Bạn đã bao giờ cảm thấy đau nhức quai hàm hay nghe tiếng kêu “lộp cộp” ở mang tai khi há miệng và ăn nhai? Có thể đó là dấu hiệu của viêm khớp thái dương hàm, một bệnh lý khá phổ biến. Tuy bệnh không nguy hiểm nhưng lại gây ra sự khó chịu và phiền toái, ảnh hưởng đến các hoạt động sống hằng ngày như ăn, nói, nuốt… Vì vậy, hãy cùng Docosan tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị bệnh viêm khớp thái dương hàm.
Tóm tắt nội dung
Viêm khớp thái dương hàm là gì?
Khớp thái dương hàm là khớp động duy nhất ở sọ mặt của con người, nằm ở phía trước tai, kết nối giữa xương thái dương và lồi cầu xương hàm dưới. Khớp gồm đĩa sụn nằm giữa hai diện xương, bao khớp cùng hệ thống dây chằng, mạch máu, thần kinh và các cơ mặt. Nhờ cấu tạo phức tạp này, khớp thái dương hàm cho phép chúng ta đóng mở miệng, cũng như di chuyển hàm tới lui và sang bên.
Viêm khớp thái dương hàm là tình trạng đau có chu kỳ, co thắt cơ và mất cân bằng ở khớp nối giữa xương hàm dưới và xương sọ. Chức năng của khớp bị suy giảm làm ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Bệnh khá phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc ở nữ cao hơn nam, đặc biệt là giai đoạn dậy thì và mãn kinh.
Triệu chứng viêm khớp thái dương hàm
Viêm khớp thái dương hàm có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên. Phần lớn người bệnh chỉ đau nhẹ và tự khỏi, nhưng đôi khi bệnh sẽ phát triển đến giai đoạn đau liên tục, dữ dội, nhất là khi ăn nhai.
Các triệu chứng của viêm khớp thái dương hàm có thể được tóm tắt như sau:
- Mỏi cơ khi ăn nhai, há miệng
- Đau các cơ nhai: đau vùng góc hàm, đau vùng thái dương, đau vùng dưới hàm
- Đau khớp thái dương hàm: đau vùng trước tai, đau trong tai
- Có thể đau các cơ vùng gáy, vùng cổ hay cánh tay
- Há miệng có tiếng kêu “lộp cộp”
- Há miệng hạn chế, há miệng lệch
- Ăn nhai khó
- Có thể đau các răng, nhất là răng cối
- Có thể nổi hạch ở một hoặc hai bên
- Có thể phì đại cơ nhai ở bên khớp bị viêm làm mặt phình to, mất cân đối.
Viêm khớp thái dương hàm có nguy hiểm không?
Viêm khớp thái dương hàm có thể gây ra biến chứng giãn khớp, dẫn đến nguy cơ trật khớp và dính khớp. Khi đó, các đầu khớp bắt đầu thoái hóa và có hiện tượng dính giữa đĩa sụn với các diện xương. Biến chứng nguy hiểm nhất có thể xảy ra là thủng đĩa khớp. Thủng đĩa khớp nếu không được điều trị sẽ làm phá hủy đầu xương và xơ cứng khớp, bệnh nhân sẽ không thể há miệng được.
Nguyên nhân bị viêm khớp thái dương hàm?
Nguyên nhân gây viêm khớp thái dương hàm khá đa dạng, bao gồm:
- Chấn thương: Người bệnh có thể bị tai nạn, té ngã khi lao động hoặc chơi thể thao khiến vùng khớp thái dương hàm bị va đập mạnh. Ngoài ra, động tác há miệng quá rộng một cách đột ngột (ví dụ như ngáp) cũng có thể gây chấn thương lệch khớp thái dương hàm.
- Viêm khớp dạng thấp: Nguyên nhân này chiếm khoảng 50% trong các trường hợp viêm khớp thái dương hàm. Bệnh viêm khớp dạng thấp gây ảnh hưởng đến các khớp vừa và nhỏ trong cơ thể, trong đó có khớp thái dương hàm.
- Thoái hóa khớp: Viêm khớp thái dương hàm do bệnh thoái hoá khớp thường xảy ra ở người cao tuổi, có nhiều khớp xương khác trên cơ thể đã bị thoái hóa.
- Bệnh lý răng hàm mặt: Tật nghiến răng, răng chen chúc, răng khôn mọc kẹt hay ngầm, lệch khớp cắn… cũng có thể dẫn đến viêm khớp thái dương hàm.
Chẩn đoán và điều trị viêm khớp thái dương hàm
Khi có các dấu hiệu được nêu trên, bạn nên đến phòng khám răng hàm mặt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ quan sát, nghe và sờ nắn vùng khớp thái dương hàm của bạn trong các vận động há mở, tới lui và đưa hàm sang bên. Khi phát hiện có vấn đề bất thường, bạn sẽ được cho chụp phim X-quang sọ nghiêng, Conebeam CT, MRI… tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Sau đó, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán xác định và phương pháp điều trị phù hợp theo từng nguyên nhân bệnh. Có thể chia thành các nhóm điều trị sau:
Cách điều trị viêm khớp thái dương hàm nội khoa
Điều trị dùng thuốc chủ yếu để giảm triệu chứng, có thể bao gồm các loại thuốc sau:
- Thuốc giảm đau và kháng viêm
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng dùng với liều thấp có thể giúp giảm đau, kiểm soát tật nghiến răng và mất ngủ.
- Thuốc giãn cơ có thể dùng vài ngày hoặc vài tuần giúp giảm đau do các cơn co thắt cơ vùng khớp thái dương hàm.
Trị liệu không dùng thuốc
- Đeo máng nhai: Một khí cụ mềm dẻo đặt giữa hai hàm răng, thường được làm bằng nhựa trong suốt, giúp thư giãn và định vị lại khớp.
- Vật lý trị liệu: Bao gồm các biện pháp massage, chườm ấm, chiếu tia hồng ngoại nhằm tăng tuần hoàn vùng khớp và cải thiện triệu chứng đau. Ngoài ra, các bài tập vận động và phục hồi chức năng hàm dưới đóng vai trò quan trọng ở những bệnh nhân rối loạn khớp thái dương hàm đã điều trị phẫu thuật can thiệp khớp.
- Tư vấn tâm lý: Nhằm loại bỏ các thói quen xấu như nghiến răng, chống cằm, cắn móng tay…
Thủ thuật hoặc phẫu thuật
- Nắn chỉnh khớp thái dương hàm là thủ thuật đưa lồi cầu định vị trở lại trên đĩa khớp trong trường hợp mới bị há miệng hạn chế lần đầu trong thời gian không quá 3 tuần.
- Mài chỉnh hoặc tái tạo khớp cắn bằng phục hình, niềng răng, phẫu thuật chỉnh hình xương, giúp cải thiện tiếp xúc răng và vận động hàm.
- Phẫu thuật nội soi khớp thái dương hàm khi không đáp ứng với điều trị bảo tồn.
- Phẫu thuật thay khớp thái dương hàm là giải pháp cuối cùng khi tất cả các phương pháp điều trị khác đều thất bại.
Bác sĩ điều trị viêm khớp thái dương hàm
- Tiến sĩ bác sĩ Phạm Chí Lăng – Q. Bình Tân
- Tiến sĩ bác sĩ Huỳnh Kim Hiệu – Q.1
- ThS Bs Dương Đình Triết – Q.5
Tổng kết
Tóm lại, viêm khớp thái dương hàm là một bệnh khá phổ biến với các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, thường là đau mỏi hàm khi ăn nhai và nghe tiếng kêu khớp khi há miệng. Có nhiều yếu tố dẫn đến bệnh và tùy nguyên nhân được chẩn đoán, người bệnh sẽ được điều trị các phương pháp khác nhau như nội khoa, trị liệu, phẫu thuật dưới sự chỉ định của bác sĩ.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
