Bệnh tổ đỉa: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Bệnh tổ đỉa là bệnh da liễu phổ biến, đặc trưng là các mụn nước có kích thước khoảng 1-2mm ở lòng bàn tay, chân. Bệnh có thể thuyên giảm sau gần 1 tháng nếu như được điều trị kịp thời. Tuy nhiên thì cũng không thể nào mà điều trị dứt điểm được bởi bệnh này sẽ tái đi tái lại nếu gặp điều kiện thuận lợi, dần dần khiến da trở nên thô ráp, sần sùi gây mất thẩm mỹ cho bệnh nhân và người đối diện. Để hiểu rõ hơn về bệnh lý này, mời bạn đọc cùng Docosan tham khảo nội dung dưới đây.

Tổ đỉa là bệnh gì?

Bệnh tổ đỉa hay còn được gọi là chàm tổ đỉa, là một loại viêm da cơ địa xảy ra khá phổ biến do nấm gây ra, đặc trưng là mụn nước li ti với đường kính từ 1 – 2 mm trên lòng bàn tay và lòng bàn chân, cũng có thể mọc rải rác trên da hoặc tập trung thành từng đám lớn, thường mọc sâu bên dưới da nên khó vỡ và có kèm theo ngứa ngáy rất khó chịu.

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh tổ đỉa. Tuy nhiên đã có thuốc để ngăn ngừa, phòng tránh bội nhiễm, giảm tổn thương da cũng như để cho tình trạng da cải thiện giúp người bệnh lấy lại sự tự tin. Thông thường, các triệu chứng của bệnh tổ đỉa trên da có thể tự biến mất chỉ sau 3 – 4 tuần nếu người bệnh có các biện pháp chăm sóc và can thiệp đúng cách.

Bệnh tổ đỉa có lây không?

Bệnh tổ đỉa là căn bệnh không có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác bởi đây không phải bệnh lây nhiễm. 

Mặc dù bản chất tổ đỉa gây ra mụn nước ở trên tay, chân ngoài da, tuy nhiên không có khả năng lây lan, nhưng chúng có thể lan rộng từ vùng da này sang các vùng da lành khác trên cùng một cơ thể.

Nguyên nhân bệnh tổ đỉa

Nguyên nhân gây ra bệnh tổ đỉa vẫn còn là bí ẩn cần được khám phá, tuy nhiên bệnh có thể bùng phát do một số yếu tố sau đây:

• Di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh tổ đỉa thì nguy cơ cao bạn cũng sẽ mắc.
• Dị ứng: Làn da trở nên nhạy cảm với các chất hóa học như: xà phòng, chất tẩy rửa mạnh cũng gây nên bệnh.
• Ô nhiễm môi trường sống: Môi trường cũng là nguyên nhân gây nên bệnh. Nếu môi trường sống và nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm, nhiều khí bụi bẩn thì là điều kiện thuận lợi để phát triển bệnh.
• Sức đề kháng yếu: Người mắc các bệnh lý manjxn tính khiến cho hệ miễn dịch bị suy yếu như người bị bệnh tiểu đường, bệnh gan thận, HIV, … cũng có khả năng cao nhiễm bệnh hơn vì khả năng chống chọi với bệnh tật của họ đã giảm nhiều nên vi khuẩn dễ dàng xâm nhập.
• Căng thẳng, stress: Nếu căng thẳng quá lâu cũng khiến tâm lý không ổn định, làm cho sức đề kháng suy giảm, các tác nhân gây hại có cơ hội sinh sôi, nảy nở qua da và gây bệnh
• Nhiễm khuẩn: Nếu công việc yêu cầu thường xuyên phải tiếp xúc với nước và đất bẩn khiến da bị nhiễm khuẩn. Nếu tình trạng này diễn ra trong thời gian dài sẽ khiến vi khuẩn nấm tích tụ trên da, khi gặp phải điều kiện thuận lợi sẽ phát triển mạnh và gây bệnh.
• Tác dụng phụ của thuốc: Việc quá lạm dụng vào loại thuốc điều trị bệnh hoặc mỹ phẩm sẽ khiến hàng rào bảo vệ da bị ảnh hưởng, từ đó các dị nguyên sẽ dễ dàng xâm nhập vào sâu bên trong và gây bệnh.
• Nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân được kể ở trên thì bệnh cũng có thể bùng phát  do một số yếu tố khác như nhiễm nấm, rối loạn thần kinh giao cảm, tiếp xúc với kim loại, bị chàm cơ địa,…

Triệu chứng, chẩn đoán bệnh tổ đỉa

Các triệu chứng của bệnh tổ đỉa thường rất cũng rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý ngoài da thông thường khác như hắc lào, vảy nến, … vì có những biểu hiện giống nhau. Một số triệu chứng quan trọng giúp chẩn đoán bệnh tổ đĩa với các bệnh khác gồm:

• Xuất hiện mụn nước: Trên vùng da bị tổn thương sẽ bắt đầu xuất hiện các mụn nước trắng đục, li ti, nhỏ với kích thước dưới 3mm hoặc nhỏ hơn, các điểm tổ đỉa này chỉ tập trung thành từng mảng hoặc từng đám, phân bố chủ yếu ở ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Những mụn nước này mọc sâu bên dưới da nên rất khó vỡ, khi sờ vào sẽ có cảm giác lợn cợn.Trong điều kiện phát triển mà những mụn nước gặp nhau có thể hình thành và phát triển nhanh nhanh hơn.
• Gây ngứa rát: Vùng da tổn thương xuất hiện mụn nước sẽ gây ra cảm giác ngứa ngáy, đau rát, khó chịu cho người bệnh. Tình trạng này sẽ trở nên nặng hơn khi người bệnh có tiếp xúc với các hóa chất, chất tẩy rửa có độ ăn mòn cao gây hại như xà phòng, chất kích thích,… Những mụn đỏ khi bạn gãi ngứa sẽ vỡ gây nên tình trạng nóng rát và đau.
• Nhiễm trùng: Khi bị tổ đỉa, cảm giác ngứa ngáy khó chịu khiến người bệnh thường cào gãi lên da để xoa dịu cơn ngứa, nhưng khi cào gãi như vậy vô tình khiến các mụn nước vỡ ra, hình thành nên các vết thương hở gây đau đớn, khô nứt da. Đây là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập vào sâu bên trong gây nhiễm trùng. Tình trạng sốt có thể xảy ra nếu như bệnh nặng hoặc mụn nước lan rộng trên cơ thể
• Hình thành vảy da chết: Tại các vùng da bị tổn thương, mụn nước sau khi vỡ ra sẽ gây chảy dịch và làm xẹp vùng viêm nhiễm. Lúc này da sẽ khô lại, hình thành vảy trắng rất dễ bong tróc gây mất thẩm mỹ.
• Biến dạng móng tay, móng chân: khi bệnh tổ đỉa chuyển biến nặng, có thể gây ra biến dạng móng. Móng tay, chân bị đóng vảy, dày và cứng.

Điều trị bệnh tổ đỉa

Điều trị bằng thuốc

Khi phát hiện da có những triệu chứng bất thường cần đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay để được tư vấn điều trị. Nếu bệnh tổ đỉa được phát hiện sớm ở mức độ nhẹ, mới khởi phát, bác sĩ sẽ xem xét và kê đơn thuốc phù hợp:

• Các loại thuốc điều trị bệnh tổ đỉa bao gồm thuốc kháng viêm, kháng sinh phòng bội nhiễm, hỗ trợ dưỡng chất tái tạo da.
• Kết hợp với kem bôi, thuốc rửa, thuốc xông ngoài da,… làm giảm triệu chứng ngứa ngáy, làm mềm da và lành các tổn thương, giúp bệnh giảm dần.

Điều trị bằng quang trị liệu

Chỉ định điều trị khi bệnh tổ đỉa xuất hiện nhiều vị trí trên da, hiệu quả điều trị thuốc không cao, có chuyển biến xấu, tái phát nhiều lần,…

Bác sĩ sẽ ứng dụng chiếu sóng ngắn UVB kết hợp với sóng dài UVA tác động trực tiếp vào vùng nhiễm chàm, loại trừ bệnh hiệu quả,…

Điều trị không dùng thuốc

Tổ đỉa là bệnh lý da liễu rất dễ tái. Vì vậy, ngoài việc điều trị bằng thuốc hoặc quang trị liệu, bạn cũng cần phải áp dụng các biện pháp điều trị phòng ngừa sau đây nhằm làm lành bệnh nhanh chóng và cũng như ngăn chặn bệnh tái phát trở lại:

• Sau khi tiếp xúc hoặc làm việc với nguồn nước ô nhiễm nên vệ sinh cơ thể thật sạch sẽ bằng xà phòng diệt khuẩn để loại bỏ các tác nhân gây hại tồn tại trên da.
• Bệnh thường phát triển mạnh mẽ vào mùa xuân và mùa hè, vì vậy lúc này bạn nên hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên như hóa chất, lông động vật,…
• Không nên quá lạm dụng thuốc hay mỹ phẩm vì chúng có thể khiến hàng rào bảo vệ da bị ảnh hưởng, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Luôn giữ vệ sinh tay chân sạch sẽ, có thể dùng nước muối pha loãng để sát khuẩn hoặc sử dụng nước rửa chuyên dụng ít bọt, tránh để da tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất độc hại, chất tẩy rửa mạnh, hoặc xăng dầu, chất bẩn như đất cát. Nếu công việc bắt buộc phải tiếp xúc với những chất nguy hại trên thì nên có các biện pháp bảo vệ da hợp lý như đeo bao tay, mặc đồ phòng hộ,…
• Phải giữ gìn vệ sinh cơ thể sạch sẽ và khô thoáng, đặc biệt và vùng bàn tay và bàn chân, không để da đổ nhiều mồ hôi gây bí tắc và có thể dẫn đến viêm da
• Tránh ăn những thực phẩm ngọt chứa nhiều đường, đồ cay nóng, chiên xào, thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng,… và cũng không nên sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch của cơ thể.
• Uống đủ 2l nước mỗi ngày để quá trình đào thải độc tố bên trong cơ thể diễn ra dễ dàng hơn, ngoài nước lọc bạn có thể sử dụng các loại nước ép trái cây tươi.
• Xây dựng chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, tăng khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh, ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu protein,…
• Xây dựng lối sống sinh hoạt khoa học và lành mạnh, có thời gian nghỉ ngơi và làm việc hợp lý để tránh căng thẳng stress kéo dài, gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao ít nhất 30′ mỗi ngày để giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể, tăng khả năng chống lại bệnh tật.

Kết luận

Bệnh tổ đỉa là một loại viêm da cơ địa xảy ra khá phổ biến do nấm gây ra, đặc trưng là mụn nước li ti với đường kính từ 1 – 2 mm trên lòng bàn tay và lòng bàn chân. Thông thường, các triệu chứng của bệnh tổ đỉa trên da có thể tự biến mất chỉ sau 3 – 4 tuần nếu người bệnh có các biện pháp chăm sóc và can thiệp đúng cách.

Nguyên nhân gây ra bệnh tổ đỉa vẫn còn là bí ẩn cần được khám phá, tuy nhiên bệnh có thể bùng phát do một số yếu tố như di truyền, dị ứng, nhiễm khuẩn, … Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc hoặc quang trị liệu thì các biện pháp điều trị phòng ngừa bệnh tái phát cũng quan trọng không kém.

---

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.