Mặc dù có hàng triệu loài nấm nhưng hiện nay các nhà khoa học chỉ xác định được khoảng 300 loài nấm và một số loại nấm có thể gây nên bệnh nấm da. Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu xem các bệnh nấm da thường gặp ở người gồm những bệnh nào nhé!
Tóm tắt nội dung
Bệnh nấm da là gì?
Nấm là sinh vật bậc thấp không có chất diệp lục do đó chúng không thể tự tổng hợp chất hữu cơ như những loại thực vật thông thường, chính vì thế nó cần ký sinh vào vật chủ để sống sót.
Vật chủ có thể là bất kỳ nguồn nào xung quanh chúng ta, chính vì vậy ta có thể thấy nấm ở khắp mọi nơi như: môi trường (không khí, cây cối, đất cát,..), động vật (chó, mèo,…), thực vật và có thể là trên da cơ thể người. Bên cạnh đó khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm của nước ta cũng là điều kiện thích hợp cho các loại nấm da lây lan và phát triển. Do đó khả năng lây nhiễm bệnh nấm da là rất cao và nhanh khiến nó trở thành căn bệnh phổ biến.
Bệnh nấm da là các trường hợp tổn thương ở da, lông, tóc, móng do nhóm vi nấm ngoài da gây ra.
Bệnh nấm da thường lây lan qua tiếp xúc trực tiếp giữa người với người hoặc với thú nuôi hoặc với đất, bên cạnh đó cũng có thể gián tiếp lây lan qua việc tiếp xúc với nấm trên quần áo hoặc các vật dụng khác, qua vảy da, lông thú.
Mặc dù bệnh nấm da do nấm rất phổ biến, thường xuyên xảy ra và có thể gây khó chịu nhưng thường không nghiêm trọng và điều trị khỏi được.
Vì nấm phát triển mạnh trong môi trường ấm, ẩm ướt nên bệnh nấm da thường xuất hiện ở những vùng ẩm ướt hoặc vùng da ra nhiều mồ hôi (là những vùng có môi trường hơi kiềm có độ pH từ 7 đến 7,2), ví dụ như bàn chân, bẹn và các nếp gấp của da. Chính vì vậy nếu chế độ sinh hoạt không khoa học cũng tạo điều kiện cho nấm da phát triển như:
- Vệ sinh không sạch sẽ những vùng kín, những nơi hay ra mồ hôi, sử dụng xà phòng không đúng cách.
- Đổ mồ hôi nhiều, ẩm ướt, mặc quần áo chật chội
- Sử dụng nhiều thuốc kháng sinh, thuốc ức chế miễn dịch hoặc phụ nữ bị rối loạn nội tiết
Các bệnh nấm da thường gặp
Bệnh nấm da thường gặp chủ yếu do 3 loại vi nấm gây ra:
- Nấm sợi tơ dermatophytes
- Nấm men Candida
- Nấm lang ben.
Bệnh nấm da do nấm sợi tơ
Bệnh nấm kẽ chân
- Bệnh thường xảy ra vào mùa hè, mưa dầm.
- Người bị mắc bệnh thường là những người làm công việc phải ngâm chân trong nước một khoảng thời gian dài như người nông dân cày bừa làm ruộng, công nhân vệ sinh cống rãnh không sử dụng đồ bảo hộ cẩn thận, vận động viên bơi lội, …
- Triệu chứng
- Thường rất ngứa
- Bắt đầu ở giữa kẽ ngón chân thứ 3 và ngón thứ 4.
- Có hiện tượng bong xước da có màu hơi vàng, có thể có các mụn nước ở kẽ chân… rồi dần dần bệnh lan sang các kẽ ngón khác, hay lan lên mu bàn chân hoặc xuống lòng bàn chân
- Dễ bội nhiễm thứ phát gây mụn mủ, vảy da, mài, bàn chân sưng nề.
- Có khi sốt, nổi hạch bẹn.
- Có thể lây cho người khác.
Bệnh nấm bẹn
- Bệnh gặp nhiều ở các nước nhiệt đới, chiếm tỉ lệ cao trong bệnh nấm da, xuất hiện ở bẹn.
- Tổn thương thường tạo thành một mảng có viền bờ rõ rệt, có vảy, phần giữa có xu hướng lành, có mụn nhỏ lấm tấm ở bờ viền
- Ngứa
- Xuất hiện ở cả hai bên bẹn, lan lên xương mu, ra kẽ mông, xuống đùi, lên thắt lưng,…
- Có thể lây từ người này sang người khác.
Bệnh nấm hắc lào
- Nấm gây bệnh ở vùng da không có lông tóc rậm
- Ban đầu chỉ cảm thấy ngứa, đặc biệt là khi ra mồ hôi, sau đó sẽ phát triển dần thành sang thương đặc trưng
- Sang thương là những mảng hồng ban hình tròn hay bầu dục, hình đa cung, có màu đỏ rất rõ rệt, ranh giới rõ rệt có bờ viền, trên bờ viền có những mụn nước nhỏ, xu hướng lành ở giữa và dần dần lan rộng tạo thành nhiều vòng cung nếu không được chữa trị kịp thời
- Người bệnh chà xát, cào gãi, bôi thuốc không thích hợp làm tổn thương nhiễm khuẩn thứ phát nặng hơn như trợt, sưng, có mủ, đóng vảy và cũng càng làm tăng tốc độ lây lan của hắc lào
- Đây là bệnh lây truyền từ người này sang người khác nếu sử dụng chung đồ dùng sinh hoạt như khăn tắm, ngủ chung, mặc đồ chung,…
Bệnh nấm da do Candida
Nấm men Candida là dạng nấm đơn bào, thường ký sinh ở một số cơ quan tiêu hoá, hô hấp và trên da. Khi gặp điều kiện thuận lợi thì trở thành tác nhân gây bệnh, đặc biệt thường gặp hơn cả là loài Candida albicans.
Các điều kiện thuận lời để nấm phát triển gây bệnh gồm:
- Mắc bệnh nhiễm trùng cấp hay mạn tính
- Bị các bệnh chuyển hóa như tiểu đường, béo phì
- Thiếu vitamin B2, B6, PP, C
- Người già răng rụng hết
- Loét bỏng
- Răng giả, khớp thái dương hàm không khớp, hai mép xệ, nước bọt tụ nhiều làm môi trường ẩm ướt
- Làm việc thường xuyên ngâm tay trong nước như nội trơ, thợ giặt…
- Dùng corticoid kéo dài
- Bị mắc các bệnh gây suy giảm miễn dịch như HIV, ung thư, …
Bệnh nấm móng
Candida albicans là nguyên nhân gây nên nấm móng. Nấm móng tay có thể ảnh hưởng đến móng tay, nhưng phổ biến hơn ở móng chân.
Một hoặc nhiều móng có triệu chứng
- Móng dày lên
- Mất màu móng: đổi màu từ trắng sang vàng nâu hoặc trắng đục
- Giòn, vụn hoặc rách
- Bị biến dạng
- Một màu tối, gây ra bởi các mảnh vụn tích tụ dưới móng tay của bạn
- Mùi hôi
- Móng bị khuyết hoặc nhô lên cao
- Rìa da quanh móng sưng đỏ, nặn ra ít mủ trắng loãng
- Móng bị tổn thương, có hằn ngang, dầy, sẩm màu, lỗ chỗ, bong ra.
- Bề mặt móng lỗ chỗ hoặc hình thành rãnh, dưới các rãnh này có vụn bột.
Xem thêm: Điều trị nấm móng tay
Bệnh nấm kẽ ngón
- Một vùng da trợt đỏ hơi ướt ở giữa kẽ thứ 3 (giữa ngón giữa và ngón nhẫn), có khi thành vết nứt có viền da bong ở ngoại vi.
- Lớp sừng bị mủn, màu ngà.
- Đeo nhẫn hay làm việc thường xuyên tiếp xúc nước làm liên tục ẩm ướt ở vùng góc giữa ngón tạo điều kiện cho nấm mọc.
- Có thể gặp ở chân, kẽ giữa ngón 4 –5, xuất hiện bợt trắng, ngứa, rát
Bệnh nấm lang ben
- Bệnh nấm ngoài da do Pityrosporum orbiculaire.
- P. orbiculaire là sinh vật cơ hội, ưa môi trường chât dầu, mỡ, thường trú ở cổ nang lông tuyến bã, khi gặp điều kiện thuận lợi thì gây bệnh. Bệnh nấm lang ben không lây mà do sự tăng sinh bất thường của thảm nấm thường trú ở da.
- Những yếu tố thuận lợi cho sự gây bệnh:
- Dùng corticoid lâu ngày
- Tiết chất bã nhờn nhiều
- Tăng độ ẩm ướt ở bề mặt da.
- Hay gặp ở ở tuổi thiếu niên và người trẻ lứa tuổi 15 –17 (dậy thì) nên còn gọi bệnh lang lớn. Trên 50 tuổi ít bị bệnh hơn vì sự tiết chất bã giảm.
- Thường bị về mùa hè, những người thường lạm dụng xà phòng, mặc áo chật, bề mặt da ẩm…
- Triệu chứng:
- Vị trí tổn thương chủ yếu ở vùng da tiết bã, đặc biệt là vùng phía trên thân người (mặt, cổ, ngực, lưng), có khi ở đùi và cẳng chân.
- Da có những dát hình tròn hay hình bầu dục, đường kính 1-2mm, loang lổ, trắng nhạt hay hơi hồng, vàng nhạt, nâu, đen… có khi như bột phấn, thường liên kết thành đám ngoằn ngoèo lớn hình nhiều cung, trên mặt da có vảy cám.
- Khi ra nắng hay đổ mồ hôi chỗ tổn thường thường ngứa râm ran như kim châm.
- Bệnh dai dẳng , dễ tái phát.
Phát hiện nấm da nên đi khám ở đâu?
- Phòng khám Golden Healthcare International Clinic – Q. Tân Bình
- Phòng khám Vigor Health – Q.3
Kết luận
Bệnh nấm da là các trường hợp tổn thương ở da, lông, tóc, móng do nhóm vi nấm ngoài da gây ra. Bệnh nấm da thường lây lan qua tiếp xúc trực tiếp giữa người với người hoặc với thú nuôi hoặc với đất, và cũng có thể gián tiếp lây lan qua việc tiếp xúc với nấm trên quần áo hoặc các vật dụng khác, qua vảy da, lông thú. Mặc dù bệnh nấm da do nấm rất phổ biến, thường xuyên xảy ra và có thể gây khó chịu nhưng thường không nghiêm trọng và điều trị khỏi được.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước.
