Tăng cân đột ngột – Dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm

Cân nặng cơ thể có thể tăng hoặc giảm trong một ngày, tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố tác động. Tuy nhiên có những lúc cơ thể bị tăng cân nhanh chóng, không phải do chủ đích nạp nhiều calo và không rõ nguyên nhân là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Để bạn đọc có thể tìm hiểu được nguyên nhân cụ thể, dấu hiệu nhận biết và tình trạng cơ thể gặp phải khi tăng cân đột ngột. Mời bạn cùng Doctor có sẵn tìm hiểu qua bài viết này.

Tăng cân đột ngột là gì?

Trong một ngày, cân nặng cơ thể sẽ giao động. Trên thực tế, cân nặng có thể tăng hoặc giảm trong ngày tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm lượng thức ăn cơ thể nạp vào, khối lượng công việc, mức độ vận động của cơ thể.

Tuy nhiên, có những lúc cơ thể bị tăng cân nhanh chóng mà không phải do chủ đích nạp nhiều calo, không rõ nguyên nhân thì đây là tăng cân đột ngột.

Tăng cân đột ngột có nguy hiểm không?

Những biến động nhỏ về cân nặng sẽ không là vấn đề cần lo ngại với cơ thể. Tuy nhiên, việc tăng cân nhanh, không rõ nguyên nhân. Đây là dấu hiệu cơ thể đang gặp vấn đề tiềm ẩn như: bệnh lý về tuyến giáp, tiểu đường, hội chứng buồng trứng đa nang, suy tim,…

Việc tăng cân đột ngột, không rõ nguyên nhân, kèm theo dấu hiệu mệt mỏi và những triệu chứng bất thường khác là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề. Bạn cần đến gặp bác sĩ để thăm khám, xác định nguyên nhân và điều trị sớm nhất.

Đối tượng dễ bị tăng cân đột ngột

Tăng cân đột ngột xảy ra hầu hết ở nhiều độ tuổi, giới tính khác nhau. Nhưng có một số đối tượng dễ tăng cân nhanh như:

• Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh: Trong giai đoạn tiền mãn kinh, chu kỳ kinh nguyệt trở nên bất thường, nồng độ estrogen thấp và làm cơ thể có cảm giác thèm ăn hơn. Đây là nguyên nhân làm tăng cân đột ngột ở nữ giới giai đoạn tiền mãn kinh. Ở giai đoạn mãn kinh, cơ thể ít hoạt động hơn so với còn trẻ, phụ nữ trong giai đoạn này thường xuyên có mức insulin lúc đói cao hơn, điều này làm tăng cân và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Phụ nữ có thai:  Phụ nữ có thai thường có xu hướng ăn nhiều hơn để hỗ trợ cho sự phát triển của em bé. Việc ăn nhiều hơn quá mức cơ thể cần ở mẹ bầu là nguyên nhân gây tăng cân đột ngột có thai. Hậu quả của việc tăng cân nhanh và quá mức này có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe như: nguy cơ tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật,… Vì vậy phụ nữ có thai cần có chế độ ăn uống, kiểm soát cân nặng hợp lý trong suốt thai kỳ.
• Người mắc bệnh lý: Có một số bệnh lý sẽ làm tăng cân nhanh chóng như các bệnh liên quan đến hoạt động của tuyến giáp. Sự thiếu hụt hormone tuyến giáp sẽ làm giảm quá trình trao đổi chất, làm cho cơ thể tăng cân đột ngột. Người bị bệnh liên quan đến tuyến giáp thường có biểu hiện mệt mỏi, ngủ li bì, đau đầu hay khàn giọng,… Khi gặp những triệu chứng trên cần phải đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây tăng cân đột ngột

Tăng cân đột ngột, kèm theo các dấu hiệu mệt mỏi, dấu hiệu bất thường là tình trạng khá nguy hiểm, cảnh báo nhiều vấn đề về sức khỏe của cơ thể. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tăng cân đột ngột. Dưới đây là một số nguyên nhân gây tăng cân đột ngột:

Bệnh lý tuyến giáp

Tuyến giáp là cơ quan giúp sản xuất hormon, có nhiệm vụ kiểm soát quá trình trao đổi chất, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể, tâm trạng,… Khi cơ thể không sản xuất đủ hormon tuyến giáp, quá trình trao đổi chất sẽ chậm lại khiến bạn gặp phải các triệu chứng như tăng cân, mệt mỏi và trầm cảm.

Trong trường hợp tăng cân đột ngột do nguyên nhân bệnh lý tuyến giáp, cần phải đến gặp bác sĩ để chẩn đoán kiểm tra chức năng tuyến giáp và điều trị bằng thuốc.

Mất cân bằng nội tiết tố

Mất cân bằng nội tiết tố thường là nguyên nhân gây tăng cân đột ngột ở nữ giới và nam giới. Khi nồng độ hormon estrogen trong cơ thể suy giảm, làm thay đổi tâm trạng và cảm giác thèm ăn. Nồng độ hormon estrogen thay đổi trong các giai đoạn như chu kỳ kinh nguyệt, giai đoạn tiền mãn kinh. 

Ngược lại, khi nồng độ testosterone giảm dần theo thời gian, mất cân bằng nội tiết tố, đây là nguyên nhân gây tăng cân đột ngột ở nam giới.

Hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một tình trạng ảnh hưởng đến buồng trứng, khiến lượng hormon androgen được sản xuất ra nhiều hơn bình thường. Hầu hết, ở phụ nữ đều có lượng nhỏ hormon androgen này, nếu cơ thể sản xuất ra nhiều hơn sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ thể.

Hội chứng buồng trứng đa nang gây tăng cân đột ngột ở nữ giới, đặc biệt là vùng bụng. Ngoài ra, PCOS cũng là nguyên nhân dẫn đến kinh nguyệt không đều, trễ kinh, mụn trứng cá ở da dầu, lông mọc nhiều trên mặt,… Bạn cần đến gặp bác sĩ để chẩn đoán và điều trị PCOS khi gặp các triệu chứng trên.

Hội chứng Cushing

Hội chứng cushing là kết quả của việc sản xuất quá nhiều hormon cortisol trong máu. Cortisol còn được gọi là hormon căng thẳng, vì khi cơ thể gặp căng thẳng hormon cortisol sẽ được giải phóng nhiều. Cortisol có chức năng điều chỉnh huyết áp và chuyển hoá năng lượng. Đây cũng là nguyên nhân khi tăng cortisol sẽ gây tăng cân đột ngột thường gặp ở hội chứng Cushing.

Bệnh cơ xương khớp

Bệnh cơ xương khớp gây ra các cơn đau nhức thường xuyên, làm giảm khả năng vận động, gây tích tụ mỡ thừa, làm tăng cân đột ngột.

Trong một số trường hợp về bệnh cơ xương khớp, cần đến gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị kịp thời.

Mất ngủ

Khi bị mất ngủ, sẽ khiến cơ thể mệt mỏi, lượng calo cơ thể nạp vào thường không sử dụng hết, tích tụ lại, gây tăng cân.

Những người mất ngủ thường có xu hướng ăn đêm nhiều hơn và đây là một trong những nguyên nhân gây tăng cân nhanh.

Tăng cân đột ngột do stress

Khi căng thẳng, cơ thể sản sinh ra hormon adrenaline và cortisol ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất cơ thể, gây tích tụ mỡ thừa dễ gây tăng cân.

Ngoài ra, một nghiên cứu cho thấy những người có tâm trạng căng thẳng thường muốn ăn thực phẩm chứa nhiều tinh bột, đường,… Ăn nhiều thực phẩm chứa các nhóm chất này là nguyên nhân khiến cơ thể tăng cân đột ngột.

Không bổ sung đầy đủ dinh dưỡng

Việc ăn nhiều chất béo bão hoà, đường cũng là nguyên nhân gây tăng cân đột ngột. Chế độ ăn này thường nạp nhiều calo, nhưng lại ít nhóm chất xơ và vitamin và khoáng chất, làm cơ thể thiếu năng lượng. Hậu quả làm cơ thể phải ăn nhiều hơn mức cần thiết, cân nặng tăng lên nhanh.

Thai kỳ

Phụ nữ có thai thường có xu hướng ăn nhiều hơn để hỗ trợ cho sự phát triển của bé. Hầu hết phụ nữ có thai đều tăng cân khi em bé lớn lên. Đây là nguyên nhân chính làm mẹ bầu tăng cân đột ngột có thai.

Cân nặng tăng thêm này bao gồm em bé, nhau thai, nước ối, tăng lượng máu cung cấp và mở rộng tử cung.

Tác dụng phụ của thuốc

Tác dụng phụ của một số loại thuốc có thể làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu thức ăn, tích nước, gây rối loạn trong ăn uống từ đó khiến cơ thể tăng cân đột ngột.

Một số loại thuốc có tác dụng phụ gây tăng cân như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị đái tháo đường, thuốc động kinh, thuốc tránh thai,…

Trong quá trình sử dụng thuốc, nếu gặp tăng cân đột ngột, cần trao đổi với bác sĩ để tìm ra liệu pháp thay thế phù hợp.

Dấu hiệu để nhận biết tăng cân nhanh

Tăng cân đột ngột nguyên nhân có thể là do bạn chủ động muốn tăng cân bằng cách nạp nhiều calo vào cơ thể, hoặc do nhiều nguyên nhân khác đã liệt kê ở bên trên bài viết.

Mặc dù do bất kì nguyên nhân nào đi nữa. Dấu hiệu dễ nhận biết bạn đang bị tăng cân đột ngột là:

• Cân nặng tăng bất thường, 1 tuần có thể tăng từ 1 – 2 kg, cân nặng trong 1 tháng tăng 4kg.
• Cơ thể xuất hiện nhiều vết rạn da, đặc biệt là vùng da đùi, mông, bụng,… ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ cơ thể.
• Cơ thể dân cảm thấy nặng nề hơn do tích tụ mỡ thừa nhiều ở bụng, đùi, lưng. Đặc biệt dễ nhận biết nhất là khuôn mặt tròn trịa hơn.

Nếu có những dấu hiệu của việc tăng cân nhanh và đột ngột mà không phải do chủ động muốn tăng cân. Bạn nên đến gặp bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và có cách khắc phục kịp thời.

Hậu quả của tăng cân đột ngột

Tăng cân đột ngột là một trong những dấu hiệu nguy hiểm, cảnh báo cơ thể gặp các tình trạng bệnh lý khác. Dưới đây là một số hậu quả của việc tăng cân đột ngột:

Ảnh hưởng đến huyết áp và đường huyết 

Khi cơ thể tăng cân quá nhanh, đột ngột hệ tim mạch sẽ chịu áp lực lớn dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, khó kiểm soát đường huyết.

Bên cạnh đó, việc tăng cân quá nhanh sẽ làm tăng một lượng lớn cholesterol, nguyên nhân gây hại cho cơ thể. Điều này khiến cơ thể dễ bị mắc các bệnh liên quan đến béo phì, đái tháo đường tuýp 2, mỡ máu cao,…

Tăng cân đột ngột làm tâm trạng trở nên bất ổn

Khi tăng cân nhanh chóng, cơ chế điều tiết hormon cũng vì thế mà thay đổi theo. Việc tăng cân đột ngột có thể dẫn đến ảnh hưởng đến giấc ngủ, khó ngủ, khó vào giấc, ngủ không ngon, tâm trạng căng thẳng,… do nguyên nhân mất cân bằng nội tiết tố, đặc biệt gây tăng cân đột ngột ở nữ giới.

Đặc biệt hơn, cơ thể dễ dẫn đến tình trạng trầm cảm nhất là tăng cân đột ngột ở nữ giới, do bị ảnh hưởng tâm lý bởi cân nặng.  

Mất cân bằng về chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn nhiều đường và chất béo bão hoà là một trong nguyên nhân khiến cơ thể bị tăng cân đột ngột. Chế độ ăn này thường nạp nhiều calo, nhưng lại ít nhóm chất xơ và vitamin và khoáng chất. 

Hậu quả làm tăng cân nhanh nhưng lại thiếu đi các nhóm chất cần thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch của cơ thể.

Ảnh hưởng đến cơ xương bắp

Việc tăng cân quá nhanh cơ thể không đủ thời gian để xây dựng cơ, chuyển sang tích tụ mỡ thừa, trọng lượng cơ thể tăng lên quá nhanh sẽ gây áp lực lớn cho hệ xương khớp.

Ngoài ra, thiếu vitamin D thường gặp khi cơ thể tăng cân nhanh, việc này sẽ ảnh hưởng đến xương khớp và cơ bắp. 

Một số phương pháp giúp kiểm soát được cân nặng hiệu quả

Để giúp cơ thể kiểm soát được cân nặng, tránh cân nặng tăng lên đột ngột, ảnh hưởng đến sức khoẻ. Có một số phương pháp sau có thể thực hiện để giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả:

• Lập kế hoạch kiểm soát cân nặng cụ thể: Cần có kế hoạch và thời gian biểu cụ thể để kiểm soát cân nặng. Không nên quá áp lực vào cân nặng vì điều này sẽ làm cho tăng cân đột ngột ở nữ giới đặc biệt nhiều hơn. 
• Thay đổi chế độ ăn hợp lý: Chế độ ăn nhiều rau xanh, vitamin và khoáng chất, loại bỏ ra khỏi khẩu phần ăn chất béo bão hoà, đường, chế độ ăn ít muối, giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Đặc biệt kiểm soát được tình trạng tăng cân đột ngột ở phụ nữ có thai, giúp thai kỳ phát triển khoẻ mạnh. 
• Thường xuyên tập luyện thể thao: Việc tập luyện thể dục thể thao, giúp cơ thể đốt cháy năng lượng, loại bỏ mỡ thừa bị tích luỹ trong cơ thể. Nên tập luyện thể thao thường xuyên với 30 phút vận động mỗi ngày, tăng lượng bài tập để giúp cơ thể kiểm soát được cân nặng. Việc tập luyện thể thao cường độ cao đối với đối tượng tăng cân đột ngột ở nam giới giúp kiểm soát cân nặng nhanh chóng và hiệu quả hơn.
• Kiểm soát chế độ ăn uống qua ghi chép: Việc ghi chép lại khẩu phần ăn hằng ngày, giúp tính toán được lượng calo nạp vào cơ thể. Từ đó có những thay đổi về bài tập, chế độ ăn để kiểm soát được cân nặng hiệu quả.

---

Câu hỏi thường gặp

---

Việc tìm hiểu đúng nguyên nhân và điều trị kịp thời sẽ giúp cơ thể phòng tránh việc tăng cân đột ngột. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu dễ nhận biết và tình trạng cơ thể có thể gặp phải khi tăng cân đột ngột. Nếu bạn hoặc người thân của bạn có những dấu hiệu trên, xin vui lòng đặt lịch khám với chuyên gia hoặc bác sĩ trên docosan.com.

• https://www.healthpartners.com/blog/causes-of-unexplained-weight-gain/
• https://khealth.com/learn/weight-gain/sudden-weight-gain/