Áp xe gan amip: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Áp xe gan amip: nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị bệnh là vấn đề sức khỏe rất thường gặp trong xã hội ngày nay. Từ hơn một thế kỷ nay, bệnh áp xe gan do Amip là loại bệnh đang được nghiên cứu quan tâm cùng với sự phát triển của công nghệ hình ảnh học. Đến nay đã có nhiều thành tựu trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh bằng thuốc đặc hiệu hay ngoại khoa. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về căn bệnh này trong bài viết sau đây nhé!

Áp xe gan amip là gì?

Một bệnh đặc trưng bởi những sang thương nhiễm ký sinh trùng có cấu trúc dạng hạng tại gan. Đây là một trong những bệnh của gan mà ai cũng có thể mắc phải.

Tần suất bệnh áp xe gan do amip còn cao ở các nước nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Tình trạng nhiễm amip có tỷ lệ cao ở các nước đang phát triển, vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới là tăng tần suất bệnh. 

Nguyên nhân áp xe gan do amip

• Do các thể amip gây ra
• Hay gặp nhất là thể Entamoeba histolytica 
• Tuổi hay gặp là 30 – 50 tuổi, người già và trẻ em ít gặp hơn
• Tỷ lệ nam / nữ là khoảng 9/1.

Cơ chế bệnh áp xe gan do amip

• Entamoeba histolytica là thể gây bệnh hay còn gọi là amip gan, lây nhiễm qua đường phân – miệng (fecal – oral) từ nước và rau bị bẩn.
• Amip vào ruột sẽ xâm nhập thành đại tràng (manh tràng) vào các tĩnh mạch nhỏ, đến gan qua tĩnh mạch cửa.
• Ở gan, amip thể hoạt động gây tắc mạch, tiết ra enzymes làm thủy phân tế bào gan gây nên hoại tử và vùng hoại tử này lại tạo thành áp xe 
• Ban đầu trong cấu trúc gan hoại tử chứa chất cặn protein, mảnh vụ tế bào gan, bạch cầu chết … bao quanh bởi một lớp amip thể hoạt động 
• Sự hoại tử tăng dần sẽ tạo dịch, thành lập một hang chứa máu và mô gan hoại tử, màu chocolate, không mùi điển hình của áp xe gan do amip. 

Triệu chứng của áp xe gan amip 

Triệu chứng cơ năng

• Sốt có thể rất cao, thường là tăng đột ngột 39-40 độ C, kèm rét run, vã mồ hôi 
• Đau là triệu chứng có nhiều giá trị, người bệnh có cảm giác như bị ép ở vùng gan, hướng lan thường lên ngực và vai phải làm cảm giác khó chịu. Đau có thể âm ỉ, liên tục, hoặc thành từng cơn và tăng lên khi ho, cử động mạnh, nằm nghiêng phải hoặc hít sâu.

Triệu chứng toàn thân

Người gầy yếu do ăn uống kém, mất ngủ, da sạm, lưỡi bẩn, môi khô … không thường xuyên và có ít giá trị trong chẩn đoán xác định

Triệu chứng thực thể

• Gan to: bờ dưới của gan vượt khỏi bờ sườn phải khoảng 2-3 khoát ngón tay, bờ đều, mặt nhẵn, mật độ chắc, gõ đục và ấn rất đau.
• Trong trường hợp gan to về phía trên, gõ sẽ phát hiện vùng đục của gan lên cao và nghe mất rung thanh phía sau ngực phải.
• Khi áp xe đã được thành lập rõ rệt, đôi khi có thể thấy các khoang liên sườn ở phía dưới giãn rộng, đáy ngực nhô cao hơn bên đối diện, đi đôi với phù thành ngực tại chỗ.
• Dấu hiệu rung gan có giá trị hơn cả, cần được bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm thực hiện nghiệm pháp này. 

Tiến triển và biến chứng của bệnh áp xe gan do amip

Trong những trường hợp không được điều trị đúng mà có thể tự khỏi, nhưng đó việc hi hữu, thường thì bệnh sẽ tiến tới giai đoạn áp xe khu trú.

Nếu trong thời kỳ này áp xe không được dẫn lưu thì bệnh nhân sẽ chết do suy nhược trong vòng từ 3 đến 6 tháng, hoặc chết do các biến chứng sau:

• Vỡ vào các ổ thanh phúc mạc: màng phổi, ổ bụng
• Vỡ vào các tạng trong ổ bụng: ít gặp như dạ dày, túi mật 
• Vỡ ra thành bụng: vào khoang thận gây viêm tấy
• Chảy máu trong ổ áp xe gây sốc 
• Bội nhiễm làm áp xe nặng hơn.

Chẩn đoán bệnh áp xe gan amip

Biểu hiện lâm sàng

• Bệnh nhân thường ở trong tình trạng cấp tính (dưới 10 ngày)
• Sốt cao, lạnh run, đau bụng nhiều, có triệu chứng phổi, không vàng da
• Thường có tiền sử tiêu chảy của Hội chứng lỵ do nhiễm amip đường ruột
• Dấu chứng: gan to, ấn đau hạ sườn, sờ thấy khối u hạ sườn bên phải 

Xét nghiệm sinh hóa

• Dấu hiệu nhiễm trùng: bạch cầu tăng, tốc độ lắng máu tăng 
• Thiếu máu: độ quánh máu tăng
• Chức năng gan suy nhẹ: albumin giảm thấp
• Kháng thể kháng amip trong máu dương tính 
• Tìm amip trong phân và mủ. 

Chẩn đoán hình ảnh học

• Siêu âm là được lựa chọn vì phát hiện trên 90% các trường hợp bệnh
• Thấy hình ảnh sang thương cấu trúc nang gần bao gan, có vách, chứa thành phần phản âm hỗn hợp (mô hoạt tử) và không đồng nhất (mủ).
• CT-scan có độ nhạy 100% dùng để phân biệt với các bệnh khác như u gan hoại tử, nang echinococcus.
• X-quang ngực: 2/3 trường hợp có bất thường như tràn dịch màng phổi, màng tim, cơ hoành bị nâng cao.
• Chọc hút chẩn đoán thực hiện khi các phương pháp trên chưa có kết quả rõ.

Điều trị bệnh áp xe gan amip

Nội khoa

• Chia làm 3 thời kỳ: tấn công, duy trì và củng cố.
• Thực tế ở nước ta chỉ cần tiến hành một đợt điều trị tấn công là đủ 
• Đến nay đối với amip thì thuốc tốt nhất vẫn là Metronidazol. 

Ngoại khoa

• Đối với áp xe chưa gây biến chứng: Chọc hút mủ dưới sự hướng dẫn của siêu âm là một phương pháp điều trị đơn giản và đưa lại kết quả tốt.
• Đối với các biến chứng: Tùy vào loại vỡ áp xe và mức độ vỡ sẽ có chỉ định phẫu thuật phù hợp.

Khi áp xe gan do amip được phát hiện sớm và điều trị đúng, bệnh có thể khỏi hoàn toàn không để lại di chứng. Nếu có biểu hiện bệnh cần đến gặp ngay bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị chính xác nhằm mục đích đảm bảo tiên lượng tốt của bệnh nhé!

---

Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu Áp xe gan amip: nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị bệnh tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.