Thoái hóa đa khớp: Top 6 triệu chứng không nên xem thường

Thoái hóa đa khớp là hậu quả của một quá trình va chạm, ma sát giữa các khớp với nhau, làm mất cân bằng giữa tổng hợp và hủy hoại sụn, xương dưới sụn. Sự mất cân bằng này thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: di truyền, chuyển hóa, chấn thương. Bệnh lý thường gặp ở nữ giới, chiếm tới 80% các trường hợp thoái hóa đa khớp. Bài viết sau đây của Doctor có sẵn sẽ cung cấp cho bạn một vài thông tin hữu ích về thoái hóa đa khớp.

Bệnh thoái hóa đa khớp

Thoái hóa đa khớp là thuật ngữ y học để chỉ tình trạng viêm khớp ảnh hưởng đến 5 khớp trở lên cùng một lúc. Thoái hóa đa khớp không phải là một tình trạng viêm cụ thể, khi mắc bệnh này, các bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm khớp ở nhiều khớp cùng một lúc. 

Các khớp phổ biến nhất bị ảnh hưởng bởi thoái hóa đa khớp, bao gồm: 

• Bàn chân và mắt cá chân
• Bàn tay, cổ tay và ngón tay
• Hông
• Đầu gối
• Cổ
• Lưng

Phân loại của thoái hóa đa khớp có thể được chia thành: đối xứng và không đối xứng. Viêm đa khớp đối xứng ảnh hưởng đến các khớp ở cả hai bên cơ thể như nhau (2 đầu gối). Viêm đa khớp không đối xứng chỉ ảnh hưởng đến các khớp ở một bên, số lượng khớp bị ảnh hưởng không đều.

Những yếu tố nào có nguy cơ dẫn đến bệnh thoái hóa đa khớp?

Thoái hóa đa khớp không chỉ nên được phát hiện thông qua các tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hóa đa khớp riêng biệt tại 1 thời điểm. Một vài bệnh sử có thể liên quan, gây tăng nguy cơ dẫn đến bệnh thoái hóa đa khớp:

• Khả năng di chuyển: Có thể đánh giá được thông qua hoạt động thường ngày của người bệnh. Một vài thay đổi về trạng thái chức năng có thể dẫn đến trầm cảm, lo lắng và mất tập trung.
• Tiền sử có chấn thương xương khớp như chấn thương do tai nạn, gãy xương, phẫu thuật trước đó trên khớp.
• Các yếu tố nguy cơ thuộc về người bệnh: tuổi cao, béo phì, dị tật bẩm sinh về xương khớp.
• Tiền sử nhiễm trùng: phơi nhiễm hoặc nhiễm trùng trong thời gian gần đây.
• Sử dụng thuốc có nguy cơ ảnh hưởng lên cơ xương khớp, cân nặng.

Triệu chứng và nguyên nhân dẫn đến thoái hóa đa khớp

Triệu chứng của thoái hóa đa khớp

Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa đa khớp bao gồm:

• Đau khớp
• Cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng
• Ấm, nóng nơi khớp bị đau
• Đỏ ở vùng khớp bị đau
• Sưng tấy
• Cảm giác đau nhức ở vùng lân cận khớp

Nguyên nhân dẫn đến thoái hóa đa khớp

Nguyên nhân chủ yếu của thoái hóa đa khớp là do sụn bị thoái hóa do thời gian. Tuy nhiên cũng có một vài nguyên nhân chủ yếu của thoái hóa đa khớp bao gồm:

• Viêm khớp lan ra nhiều khớp: Nếu bị viêm khớp thì có nguy cơ bạn cũng sẽ bị viêm đa khớp theo thời gian. Bất kỳ loại viêm khớp nào cũng có thể trở thành viêm đa khớp, nhưng những tình trạng sau đây sẽ có nguy cơ gây thoái hóa đa khớp phổ biến nhất:
  • Viêm khớp dạng thấp
  • Viêm khớp vẩy nến
  • Viêm xương khớp
  • Bệnh gout
  • Bệnh giả gout
  • Viêm khớp tự phát thiếu niên
• Bệnh tự miễn: Đây là kết quả của việc hệ thống miễn dịch vô tình tấn công cơ thể thay vì bảo vệ. Cơ chế của bệnh tự miễn vẫn chưa rõ. Một số bệnh tự miễn gây viêm đa khớp bao gồm:
  • Lupus
  • Bệnh sarcoid
  • Xơ cứng bì
• Nhiễm trùng: Bệnh nhiễm trùng do vi rút hoặc vi khuẩn có thể gây ra viêm đa khớp. Phản ứng miễn dịch bảo vệ cơ thể để chống lại các tác nhân gây ra nhiễm trùng có thể diễn ra quá mức và gây ra viêm đa khớp.

Khám thoái hóa đa khớp ở đâu?

Thoái hóa đa khớp là bệnh lý cần có sự chẩn đoán xác định từ các bác sĩ có kinh nghiệm trong lĩnh vực cơ xương khớp. Nếu không có kinh nghiệm, những chỉ định xét nghiệm không cần thiết cũng như kết quả gây nhầm lẫn có thể dẫn đến kết luận bệnh sai. Một số phòng khám cơ xương khớp uy tín:

MTT REHA Clinic: Phòng khám với chuyên môn khám chính là cơ xương khớp, vật lý trị liệu, thể thao trị liệu. Với triết lý khám chữa bệnh: Medical sử dụng những kiến thức về y học và sinh lý học để xác định nguyên nhân gây bệnh; Training sử dụng phương pháp huấn luyện, hướng dẫn tích cực khoa học để kiểm soát tải trọng, cải thiện cơ thể; Therapy điều trị toàn diện bằng cách phối hợp các bài tập với nhau, cá nhân hóa điều trị. 

FMP Group: Family Medical Practice là hệ thống phòng khám tư nhân được đầu tư bởi nước ngoài. Phòng khám với hơn 25 năm kinh nghiệm thăm khám cùng đội ngũ nhân viên y tế từ khắp nơi trên thế giới. 

Phòng khám Song Quân: Với kinh nghiệm thăm khám chữa bệnh trên 10 năm, phục vụ bệnh nhân với phương châm “được phục vụ chăm sóc sức khỏe là niềm vui”. Phòng khám Song Quân với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, thái độ làm việc nghiêm túc cùng hệ thống phòng khám được trang bị đầy đủ máy móc hiện đại. Phòng khám hiện là một trong những phòng khám có chuyên khoa cơ xương khớp được lòng nhiều khách hàng.

Bệnh viện Quốc tế Hoàn Mỹ – Thành phố Vinh: Bệnh viện trở thành thành viên thứ 8 của tập đoàn y khoa Hoàn Mỹ từ tháng 3/2016. Với hơn 30 ngàn lượt bệnh nhân và phẫu thuật cho hơn 1000 trường hợp tính tới thời điểm bây giờ. Bệnh viện quy tụ những thế hệ bác sĩ đầu ngành cũng như được đào tạo ở những trường đại học lớn trong nước và quốc tế. 

Trung tâm Y khoa Vạn Hạnh: Với sứ mệnh là nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tại đây, trung tâm chuyên điều trị và đã chữa trị thành công cho rất nhiều trường hợp có vấn đề về các bệnh thần kinh, sức khỏe tâm thần và đau mãn tính. Phương pháp điều trị hiện đại, dựa trên y học chứng cứ. Đội ngũ bác sĩ cơ xương khớp, bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, bác sĩ thần kinh, bác sĩ tâm thần,… giúp đánh giá toàn diện bệnh mà bạn đang gặp phải. 

Tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hóa đa khớp

Khám khớp

Sau khi được hỏi bệnh sử đầy đủ, khám thực thể khớp được sử dụng để thu hẹp chẩn đoán. Ví dụ cơn đau cấp tính ở chi dưới có thể có nhiều nguyên nhân, có thể nghi ngờ viêm khớp nhiễm trùng, viêm khớp do tinh thể hoặc gãy xương.

Mục tiêu của khám thực thể là xác định có/không của viêm màng hoạt dịch. Nếu có viêm màng hoạt dịch sẽ làm tăng đáng kể khả năng mắc bệnh viêm khớp hoặc bệnh thấp khớp toàn thân. Một số dấu hiệu đặc trưng của viêm màng hoạt dịch bao gồm:

• Sưng mô mềm
• Ấm nóng trên khớp
• Đau khớp khi sờ nắn
• Tràn dịch khớp
• Mất chuyển động

Khám tổng quát

Một số dấu hiệu có thể chỉ ra tình trạng viêm nhiễm toàn thân: hạch to, tuyến mang tai to, loét miệng, tiếng thổi ở tim, rale phổi nhỏ do bệnh viêm phổi mô kẽ.

Một vài bệnh lý truyền nhiễm khác cũng nên được chú ý nếu có sốt. 

Xét nghiệm 

Xét nghiệm không phải lúc nào cũng cần thiết để đưa ra chẩn đoán và trên thực tế, có thể gây nhầm lẫn nếu không xem xét bệnh toàn diện. Một số bệnh nhân bị thoái hóa đa khớp có thể có kết quả bất thường xét nghiệm phản ánh những tình trạng khác. 

Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh sử và khám thực thể ban đầu không mang lại sự tin cậy trong chẩn đoán, xét nghiệm có thể được chỉ định. 

Một số xét nghiệm có thể chỉ định:

• Tốc độ lắng hồng cầu (ESR) và protein phản ứng C (CRP)
• Xét nghiệm kháng thể 
• Kháng thể kháng peptid citrulline hóa
• Nồng độ acid uric huyết
• Phân tích dịch khớp

Hình ảnh

Chẩn đoán bằng hình ảnh thường rất tốn kém và không cần thiết thường xuyên trong việc đánh giá thoái hóa đa khớp. Hiếm khi X-quang được thực hiện cho tất cả các khớp. Trong trường hợp khẩn cấp, chụp X-quang thường thiếu độ đặc hiệu trong chẩn đoán và thường không hữu ích. 

Tuy nhiên, chụp X-quang cũng có thể cần thiết trong việc chẩn đoán phân biệt với bệnh canxi hóa sụn do lắng đọng canxi pyrophosphate. 

Điều trị thoái hóa đa khớp

Điều trị thoái hóa đa khớp điều trị như thế nào phụ thuộc vào một số yếu tố như: 

• Nguyên nhân dẫn đến viêm đa khớp
• Bạn đang mắc loại thoái hóa đa khớp không viêm hay thoái hóa đa khớp viêm
• Mức độ nghiêm trọng của bệnh lý bạn đang gặp phải 

Một số phương pháp điều trị mà các nhà chăm sóc có thể đề xuất cho bạn như:

Điều trị bằng thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau NSAIDS hoặc acetaminophen có thể giảm tình trạng viêm đau khớp của bạn. Một số thuốc điều trị thấp khớp, ức chế miễn dịch cũng mang lại những lợi ích tương tự.

Vật lý trị liệu

Các bài tập giãn cơ, tăng chuyển động tay, chân hoặc tăng lực cho các cơ gần khớp bị ảnh hưởng. Các bài tập này sẽ giúp cơ xương khớp dẻo dai hơn và giúp các khớp linh hoạt, giảm tình trạng co cứng khớp. 

Thuốc tiêm trực tiếp vào khớp

Corticosteroid tiêm trực tiếp vào khớp hoặc Hyaluronate (chất lỏng nhớt) sẽ giúp bôi trơn các khớp, làm chậm tình trạng hao mòn khớp do ma sát.

Phẫu thuật khớp

Phẫu thuật khớp có thể được chỉ định để giúp định hình khớp, thời gian hồi phục sẽ tùy vào tình trạng bệnh và cơ địa của mỗi người.

Điều trị thoái hóa đa khớp theo y học cổ truyền

Nguyên nhân bệnh sinh theo y học cổ truyền

Nguyên nhân là do phong hàn thấp hoặc phong thấp nhiệt tà, có nghĩa là lúc chính khí hư tổn, ngoại vệ cố xâm phạm vào cơ biểu kinh lạc làm sự vận hành của khí huyết tại khớp gây đau, co giãn khó khăn.

Nguyên nhân khác có thể do công năng của tạng can và thận bị hư tổn do bệnh lý lâu ngày làm tà khí bám vào gân xương hoặc do tuổi tác làm chức năng của can thận suy giảm gây đau. 

Điều trị thoái hóa đa khớp theo y học cổ truyền

Tùy vào thể lâm sàng của tình trạng bệnh mà các bài thuốc y học cổ truyền được sử dụng cũng khác nhau. 

Thể phong hàn thấp tý

Pháp: trừ thấp, khu phong, tán hàn, chỉ thống

Phương: 

• Cổ phương: Ý dĩ nhân thang; Ô đầu thang.
• Đối pháp lập phương: lựa chọn các vị thuốc thuộc nhóm thuốc theo pháp điều trị.
• Nghiệm phương: Thấp khớp II (Viện Đông y) 

Thể phong hàn thấp tý kiêm can thận hư

Pháp: trừ thấp, khu phong, tán hàn, chỉ thống, bổ can thận.

Phương: 

• Cổ phương: Độc hoạt ký sinh thang; Tam tý thang.
• Đối pháp lập phương: lựa chọn những vị thuốc thuộc nhóm thuốc theo pháp điều trị
• Nghiệm phương: Độc hoạt phong thấp hoàn (Viện Đông y)

Thể phong thấp nhiệt kèm can thận hư

Pháp: Thanh nhiệt, khu phong, trừ thấp, chỉ thống, bổ can thận.

Phương: 

• Cổ phương: Ý dĩ nhân thang hợp với Nhị diệu tán; Bạch hổ quế chi thang
• Đối pháp lập phương: lựa chọn các vị thuốc thuộc nhóm thuốc theo pháp điều trị
• Nghiệm phương dựa theo Hướng dẫn thuốc nam và châm cứu – Bộ Y tế

Người trẻ có bị thoái hóa đa khớp không? Cách phòng ngừa bệnh

Người trẻ có thể bị thoái hóa đa khớp, tuy nhiên trường hợp này không thường xuyên xảy ra. Người trẻ bị thoái hóa đa khớp sớm chủ yếu là do lối sống, vận động thường ngày không đảm bảo sự linh hoạt của khớp. Ngoài ra, mắc các bệnh lý tự miễn, nhiễm trùng cũng có thể gây thoái hóa đa khớp ở người trẻ tuổi. 

Bạn có thể giảm nguy cơ phát triển bệnh viêm đa khớp bằng những cách sau:

• Tránh tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp với thuốc lá.
• Thực hiện đều đặn, thường xuyên các bài tập vận động khớp.
• Ăn uống lành mạnh.
• Đeo dụng cụ hỗ trợ xương khớp phù hợp để hạn chế chấn thương trong các hoạt động thể thao.

Câu hỏi thường gặp

Thoái hóa đa khớp là một bệnh lý phổ biến và tỉ lệ thường tăng khi tuổi càng lớn. Do đó, việc phòng ngừa bệnh cũng như phát hiện bệnh sớm để kịp thời can thiệp điều trị là vô cùng cần thiết.

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24433-polyarthritis
• https://www.uptodate.com/contents/arthritis-beyond-the-basics?search=polyarthritis%20&topicRef=1821&source=see_link 
• https://ydct.moh.gov.vn/static/files/uploads/cb6139c812419edf247b25207c0d868e6f29db5dbc4ec7358e1995f6ccbcde8e.pdf