Bệnh chốc lây là một bệnh lý da liễu, khởi phát với những mụn nước nhỏ trên một vùng da cụ thể rồi tiến triển rộng ra khắp cơ thể. Vậy chốc lây là gì? Nhận biết và điều trị bệnh chốc lây như thế nào? Hãy cùng Docosan tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về bệnh chốc lây
Khái niệm chốc hóa trong y học dùng để mô tả tình trạng nhiễm trùng nông, thứ phát sau một tình trạng bệnh về da hoặc một tổn thương cụ thể trên da. Vết thương khi đã loét sâu xuống bề mặt da thì còn được gọi là tình trạng chốc loét. Còn chốc lở thì lại là một trong những tình trạng da liễu rất thường gặp ở trẻ em, đặc trưng với những mụn nước, bóng nước, mụn mủ và những vết trợt đóng mài trên da.
Bệnh chốc lây (hay còn gọi là chốc lở) như đã đề cập, tình trạng nhiễm trùng da do các tác nhân cầu khuẩn (cụ thể là tụ cầu khuẩn và liên cầu khuẩn), chúng gây ra tình trạng viêm và hình thành các mụn nước, mụn mủ trên da. Vi khuẩn gây bệnh chốc lở có thể xâm nhập lớp da nông hay sâu tùy vào từng trường hợp của người bệnh.
Chốc lây được phân chia thành 3 mức độ chính dưới đây:
- Chốc không có mụn nước, bóng nước: Là dạng phổ biến nhất, da bị nhiễm trùng và có những vết lở, không có mụn nước hoặc có thể có nhưng rất nhỏ.
- Chốc có mụn nước, bóng nước: đây là dạng chốc đã tiến triển nặng, các mụn nước xuất hiện nhiều, có thể xuất hiện các bóng nước to tương tự như khi da bị bỏng nặng, bên trong bóng nước chứa dịch mủ và chúng rất dễ vỡ, nếu vỡ có thể gây nhiễm trung sang các vùng da kế cận.
- Chốc loét: đây là loại chốc lây nặng nhất, xảy ra khi vi khuẩn đã xâm nhập được sâu vào các tổ chức mô dưới da, có nguy cơ đi vào mạch máu và gây ra tình trạng nhiễm trùng huyết, nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Nguyên nhân gây ra chốc lây
Như đã đề cập từ ban đầu, bệnh chốc lây là một tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn, với tác nhân chủ yếu là liên cầu khuẩn hoặc tụ cầu vàng, còn cơ chế gây bệnh sẽ thay đổi tùy theo từng mức độ của bệnh:
- Dạng không có bóng nước: Chủ yếu là do sự xâm nhập của liên cầu khuẩn tán huyết beta nhóm A hoặc tụ cầu vào những vết thương nhỏ có sẵn trên da, đồng thời tại nơi đó lại có sẵn các protein để vi khuẩn bám dính chặt vào cấu trúc mô da và gây bệnh.
- Dạng chốc có bọng nước: là dạng tiến triển của dạng không có bóng nước, khi tụ cầu sinh ra độc tố tác động đến cầu nối desmoglein 1 giữa những tế bào gai ở lớp thượng bì, gây hiện tượng bóc tách giữa các lớp nông của thượng bì, gây ra hiện tượng giống như vảy lá.
- Dạng chốc loét – nặng nhất thường được gây ra bởi liên cầu khuẩn gây ra hoặc có thể nhiễm đồng thời cả tụ cầu vàng, chính vì thế thể này thường hiếm gặp và chỉ xảy ra trên những cơ địa bị suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải, người bị các bệnh lý mạn tính (tăng huyết áp, đái tháo đường) và người cao tuổi.
Bệnh chốc lây ngoài da thường xảy ra chủ yếu ở trẻ em, đặc biệt nhiều hơn ở các bé trai so với bé gái, hoặc người trưởng thành bị suy giảm hệ miễn dịch. Bệnh cũng có nguy cơ tái phát khi thời tiết nóng nực, hoặc điều kiện sống không đảm bảo vệ sinh.
Triệu chứng của bệnh chốc lây
Triệu chứng của chốc lây thường xảy ra ở các vị trí mặt, tay chân hoặc có thể toàn thân (mức độ nặng). Các dấu hiệu sớm nhất thường là các tổn thương riêng lẻ trên bề mặt da. Bên cạnh đó, người bị chốc lây còn thể có các triệu chứng khác bao gồm:
- Mệt mỏi, sốt, có thể nổi hạch;
- Chốc không có bóng nước bắt đầu thường với một dát hồng hồng ban giới hạn không rõ trên da, sau đó các mụn nước mới bắt đầu hình thành. Các mụn nước với kích thước lớn thì còn gọi là bóng nước, dịch chứa bên trong thường là dịch mủ, bóng nước rất mỏng và dễ vỡ, để lại những vết trợt đóng mài, đôi khi rỉ dịch tiết màu vàng giống như mật ong. Bệnh nhân có thể ngứa nhẹ hoặc không ngứa, có thể xuất hiện quầng đỏ xung quanh vết thương.
- Dạng chốc có bóng nước thường bắt đầu với sự hình thành các mụn nước nhỏ, kích thước lớn dần thành các bóng nước. Những bóng nước này nằm ở lớp nông của da và chứa dịch màu vàng trong, dễ vỡ và sẽ vỡ trong vòng từ 1 đến 3 ngày, khi lành sẽ hình thành vết trợt với viền da mỏng xung quanh, nhưng không để lại sẹo như chốc loét.
- Còn với dạng chốc loét thì triệu chứng ban đầu tương tự như chốc không bóng nước nhưng lại tiến triển thành các vết loét có lõm hoại tử ở trung tâm, dạng này lâu lành và khi lành sẽ để lại sẹo vì tổn thương ở những cấu trúc sâu của mô da.
Biến chứng của chốc lây
Tuy bệnh chốc lây không nghiêm trọng, việc trì hoãn điều trị cũng như không được chữa trị đúng cách và kịp thời cũng có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng sau đây:
- Nổi mề đay;
- Phát ban sốt tinh hồng nhiệt;
- Viêm mô tế bào;
- Viêm quầng;
- Hồng ban đa dạng;
- Vảy nến giọt.
- Hội chứng bong vảy da do tụ cầu;
- Nhiễm trùng huyết.
Chăm sóc bệnh nhân bị chốc lây
Bên cạnh việc tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ, người bệnh cần lưu ý một số điều quan trọng sau đây để góp phần mau lành bệnh và ngăn ngừa sự lây lan bệnh cho mọi người xung quanh:
- Thường xuyên cắt móng tay gọn gàng để đảm bảo móng tay không phải là nơi trú ẩn của vi khuẩn, khi gãi có thể đưa vi khuẩn xâm nhập vào da.
- Vết chốc nên được che lại để ngăn ngừa dịch mủ trong bóng nước không tiếp xúc thêm các vùng da khác trên cơ thể hay lây lan cho những người khác;
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, thoải mái.
- Cắt móng tay thường xuyên cho trẻ để đảm bảo vi khuẩn không tụ dưới móng khi trẻ gãi, đồng thời hạn chế tổn thương da và gây vỡ bóng nước;
- Rửa tay thường xuyên và đúng cách để ngăn ngừa sự tích tụ vi khuẩn trên bàn tay.
- Vệ sinh vết chốc với nước ấm ít nhất 1 lần mỗi ngày.
- Quần áo của người bệnh nên được vệ sinh và giặt tách riêng ra so với quần áo của các thành viên khác trong gia đình.
Dự phòng chốc lây như thế nào
Để phòng tránh bệnh chốc lây nói riêng, những bệnh da liễu khác nói chung, chúng ta cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau đây:
- Đảm bảo nơi ở và sinh hoạt sạch sẽ, thoáng mát;
- Vào mùa hè hoặc thời tiết oi bức nên ẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát;
- Đảm bảo uống đủ lượng nước cần thiết và ăn nhiều rau củ, trái cây tươi;
- Hạn chế sinh hoạt ở những nơi thiếu ánh sáng vì dễ bị các loại côn trùng đốt.
Kết luận
Tóm lại, bệnh chốc lây không nguy hiểm những cũng không được chủ quan xem nhẹ. Người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay khi phát hiện bất cứ triệu chứng bất thường nào trên bề mặt da để sớm được chẩn đoán kịp thời và điều trị đúng cách. Nếu trì hoãn, vết thương chốc lây khi lành sẽ để lại sẹo, ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ cũng như khi bệnh nặng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: healthline.com
