huynh dạy kỹ năng sống cho bé 3 tuổi. Khi được quan sát, lắng nghe, phân tích các tình huống cụ thể, trẻ sẽ có được cái nhìn thực tế hơn. Và thông qua việc trao đổi với cha mẹ hoặc người lớn nói chung, trẻ sẽ có thể tự rủ ra kinh nghiệm về cách ứng xử cho chính mình.

Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi dạy trẻ kỹ năng đồng cảm với người khác, giúp xây dựng một nhân cách và tình cảm tốt đẹp ở trẻ.

Đăng ký khóa học kỹ năng sống cho bé 3 tuổi

Bên cạnh sinh hoạt tại nhà, các bậc phụ huynh cũng có thể đăng ký các khóa học ngoại khóa và kỹ năng sống cho trẻ, đưa trẻ ra ngoài để tiếp xúc nhiều hơn với thiên nhiên và con người, dạy trẻ những câu chuyện và bài học từ những bộ phim trẻ coi,… Sau tất cả, hãy nhớ rằng việc trở thành một mẫu gương cho trẻ noi theo vẫn là điều quan trọng nhất.

Câu hỏi thường gặp

Hy vọng những thông tin vừa được chia sẻ sẽ giúp cha mẹ hiểu phương pháp giúp cải thiện kỹ năng sống cho bé 3 tuổi.

• https://www.unicef.org/azerbaijan/media/1541/file/basic%20life%20skills.pdf 
• https://www.researchgate.net/publication/327514833_Preschool_Life_Skills_Toward_Teaching_Prosocial_Skills_and_Preventing_Aggression_in_Young_Children