Hen suyễn và viêm phế quản là hai bệnh lý hô hấp phổ biến có thể gây ra những triệu chứng tương tự, khiến nhiều người bối rối trong việc phân biệt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ viêm phế quản là gì và hen suyễn là gì, từ đó nắm được cách chẩn đoán phân biệt chính xác và điều trị hiệu quả. Hãy cùng Docosan tìm hiểu nhé!
Tìm hiểu về bệnh viêm phế quản
Viêm phế quản là gì?
Viêm phế quản là bệnh lý viêm nhiễm đường dẫn khí trong phổi (phế quản), thường gây các triệu chứng như ho, đàm, khó thở và đôi khi kèm theo đau ngực.
Viêm phế quản thường được chia thành hai nhóm chính bao gồm viêm phế quản cấp tính và viêm phế quản mạn tính.
- Viêm phế quản cấp tính thường do virus gây ra, xuất hiện đột ngột và kéo dài trong khoảng vài ngày đến vài tuần. Triệu chứng của thể bệnh thường là ho, đau họng, có thể sốt nhẹ, khò khè. Thông thường viêm phế quản cấp tự khỏi, không cần điều trị đặc hiệu.
- Viêm phế quản mãn tính xảy ra khi xuất hiện tình trạng ho kéo dài ít nhất 3 tháng trong 1 năm và xuất hiện trong 2 năm liên tiếp. Người bệnh thường gặp tình trạng ho kéo dài kèm đàm nhiều. Yếu tố nguy cơ gây viêm phế quản mãn tính chủ yếu là hút thuốc lá và ô nhiễm không khí.
Triệu chứng thường gặp của bệnh viêm phế quản
Các triệu chứng thường gặp của bệnh viêm phế quản:
- Ho khan hoặc ho có đàm (màu sắc của đàm có thể thay đổi như trắng, vàng, xanh,…).
- Khò khè, khó thở, hụt hơi.
- Sốt nhẹ, ớn lạnh.
- Cảm giác mệt mỏi, ăn uống kém.
- Đau nhức cơ toàn thân.
Tìm hiểu về bệnh hen suyễn
Bệnh hen suyễn là gì?
Hen suyễn đặc trưng bởi tình trạng viêm và hẹp đường thở, chủ yếu do tăng phản ứng của đường thở với các tác nhân kích thích. Bệnh gây ra các triệu chứng như ho, khò khè, khó thở và tức ngực, có thể diễn ra từng cơn đột ngột hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên, yếu tố kích thích.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh hen suyễn
- Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc hen suyễn hoặc bệnh dị ứng (viêm mũi dị ứng, chàm, viêm da cơ địa) có nguy cơ cao phát triển bệnh.
- Dị nguyên: Phấn hoa, lông động vật, mạt bụi nhà, nấm mốc và thực phẩm dị ứng có thể kích thích đường thở.
- Khói thuốc lá, ô nhiễm không khí: Làm tăng viêm đường hô hấp, gây co thắt phế quản và làm nặng thêm triệu chứng hen suyễn.
- Thay đổi thời tiết, không khí lạnh: Gây kích thích đường thở, làm xuất hiện hoặc làm nặng hơn cơn hen.
- Hoạt động gắng sức: Đặc biệt trong môi trường lạnh hoặc khô có thể gây co thắt phế quản và khó thở.
- Căng thẳng: Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và thần kinh, làm tăng nguy cơ khởi phát cơn hen.
Nhận biết triệu chứng bệnh hen suyễn
- Khò khè: Có thể nghe thấy ở đường thở trên (khí quản), hoặc khi áp tai vào lồng ngực của bé, nghe thấy tiếng rít, nhận biết rõ hơn trong các cơn hen cấp tính.
- Khó thở, hụt hơi: Có thể xảy ra đột ngột hoặc khi gắng sức, tiếp xúc với dị nguyên gây kích thích đường thở.
- Ho khan, dai dẳng: Ho nhiều vào ban đêm hoặc sáng sớm, có thể ho kéo dài.
Phân biệt hen suyễn và viêm phế quản: Sự khác nhau mấu chốt
Điểm khác biệt về nguyên nhân gây bệnh hen suyễn và viêm phế quản
Hen suyễn thường chủ yếu do yếu tố di truyền, cơ địa dễ bị dị ứng và các tác động từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, ô nhiễm không khí. Bệnh có tính chất mãn tính và liên quan đến phản ứng viêm quá mức của đường thở.
Đối với viêm phế quản cấp tính thường do do nhiễm trùng virus hoặc vi khuẩn (viêm phế quản cấp), trong khi viêm phế quản mãn tính chủ yếu do các chất kích thích kéo dài như khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất,…
So sánh về tình trạng đàm trong viêm phế quản và hen suyễn
Viêm phế quản thường có đàm, với màu sắc và tính chất thay đổi theo từng giai đoạn khác nhau của bệnh. Màu đàm có thể trong, vàng, xanh hoặc đặc khi có nhiễm trùng.
Trong khi đó bệnh hen suyễn thường có hoặc không có đàm,, nếu có thường là đàm trong, ít.
Thời gian diễn tiến bệnh và triệu chứng
- Viêm phế quản cấp tính: Triệu chứng kéo dài vài tuần và thường lui bệnh ngay sau đó.
- Viêm phế quản mãn tính: Triệu chứng thường dai dẳng, kéo dài nhiều tháng hoặc tái phát liên tục.
- Hen suyễn: Triệu chứng xảy ra theo từng cơn, thường có yếu tố khởi phát như gắng sức, côn trùng,…
Chẩn đoán phân biệt viêm phế quản và hen suyễn
Đo chức năng hô hấp (hô hấp ký)
Đánh giá lưu lượng khí thở ra và dung tích phổi để kiểm tra chức năng phổi. Hô hấp ký còn giúp xác nhận các bất thường về hạn chế, tắc nghẽn của phổi, trong đó bao gồm cả bệnh lý hen suyễn.
Xét nghiệm máu
Nồng độ IgE trong huyết thanh có thể tăng cao hoặc bình thường. Trường hợp nồng độ IgE cao cần theo dõi bệnh lý hen suyễn vì IgE thường tăng trong các bệnh lý có cơ chế miễn dịch – dị ứng.
Chụp X-quang ngực
X-quang ngực là phương tiện hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý khác ở phổi như viêm phổi, tràn khí màng phổi, giúp phân biệt với viêm phế quản và hen suyễn.
Xét nghiệm đàm
Các phương pháp tìm tác nhân gây bệnh như nuôi cấy, soi tươi, sinh học phân tử… giúp tìm tác nhân gây bệnh để bác sĩ có thể lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.v
Viêm phế quản chủ yếu do tác nhân virus gây ra, hiếm khi do vi khuẩn, vì vậy xét nghiệm đàm thường không được thực hiện ở người bệnh.
Xét nghiệm dị ứng (test da hoặc xét nghiệm máu)
Xác định các tác nhân dị ứng nghi ngờ gây hen suyễn. Test da dương tính giúp xác định tình trạng dị ứng và nguyên nhân có thể gây bệnh, từ đó giúp người bệnh hạn chế tiếp xúc.
Nghiệm pháp kích thích phế quản (Methacholine)
Được sử dụng khi nghi ngờ hen suyễn nhưng hô hấp ký bình thường. Kiểm tra mức độ tăng phản ứng đường thở để xác định có đang mắc phải hen hay không.
Điều trị viêm phế quản và hen suyễn
Điều trị viêm phế quản như thế nào?
Đối với viêm phế quản cấp tính, phương pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng. Người bệnh cần nghỉ ngơi, uống đủ nước, dùng thuốc giảm đau, hạ sốt (paracetamol, ibuprofen,…) khi cần hoặc khi có chỉ định của bác sĩ.
Tránh tự ý mua thuốc, sử dụng thuốc kháng sinh không đúng chỉ định không hỗ trợ điều trị mà còn làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh.
Điều trị viêm phế quản mãn tính quan trọng nhất đó là ngưng tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh như khói thuốc lá, khói bụi từ ô nhiễm môi trường, hóa chất độc hại,…
Phương pháp điều trị bệnh hen suyễn
Các thuốc điều trị hen suyễn chủ yếu là thuốc kháng viêm và thuốc giãn phế quản. Các loại thuốc hít cho người bệnh hen suyễn chủ yếu hiện tại gồm thuốc cắt cơn khi người bệnh khó thở và thuốc dùng duy trì hàng ngày.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Khi phát hiện những triệu chứng sau, người bệnh cần đến khám bác sĩ ngay:
- Khó thở nhiều, thở mệt, thở nhanh, da chi và môi tím tái, có dấu hiệu suy hô hấp, SpO2%<90%
- Cơn hen suyễn cấp, không đáp ứng với thuốc cắt cơn.
- Sốt cao, ho ra máu hoặc đàm có màu bất thường kéo dài.
- Triệu chứng hô hấp kéo dài, không cải thiện sau khi tự chăm sóc tại nhà.
Phòng ngừa bệnh hen suyễn và viêm phế quản
Biện pháp phòng ngừa bệnh hen suyễn
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên đã biết như phấn hoa, lông động vật, bụi, khói thuốc, ô nhiễm không khí.
- Tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ chỉ định, sử dụng thuốc dự phòng đúng cách theo hướng dẫn để kiểm soát bệnh hiệu quả.
- Theo dõi, kiểm soát và tái khám định kỳ, kiểm tra chức năng hô hấp thường xuyên để có phác đồ điều trị phù hợp.
Phòng ngừa bệnh viêm phế quản
- Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc, vì hít phải khói thuốc tự động cũng có thể gây các bệnh về hô hấp.
- Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, rửa tay thường xuyên với dung dịch sát khuẩn/xà phòng để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp.
- Tiêm phòng cúm và phế cầu theo lịch tiêm chủng để giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Đeo khẩu trang khi làm việc trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hoặc hóa chất.
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion air Card Plus bảo vệ sức khỏe hô hấp
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus đến từ Nhật Bản có khả năng cải thiện chất lượng không khí xung quanh. Sản phẩm nổi bật với công nghệ tiên tiến, có thể phát ra các ion âm có khả năng bám dính và loại bỏ hiệu quả bụi mịn, vi khuẩn, virus cùng các tác nhân gây dị ứng trong không khí.
Sử dụng thẻ lọc không khí khử mùi ion air Card Plus giúp bạn và gia đình giảm tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh, từ đó có thể phòng ngừa hen suyễn và viêm phế quản hiệu quả.
Xem thêm:
- Viêm phế quản cấp J20 là bệnh gì, có nguy hiểm không?
- Các bệnh lây qua đường hô hấp thường gặp – Top 5 bệnh
- Nguyên nhân khiến cổ họng có đờm và cách loại bỏ hiệu quả
Bài viết đã cung cấp những thông tin giúp bạn phân biệt hen suyễn và viêm phế quản. Hãy chia sẻ những thông tin bổ ích từ bài viết đến bạn bè và người thân nhé!
Nguồn tham khảo:
1. Is it bronchitis or asthma? – Medical News Today
- Link tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/322119
- Ngày tham khảo: 04/03/2025
2. Is It Asthma or Bronchitis? Learn the Signs – Healthline
- Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/asthma-vs-bronchitis
- Ngày tham khảo: 04/03/2025
3. Distinguishing among asthma, chronic bronchitis, and emphysema – PubMed
- Link tham khảo: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3964740/
- Ngày tham khảo: 04/03/2025
