Bổ sung sắt cho người lớn – Những điểm cần lưu ý

Hầu hết mọi người nhận được đủ lượng chất sắt cần thiết từ chế độ ăn uống. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cơ thể chúng ta vẫn có có khả năng bị thiếu sắt. Thiếu sắt là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất, xảy ra ở 5% phụ nữ và 2% nam giới. Vậy thuốc bổ sung sắt cho người lớn là gì, hãy để Doctor có sẵn giúp bạn giải đáp trong bài viết này.

Bổ sung sắt cho người lớn có lợi ích gì cho sức khỏe?

Công dụng

Sắt là một trong những khoáng chất quan trọng nhất đối với cơ thể. Sắt cần thiết cho hoạt động sản xuất huyết sắc tố, giúp các tế bào hồng cầu (RBC) mang oxy đi khắp cơ thể và myoglobin, một loại protein giúp cung cấp oxy cho các tế bào trong cơ bắp của bạn.

Lượng sắt dự trữ trong cơ thể cạn kiệt đồng nghĩa với quá trình sản xuất huyết sắc tố giảm và số lượng hồng cầu lưu thông trong cơ thể cũng giảm, từ đó dẫn đến thiếu máu. Các triệu chứng thiếu sắt có thể biểu hiện như mệt mỏi, suy nhược, khó thở, nhịp tim nhanh, hạ thân nhiệt và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Bổ sung sắt cho người lớn đóng một vai trò quan trọng trong điều trị bệnh thiếu máu (lượng hồng cầu khỏe mạnh thấp) ở người trưởng thành, đặc biệt là tình trạng thiếu sắt thứ phát do các tình trạng như thiếu máu do thiếu sắt, thiếu sắt mà không thiếu máu, thiếu dinh dưỡng, kém hấp thu, tình trạng viêm mãn tính, mất máu hoặc tăng nhu cầu sắt của cơ thể. 

Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng cần bổ sung thêm khoáng chất này cho cơ thể bởi vì thuốc bổ sắt cho người lớn không mang lại lợi ích gì ở những người không bị thiếu sắt.

• Thiếu máu 

Bổ sung sắt bổ sung cho người thiếu máu rất cần thiết, đặc biệt đối với bệnh thiếu máu do thiếu sắt. Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu khác nhau nhưng thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến nhất. Thiếu máu xảy ra khi tình trạng thiếu sắt tiến triển đến mức nồng độ hemoglobin (một loại protein trong hồng cầu) giảm xuống dưới mức bình thường. 

Bổ sung sắt cho người lớn có thể cải thiện nồng độ sắt và điều trị thiếu máu. Bổ sung sắt hàng ngày đã được chứng minh là làm giảm tỷ lệ thiếu máu và tình trạng thiếu sắt ở những người đang có kinh nguyệt.

• Mệt mỏi 

Bổ sung sắt cho người lớn có thể giúp kiểm soát tình trạng mệt mỏi không rõ nguyên nhân, ngay cả ở những người không bị thiếu máu nhưng có mức ferritin thấp (một chỉ số về lượng sắt dự trữ). Điều này đặc biệt phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bổ sung sắt hàng ngày có thể làm giảm mệt mỏi ở phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt.

• Tham gia thể thao

Bổ sung sắt cho người lớn tham gia thể thao là cần thiết để tạo ra myoglobin, một protein cung cấp oxy cho cơ bắp. Nhiều vận động viên có thể nhận được lượng sắt không đủ từ chế độ ăn uống để hỗ trợ hoạt động. 

Tuy nhiên, các vận động viên tham gia tập luyện sức bền như chạy marathon hoặc đạp xe sức bền có thể mất nhiều chất sắt hơn. Ngoài ra, phụ nữ hoặc người ăn chay có thể có nguy cơ bị thiếu sắt và thiếu máu cao hơn. Các vận động viên nên đảm bảo chế độ ăn uống của họ có đủ chất sắt để đảm bảo mang lại hiệu suất cao nhất.

• Hội chứng chân không yên 

Hội chứng chân không yên là một tình trạng sức khỏe khiến mọi người có cảm giác muốn cử động chân một cách không kiểm soát được. Điều này thường xảy ra vào ban đêm và có thể làm gián đoạn giấc ngủ. 

Một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp được công bố vào năm 2019 đã kết luận rằng việc bổ sung sắt cho người lớn có liên quan đến việc cải thiện hội chứng chân không yên sau bốn tuần.

• Nhận thức 

Nghiên cứu cho thấy mức độ nhận thức giảm khi thiếu sắt. Trên thực tế, khi hàm lượng sắt trong máu giảm xuống, khả năng tập trung và chú ý gần như bị ảnh hưởng ngay lập tức. Việc khôi phục lượng sắt về mức bình thường có thể cải thiện khả năng tập trung và tăng cường hiệu suất nhận thức.

Trao đổi với chuyên gia để hiểu rõ hơn công dụng và lợi ích của sắt đối với sức khỏe con người:

Thành phần

• Thành phần hoạt chất: Sắt 
• Tên thay thế: Sắt sulfat, sắt gluconate, sắt citrat, sắt fumarate,…

Đối tượng sử dụng

Ngoài bổ sung sắt cho người lớn ở một số bệnh lý thiếu máu thì bổ sung sắt cũng cực kỳ cần thiết đối với các đối tượng sau đây:

• Trẻ em đang trong giai đoạn phát triển.
• Đối tượng trưởng thành có khả năng cao cần bổ sung sắt là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, trong đó kinh nguyệt hàng tháng và mang thai là nguyên nhân phổ biến gây thiếu máu. 
• Người cao tuổi cũng thuộc nhóm cần bổ sung sắt cho người lớn vì có nhiều khả năng có chế độ ăn nghèo chất sắt và mất máu hệ tiêu hoá âm thầm do viêm dạ dày hoặc bệnh đồng mắc khác. 
• Bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính hoặc đang chạy thận nhân tạo thường bị thiếu sắt và không thể kích thích thận sản xuất erythropoietin, khiến tình trạng thiếu máu càng trầm trọng hơn. 
• Một số người có thể mắc các tình trạng kém hấp thu (chẳng hạn như bệnh Whipple, sự phát triển quá mức của vi khuẩn đường ruột nhỏ (SIBO), bệnh celiac, thiếu máu ác tính) khiến họ không thể tiêu hóa chất sắt trong chế độ ăn một cách hiệu quả.

Bạn có thuộc đối tượng cần bổ sung sắt hay không, trước khi sử dụng hãy hỏi ý kiến của bác sĩ:

Chuyên gia tư vấn bổ sung sắt (tư vấn online)

Để bổ sung sắt cho người lớn một cách tốt nhất, dưới đây là một số phòng khám online bạn có thể tham khảo:

Phòng khám Liên kết Docosan Đa Khoa

Phòng khám Liên kết Docosan là tập hợp những phòng khám đa khoa, chuyên khoa đã qua sự kiểm tra và đánh giá năng lực bởi Docosan. Mọi chi phí và dịch vụ đều được chuẩn hóa bởi Docosan. Docosan lựa chọn liên kết với những phòng khám này nhằm đảm bảo chất lượng y khoa, đem lại sự tiện lợi tốt nhất cho khách hàng.

Chuyên gia Dinh dưỡng Hồ Ngọc Anh Thư – Khám Online

Chuyên gia Dinh dưỡng Tiết chế có kinh nghiệm làm việc, khám bệnh dinh dưỡng, tư vấn và giám sát thực đơn hay khẩu phần ăn tại các bệnh viện và tổ chức y tế tại Hoa Kỳ.

Đam mê về thực phẩm, dinh dưỡng và sức khỏe cho bệnh nhân và người tiêu dùng.

Chuyên gia dinh dưỡng Hồ Ngọc Anh Thư còn khám và điều trị các bệnh:

• Các bệnh liên quan tiêu hóa 
• Tiểu đường 
• Các bệnh liên quan tim mạch 
• Các vấn đề liên quan dinh dưỡng và sức khỏe 

Phân loại sản phẩm bổ sung sắt cho người lớn

Bổ sung qua đường uống 

Bổ sung sắt cho người lớn bằng đường uống là phương pháp điều trị thiếu máu phổ biến nhất và tiết kiệm nhất. Bạn có thể dùng chúng dưới dạng thuốc viên, chất lỏng hoặc muối. Thuốc bổ sung sắt cho người lớn dưới dạng đường uống có thể tìm thấy ở nhiều loại khác nhau, bao gồm: 

• Sắt sulfat (sắt nguyên tố 20%) 
• Sắt gluconate (sắt nguyên tố 12%)
• Sắt fumarate (sắt nguyên tố 33%)

Để đảm bảo bổ sung sắt cho người lớn tốt nhất, nên uống sắt ít nhất 30 phút trước bữa ăn hoặc 2 giờ trước khi dùng các loại thuốc khác. Nếu bệnh nhân không thể chịu đựng được các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, họ có thể dùng thuốc với một lượng nhỏ thức ăn. Tránh dùng thuốc cùng với sữa, canxi và thuốc kháng axit, thực phẩm giàu chất xơ hoặc caffeine. 

Một số nghiên cứu gợi ý dùng sắt với nước cam hoặc bổ sung vitamin C để giúp cải thiện sự hấp thụ.

Bổ sung qua đường tĩnh mạch 

Một số trường hợp có thể cần bổ sung sắt cho người lớn qua đường tĩnh mạch, chẳng hạn: 

• Không thể dung nạp được sắt bổ sung cho người lớn bằng đường uống do tác dụng phụ
• Mất máu mãn tính 
• Phụ nữ mang thai bị buồn nôn và nôn nhiều 
• Những người đã phẫu thuật cắt dạ dày, tình trạng giảm tiết dịch dạ dày làm giảm khả năng hấp thu sắt 
• Những người có tình trạng kém hấp thu khiến cơ thể không thể hấp thụ đầy đủ (như bệnh Whipple, SIBO, bệnh celiac, thiếu máu ác tính) 
• Những người có tình trạng viêm mãn tính, chẳng hạn như Lupus ban đỏ hoặc viêm khớp dạng thấp có nồng độ hepcidin tăng cao làm giảm hấp thu sắt qua đường uống

Thuốc bổ sung sắt cho người lớn qua đường tĩnh mạch có sẵn ở một số dạng sau, bao gồm: 

• Sắt dextran 
• Sắt sucrose 
• Sắt gluconate

Sắt tiêm bắp hiện có sẵn nhưng không được ưa chuộng vì bệnh nhân sẽ bị đau nặng tại chỗ tiêm và khả năng hấp thu không đồng đều. Nó cũng có thể làm ố da.

Nhằm phòng tránh tác dụng phụ, bạn nên hỏi ý kiến của chuyên gia trước khi sử dụng:

Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn

Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn ở mỗi người là khác nhau. Nếu bạn bị thiếu máu do thiếu sắt, bác sĩ có thể khuyên bạn nên bổ sung với liều cao hơn nhiều so với liều khuyến cáo hàng ngày (RDA). 

Dưới đây là liều dùng khuyến cáo hàng ngày khi bổ sung sắt cho người lớn ở người không ăn chay, vì bổ sung sắt cho người ăn chay sẽ có sự khác biệt so với người không ăn chay do Ban Thực phẩm và Dinh Dưỡng Hoa Kỳ (Food and Nutrition Board) đề xuất.

Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị của người ăn chay cao hơn 1,8 lần so với người ăn thịt. Điều này là do sắt heme từ thịt có khả dụng sinh học cao hơn sắt non-heme từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Thịt, thịt gia cầm và hải sản làm tăng khả năng hấp thu sắt nonheme.

Phụ nữ

Tuổi	Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn
14 – 18	15 mg
19 – 50	18 mg
> 50	8 mg

Nam giới

Tuổi	Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn
14 – 18	11 mg
19 – 50	8 mg
> 50	8 mg

Phụ nữ đang mang thai

Tuổi	Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn
14 – 18	27 mg
19 – 50	27 mg

Phụ nữ cho con bú

Tuổi	Liều dùng khi bổ sung sắt cho người lớn
14 – 18	10 mg
19 – 50	9 mg

Cách dùng khi bổ sung sắt cho người lớn

Bác sĩ có thể đề nghị một chế độ dùng thuốc hàng ngày. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy uống sắt cách ngày một lần cũng có thể hiệu quả và hấp thụ tốt hơn. Nói chuyện với bác sĩ về chiến lược dùng thuốc nào là tốt nhất cho bạn. 

Một số thực phẩm như sữa, trứng, rau bina, ngũ cốc nguyên hạt và caffeine có thể ngăn chặn sự hấp thụ sắt. Cố gắng tránh ăn những thực phẩm này ít nhất 1 giờ trước và sau khi bạn uống thuốc bổ sung. 

Bạn cũng nên uống thuốc kháng axit và bổ sung canxi cách nhau ít nhất 1 giờ.

Tùy vào mỗi đối tượng mà liều lượng bổ sung sắt sẽ khác nhau. Tốt nhất, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng:

Khuyến nghị khi bổ sung sắt cho người lớn

Khi bổ sung sắt cho người lớn, một số tác dụng không mong muốn có thể xảy ra. Bổ sung sắt liều cao có thể dẫn đến các triệu chứng trên đường tiêu hoá như: 

• Buồn nôn 
• Nôn mửa 
• Tiêu chảy 
• Táo bón 
• Phân đen

Sắt tiêm tĩnh mạch có thể gây ra phản ứng quá mẫn (HSR). Mọi người có thể gặp HSR nhẹ, trung bình hoặc nặng: 

• HSR nhẹ: Ngứa, đỏ bừng, nổi mề đay, cảm giác nóng, tức ngực nhẹ, tăng huyết áp, đau lưng, đau khớp.
• HSR vừa: Ho, đỏ bừng, tức ngực, buồn nôn, nổi mề đay, khó thở, hạ huyết áp, nhịp tim nhanh.
• HSR nặng: Khởi phát triệu chứng nhanh, sưng mắt, thở khò khè, da xanh, mất ý thức, ngừng tim hoặc ngừng hô hấp. 

Nếu bạn gặp HSR trong khi truyền sắt, bác sĩ có thể ngừng điều trị.

Cách bảo quản sắt khi bổ sung sắt cho người lớn

Tốt nhất bạn nên đọc kỹ thông tin sản phẩm trên bao bì để biết chính xác cách bảo quản sắt vì có nhiều dạng sắt khác nhau trong thực phẩm bổ sung. Giữ tất cả các chất bổ sung sắt ngoài tầm với của trẻ em và vật nuôi.

---

Câu hỏi thường gặp

---

Khi thiếu máu thiếu sắt đang là mối lo âu của chính bạn, việc bổ sung sắt cho người lớn như thế nào là hiệu quả hãy liên hệ ngay với chuyên gia và bác sĩ của chúng tôi tại Doctor có sẵn trên website docosan.com trực tiếp.

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557376/
• https://ods.od.nih.gov/factsheets/iron-HealthProfessional/
• https://www.verywellhealth.com/iron-supplements-benefits-4178814
• https://www.healthline.com/health/anemia/iron-supplements-for-anemia