Nóng gan là một tình trạng bất thường sức khỏe liên quan đến sự tổn thương lá gan và suy giảm chức năng của nó. Các biểu hiện của nóng gan rất đa dạng, và nóng gan có rất nhiều nguyên nhân. Hôm nay mời bạn cùng Docosan tìm hiểu về nóng gan, trên hết là chữa bệnh nóng gan như thế nào nhé!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan
Gan là một cơ quan lớn nhất trong cơ thể của bạn. Nó làm rất nhiều điều để giữ cho bạn khỏe mạnh. Nó chuyển hóa các chất dinh dưỡng thành các chất hóa học mà cơ thể bạn cần, lọc các chất độc trong máu, và nó còn giúp biến thức ăn thành năng lượng. Vì vậy, khi gan của bạn không hoạt động tốt, điều đó có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn.
Nóng gan là tình trạng tổn thương và suy giảm chức năng gan, và bệnh nhân bị nóng gan có thể biểu hiện 1 loạt các triệu chứng và dấu hiệu đặc hiệu cho các bệnh lý về gan.
Nguyên nhân nóng gan
Nóng gan được gây ra bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, các nhóm nguyên nhân hàng đầu bao gồm:
Nhiễm siêu vi
Đôi khi, vấn đề là bạn bị nhiễm siêu vi gây bệnh viêm gan. Các bệnh viêm gan siêu vi phổ biến nhất, bao gồm:
- Viêm gan A: Hầu hết mọi người mắc bệnh này khi ăn hoặc uống thứ gì đó bị nhiễm bẩn bởi phân có chứa virus viêm gan A. Bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào và bệnh thường tự biến mất trong vòng 6 tháng mà không để lại bất kỳ di chứng.
- Viêm gan B: Bạn bị lây bệnh từ người khác, chẳng hạn như qua quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc dùng thuốc bằng kim tiêm chung, đường máu hoặc từ mẹ sang con. Viêm gan siêu vi B không điều trị sẽ khiến bệnh tiến triển thành viêm gan mạn, nghiêm trọng hơn là ung thư gan.
- Viêm gan C: xuất phát từ máu bị nhiễm trùng xâm nhập vào máu của bạn. Bạn có thể mắc bệnh nếu dùng chung kim tiêm hoặc có liên quan đến HIV. Nếu là nhân viên chăm sóc sức khỏe, bạn có thể bị nhiễm vi rút từ kim tiêm bị nhiễm trùng vô tình đâm vào bạn. Các triệu chứng có thể không xuất hiện trong nhiều năm. Vì những lý do không hoàn toàn rõ ràng, những đứa trẻ bùng phát có nguy cơ mắc bệnh viêm gan C và cần được kiểm tra bệnh này.
Các vấn đề về hệ miễn dịch
Hệ thống miễn dịch của bạn chống lại những kẻ xâm lược bao gồm vi khuẩn và vi rút. Nhưng nó có thể rối loạn và tấn công ngược lại một hoặc nhiều bộ phận của cơ thể, chẳng hạn như gan của bạn.
- Viêm gan tự miễn: Làm tổn thương gan của bạn. Nó có thể dẫn đến các rối loạn khác và thậm chí là suy gan. Bệnh phổ biến ở trẻ em nữ và phụ nữ hơn trẻ em nam hoặc đàn ông.
- Viêm đường mật nguyên phát: Tấn công các ống mật nhỏ trong gan của bạn được gọi là ống dẫn mật. Chúng là đường lưu thông của mật, một chất hóa học giúp bạn tiêu hóa thức ăn. Khi các ống dẫn bị thương, mật sẽ trào ngược vào bên trong gan của bạn và gây tổn thương nó, hình thành sẹo. Phụ nữ thường gặp vấn đề này hơn nam giới.
- Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát: Gây hình thành sẹo đường mật của bạn và cuối cùng nó có thể làm tắc nghẽn chúng. Mật tích tụ dần dần bên trong gan của bạn và điều đó khiến gan của bạn khó hoạt động hơn. Nó có thể dẫn đến ung thư gan và điều trị chỉ có thể bằng ghép gan. Đàn ông có nhiều khả năng mắc bệnh hơn phụ nữ.
U gan và ung thư
Nếu ung thư xuất hiện trong gan của bạn, điều đó rất có thể là do nó đã di căn từ một cơ quan khác của cơ thể bạn, như phổi, đại tràng hoặc vú của bạn. Đôi khi ung thư cũng bắt đầu tại gan.
- Ung thư gan ảnh hưởng đến phụ nữ thường xuyên hơn nam giới và người Mỹ gốc Phi thường xuyên hơn người da trắng. Bác sĩ có thể gọi nó là ung thư biểu mô tế bào gan. Đây thường là hậu quả của viêm gan kéo dài, hoặc sử dụng rượu và đồ uống có cồn quá mức.
- Ung thư ống mật chủ phá hủy các ống dẫn mật chạy từ gan đến ruột non của bạn. Loại ung thư này chủ yếu ảnh hưởng đến những người trên 50 tuổi, nhưng nó không phổ biến.
- U tuyến tế bào gan là một khối u không phải ung thư. Bệnh lý này không phổ biến, nhưng phụ nữ dùng thuốc tránh thai trong thời gian dài dễ mắc bệnh hơn những người khác. Tuy nhiên vẫn có khả năng nhỏ rằng khối u này có thể biến thành ung thư.
Di truyền
Nóng gan cũng có thể xảy ra nếu người thân trong gia đình bạn mắc các bệnh lý liên quan đến di truyền như:
- Hemochromatosis: Làm cho cơ thể bạn dự trữ quá nhiều sắt từ thức ăn của bạn. Sắt tích tụ trong gan, tim hoặc các cơ quan khác của bạn.
- Tăng oxalat niệu: Xảy ra khi nước tiểu của bạn có quá nhiều chất gọi là oxalat. Trong tình trạng này, đột biến gen khiến gan của bạn tạo ra quá ít oxalat. Điều này có thể gây ra sỏi thận và suy thận. Nếu bạn bị suy thận, điều đó có thể khiến bạn bị nhiễm oxalat, nghĩa là oxalat tích tụ trong các cơ quan khác và gây ra nhiều vấn đề phức tạp hơn.
- Bệnh Wilson: Làm cho đồng tích tụ trong gan và các cơ quan khác của bạn. Các triệu chứng đầu tiên của nó thường xuất hiện khi bạn ở độ tuổi từ 6 đến 35, thường gặp nhất là ở độ tuổi thanh thiếu niên. Nó không chỉ ảnh hưởng đến gan của bạn mà còn có thể gây ra các vấn đề về thần kinh và tâm thần.
- Thiếu alpha-1 antitrypsin: Liên quan đến một chất hóa học giúp phổi của bạn chống lại nhiễm trùng. Nó được sản xuất ở gan. Nhưng khi gan của bạn sản xuất không đúng cấu trúc của nó, sản phẩm bị lỗi có thể tích tụ và gây ra bệnh gan.
Các nguyên nhân khác của nóng gan
- Lạm dụng rượu: Có thể dẫn đến xơ gan. Vậy bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và các trường hợp viêm gan B, C lâu năm có được không.
- Thuốc quá liều: Dùng quá nhiều acetaminophen hoặc các loại thuốc khác có thể gây hại cho gan của bạn. Đảm bảo bạn làm theo hướng dẫn dùng thuốc trên nhãn và lưu ý rằng acetaminophen có thể có trong nhiều loại thuốc bạn dùng.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Là khi có quá nhiều chất béo tích tụ bên trong gan của bạn. Chất béo dư thừa có thể làm viêm gan của bạn. Một loại NAFLD là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Nó có nghĩa là bạn bị viêm và tổn thương tế bào trong gan, cũng như chất béo. Nó có thể gây sẹo cho gan của bạn và dẫn đến các rối loạn khác, như xơ gan.
Biểu hiện của nóng gan
Nóng gan không phải lúc nào cũng có dấu hiệu và triệu chứng đáng chú ý. Tuy nhiên, biểu hiện của nóng gan có thể bao gồm:
- Vàng da và vàng ở tròng trắng mắt
- Đau bụng chủ yếu ở ¼ trên phải.
- Phù ở chân và mắt cá chân
- Da ngứa.
- Nước tiểu sẫm màu.
- Phân bạc màu.
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể, sụt cân nhanh và nhiều.
- Buồn nôn hoặc nôn mửa.
- Ăn uống kém.
- Dễ bị các vết bầm dưới da.
Chẩn đoán nóng gan như thế nào?
Bác sĩ sẽ tiếp cận ban đầu bằng cách hỏi về bệnh sử của bạn và về bất kỳ tiền sử gia đình nào về các bệnh lý của gan. Tiếp theo, họ có thể sẽ hỏi bạn một số câu hỏi đánh giá về các triệu chứng của bạn, bao gồm hoàn cảnh khởi phát và các yếu tố giúp cải thiện triệu chứng hoặc khiến chúng trở nên tồi tệ hơn.
Bên cạnh hỏi về các triệu chứng, bạn có thể còn được tham vấn về thói quen ăn uống. Hãy đảm bảo rằng bạn nói thật với bác sĩ về các loại thuốc hiện đang sử dụng, bao gồm cả vitamin và thực phẩm bổ sung.
Sau khi họ đã thu thập tất cả thông tin này, bác sĩ sẽ tiến hành thêm các xét nghiệm:
- Chức năng gan, men gan
- Xét nghiệm máu.
- Siêu âm bụng, Chụp CT bụng hoặc có thể cần đến MRI để kiểm tra tổn thương gan hoặc khối u
- Nếu phát hiện khối u, sinh thiết gan sẽ được đề nghị để lấy một mẫu nhỏ mô gan của bạn và kiểm tra nó để tìm các dấu hiệu tổn thương cũng như xác định ung thư.
Các biến chứng của nóng gan bao gồm
- Suy gan cấp tính: Điều này xảy ra khi bạn không bị nóng gan kéo dài nhưng gan của bạn ngừng hoạt động trong một thời gian rất ngắn – vài ngày hoặc vài tuần. Điều đó có thể xảy ra do dùng quá liều acetaminophen, nhiễm trùng hoặc do thuốc kê đơn.
- Xơ gan: Là sự tích tụ các vết sẹo trong gan của bạn. Càng nhiều sẹo thay thế các bộ phận khỏe mạnh của gan, gan của bạn càng khó thực hiện công việc của mình. Theo thời gian, nó có thể không hoạt động như bình thường.
Chữa bệnh nóng gan như thế nào?
Đối với một số người, thay đổi lối sống là đủ để làm giảm các triệu chứng của nóng gan. Chúng có thể bao gồm:
- Hạn chế uống đồ uống có cồn.
- Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, hoặc ít nhất hạn chế thừa cân, béo phì.
- Uống đủ nước
- Áp dụng một chế độ ăn uống có lợi cho gan bao gồm thực phẩm giàu chất xơ, hạn chế chất béo, đường và muối
Tùy thuộc vào tình trạng gan cụ thể của bệnh nóng gan, bác sĩ có thể đề nghị thay đổi chế độ ăn uống khác. Ví dụ, bệnh nhân mắc bệnh Wilson nên hạn chế thức ăn có chứa đồng, bao gồm hải sản, các loại hạt và nấm.
Khi nóng gan ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, bạn sẽ cần những điều trị đặc hiệu hơn với từng loại bệnh, ví dụ:
- Thuốc kháng vi-rút để điều trị bệnh viêm gan
- Steroid để giảm viêm gan
- Thuốc hạ huyết áp
- Thuốc kháng sinh
- Thuốc để cải thiện triệu chứng nóng gan như ngứa da
- Vitamin và thực phẩm bổ sung để tăng cường sức khỏe của gan.
Trong một số trường hợp, bạn có thể cần phẫu thuật để cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần gan của mình. Nói chung, ghép gan chỉ được thực hiện sau cùng, khi các phương pháp điều trị nêu trên không đem lại hiệu quả.
Kết luận
Nóng gan là một khái niệm rất rộng để miêu tả cho tất cả các tình trạng tổn thương và suy giảm chức năng của gan. Nhận biết được các triệu chứng của nóng gan sẽ giúp phát hiện kịp thời các bệnh lý về gan tiềm ẩn, giúp cho việc điều trị đem lại hiệu quả cao, cũng như ngăn ngừa bệnh gan tái phát sau này. Điều quan trọng là phải liên hệ bác sĩ để được tư vấn nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào hay thắc mắc về bệnh nóng gan.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
- Liver Disease: Types of Liver Problems & Their Causes – WebMD
- Liver Diseases: List of Problems, General Symptoms, Diagnosis, More – Healthline
- Liver Disease | MedlinePlus
- Nguồn hình ảnh
