Viêm phế quản khó thở là tình trạng gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Bài viết này Docosan sẽ cung cấp các phương pháp hiệu quả giúp bạn giảm nhanh cơn khó thở và kiểm soát bệnh viêm phế quản tốt hơn.
Mối liên hệ giữa viêm phế quản và khó thở
Để hiểu rõ hơn về tình trạng viêm phế quản khó thở, trước tiên chúng ta cần tìm hiểu về bệnh viêm phế quản và cơ chế gây khó thở.
Viêm phế quản là gì?
Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm các ống phế quản, là đường dẫn khí vào phổi. Có hai loại viêm phế quản chính:
- Viêm phế quản cấp tính: Thường do virus gây ra, kéo dài vài ngày hoặc vài tuần.
- Viêm phế quản mãn tính: Là một dạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), thường do hút thuốc lá lâu ngày gây ra, kéo dài ít nhất 3 tháng trong năm và lặp lại trong ít nhất 2 năm liên tiếp. Viêm phế quản mãn tính có thể dẫn đến khó thở kéo dài và các vấn đề hô hấp nghiêm trọng khác.
Cơ chế gây khó thở ở người viêm phế quản
Khi bị viêm phế quản, niêm mạc ống phế quản bị sưng và viêm, làm hẹp đường thở. Đồng thời, cơ thể tăng tiết chất nhầy để chống lại tác nhân gây bệnh, nhưng chất nhầy này lại gây tắc nghẽn đường thở, cản trở luồng không khí ra vào phổi. Hậu quả là lượng oxy vào phổi bị giảm, gây ra triệu chứng khó thở.
Tình trạng viêm phế quản khó thở ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày. Nó gây mệt mỏi, khó ngủ, giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến công việc và các hoạt động thường ngày. Về lâu dài, khó thở có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe.
Giải pháp tức thời giảm khó thở tại nhà cho người viêm phế quản
Khi cơn khó thở do viêm phế quản xuất hiện, bạn có thể áp dụng ngay các biện pháp sau để giảm nhanh triệu chứng khó chịu:
Bài tập thở mím môi:
Cách thực hiện:
- Ngồi thẳng lưng trên ghế, hai chân chạm đất, thư giãn vai.
- Hít sâu bằng mũi trong 2 giây.
- Mím môi như đang huýt sáo.
- Thở ra từ từ bằng miệng trong 4 giây.
- Lặp lại nhiều lần.
Cơ chế hoạt động: Bài tập thở mím môi giúp tạo áp lực dương trong đường thở, ngăn ngừa các đường thở nhỏ bị xẹp, từ đó giúp đẩy khí ra ngoài hiệu quả hơn.
Lợi ích: Giảm khó thở, tăng thông khí phổi.
Bài tập thở bằng bụng (thở cơ hoành)
Cách thực hiện:
- Nằm ngửa hoặc ngồi thoải mái trên ghế, đặt một tay lên ngực và một tay lên bụng.
- Hít sâu bằng mũi, cảm nhận bụng phình lên.
- Thở ra từ từ bằng miệng, cảm nhận bụng xẹp xuống.
- Lặp lại nhiều lần.
Cơ chế hoạt động: Bài tập thở bằng bụng giúp tăng cường hoạt động của cơ hoành, từ đó giúp thở sâu và hiệu quả hơn.
Lợi ích: Cải thiện dung tích phổi, giảm căng thẳng, thư giãn cơ hô hấp.
Lưu ý khi thực hiện bài tập thở
- Nên tập thở thường xuyên, mỗi ngày ít nhất 2 lần, mỗi lần 10-15 phút. Ví dụ, bạn có thể tập thở vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi đi ngủ.
- Có thể kết hợp các bài tập thở khác nhau để tăng hiệu quả.
- Nếu cảm thấy mệt hoặc khó thở hơn khi tập, hãy dừng lại và nghỉ ngơi.
- Khi mới bắt đầu, hãy tập ở tư thế nằm hoặc ngồi để dễ dàng kiểm soát hơi thở. Khi đã quen dần, bạn có thể tập ở tư thế đứng.
Thay đổi tư thế – Hỗ trợ hô hấp dễ dàng
Thay đổi tư thế có thể giúp giảm áp lực lên phổi và đường thở, giúp bạn dễ thở hơn:
- Tư thế ngồi: Ngồi thẳng lưng trên ghế, hai chân chạm đất, hơi nghiêng người về phía trước, chống hai tay lên đùi hoặc bàn. Tư thế này giúp giảm áp lực lên cơ hoành, tạo không gian cho phổi nở rộng.
- Tư thế đứng: Đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai, dựa lưng vào tường. Tương tự tư thế ngồi, tư thế này cũng giúp mở rộng lồng ngực.
- Tư thế ngủ: Nằm nghiêng về một bên hoặc nằm ngửa, kê cao đầu và vai bằng gối. Tư thế này giúp giảm khó thở về đêm, giúp bạn ngủ ngon hơn.
Tạo môi trường sống lý tưởng cho người khó thở
- Sử dụng quạt, điều hòa: Lưu thông không khí, tạo không khí mát mẻ, dễ thở.
- Vệ sinh nhà cửa: Giảm bụi bẩn, chất gây dị ứng.
- Tránh xa khói thuốc lá, hóa chất: Loại bỏ tác nhân gây kích ứng đường hô hấp.
- Sử dụng quạt hoặc điều hòa: Giúp lưu thông không khí, tạo không khí mát mẻ, dễ thở.
- Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ: Giảm bụi bẩn, nấm mốc và các tác nhân gây dị ứng khác. Lau dọn nhà cửa thường xuyên, hút bụi ít nhất mỗi tuần một lần, đặc biệt là ở những nơi dễ tích tụ bụi bẩn như thảm, rèm cửa.
- Tránh xa khói thuốc lá, hóa chất và các chất kích thích khác: Đây là những tác nhân gây kích ứng đường hô hấp, làm nặng thêm tình trạng viêm phế quản và khó thở.
Biện pháp khắc phục khó thở viêm phế quản tại nhà
Bên cạnh các giải pháp tức thời, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau đây tại nhà để hỗ trợ điều trị viêm phế quản và giảm khó thở lâu dài:
Xông mũi với nước nóng và tinh dầu
Cơ chế: Hơi nước nóng giúp làm loãng dịch nhầy trong đường thở, giúp bạn dễ dàng tống chất nhầy ra ngoài bằng cách ho hoặc khạc nhổ.
Cách thực hiện:
- Đun sôi một nồi nước.
- Rót nước nóng vào một bát lớn.
- Thêm vài giọt tinh dầu khuynh diệp hoặc bạc hà vào bát nước nóng (lưu ý về nồng độ và chất lượng tinh dầu). Nên sử dụng tinh dầu nguyên chất, có nguồn gốc rõ ràng.
- Cúi đầu xuống bát nước, cách mặt nước khoảng 30cm, trùm khăn kín đầu và bát.
- Hít thở sâu hơi nước nóng trong khoảng 10-15 phút.
Lưu ý: Cẩn thận bỏng nước nóng. Không nên xông quá lâu hoặc quá gần mặt nước.
Uống nước ấm, trà thảo dược
- Uống đủ nước, đặc biệt là nước ấm, giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi và dễ thở hơn.
- Gợi ý: Nước lọc ấm, trà thảo dược (trà gừng, trà mật ong chanh, trà hoa cúc…), súp gà nóng.
- Lưu ý: Tránh đồ uống lạnh, đồ uống có ga, cồn và caffeine vì chúng có thể làm mất nước.
Chế độ ăn uống hỗ trợ giảm viêm, dễ thở
Chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng, giảm viêm nhiễm và hỗ trợ điều trị viêm phế quản. Gợi ý:
- Nên ăn: Rau xanh đậm (cải bó xôi, bông cải xanh), trái cây tươi giàu vitamin C (cam, quýt, bưởi), ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch), protein nạc (ức gà, cá hồi), chất béo lành mạnh (omega-3 có trong cá hồi, quả óc chó).
- Nên ăn thực phẩm có tính kháng viêm tự nhiên: Tỏi, gừng, nghệ, mật ong. Bạn có thể thêm gừng vào các món ăn hoặc pha trà gừng ấm.
- Hạn chế: Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều đường, chất béo xấu (đồ chiên rán, mỡ động vật).
Sử dụng thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus là một giải pháp hữu ích giúp cải thiện chất lượng không khí, loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng, tạo môi trường trong lành, hỗ trợ hô hấp dễ dàng hơn cho người bị viêm phế quản. Bạn có thể tìm hiểu thêm về sản phẩm này tại đây.
Các mẹo giảm khó thở khác
- Súc miệng bằng nước muối ấm: Pha một cốc nước ấm với một thìa cà phê muối, súc miệng trong 30 giây rồi nhổ đi. Giúp giảm viêm họng, làm sạch đường thở.
- Xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Sử dụng nước muối sinh lý dạng xịt để rửa mũi, giúp làm sạch dịch nhầy mũi, thông thoáng đường thở.
- Mật ong: Ngậm một thìa cà phê mật ong hoặc pha mật ong với nước ấm để uống. Mật ong giúp làm dịu cổ họng, giảm ho (nếu ho là nguyên nhân gây khó thở).
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc, ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm. Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể phục hồi, tăng cường hệ miễn dịch.
Quản lý lâu dài viêm phế quản và phòng ngừa khó thở tái phát
Bỏ thuốc lá – Bước quan trọng nhất
Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phế quản mãn tính và làm nặng thêm tình trạng khó thở. Bỏ thuốc lá là bước quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe hệ hô hấp của bạn. Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về các biện pháp hỗ trợ cai thuốc lá hiệu quả như liệu pháp thay thế nicotine, thuốc hỗ trợ cai thuốc hoặc tham gia các nhóm hỗ trợ cai thuốc.
Tập thể dục tăng cường hô hấp
Vận động thường xuyên giúp tăng cường chức năng phổi, cải thiện sức bền và giảm nguy cơ khó thở. Bạn có thể lựa chọn các bài tập phù hợp như đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày, yoga, dưỡng sinh, bơi lội, hoặc các bài tập thở. Lưu ý tập vừa sức, khởi động kỹ trước khi tập và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào, đặc biệt nếu bạn có bệnh lý nền.
Duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân, béo phì gây áp lực lên hệ hô hấp, làm khó thở nặng hơn. Duy trì cân nặng khỏe mạnh bằng chế độ ăn uống khoa học và tập thể dục thường xuyên là cách hiệu quả để giảm nguy cơ khó thở. Bạn có thể tính chỉ số khối cơ thể (BMI) để đánh giá tình trạng cân nặng của mình và đặt mục tiêu giảm cân nếu cần thiết.
Tránh tác nhân gây kích ứng đường hô hấp
Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng đường hô hấp như khói bụi, ô nhiễm không khí, hóa chất, phấn hoa, lông động vật… Khi ra ngoài, đặc biệt là khi di chuyển trên đường phố đông đúc hoặc đến những nơi có nhiều bụi bẩn, nên đeo khẩu trang y tế hoặc khẩu trang N95 để bảo vệ đường hô hấp. Sử dụng máy lọc không khí tại nhà cũng là một biện pháp hữu ích để cải thiện chất lượng không khí trong nhà.
Tiêm phòng đầy đủ
Tiêm phòng cúm, phế cầu khuẩn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp, đặc biệt là ở người viêm phế quản mãn tính.
Khi nào cần tìm kiếm trợ giúp y tế cho tình trạng viêm phế quản khó thở?
Dấu hiệu nguy hiểm cần đi khám ngay
- Khó thở dữ dội, đột ngột, không cải thiện với các biện pháp tại nhà.
- Thở khò khè, tiếng rít khi thở.
- Ho ra máu.
- Đau ngực.
- Sốt cao, kéo dài.
- Môi hoặc móng tay tím tái.
- Lú lẫn, mất phương hướng.
Điều trị bằng thuốc theo chỉ định bác sĩ
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị viêm phế quản và giảm khó thở, bao gồm:
- Thuốc giãn phế quản: Giúp mở rộng đường thở, giảm co thắt phế quản và khó thở.
- Corticosteroid: Giảm viêm nhiễm đường thở.
- Kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi có nhiễm trùng do vi khuẩn.
- Thuốc kháng virus: Có thể được sử dụng nếu viêm phế quản do virus cúm gây ra.
Lưu ý rằng việc sử dụng thuốc phải tuân theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua và sử dụng thuốc, vì có thể gây ra tác dụng phụ hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Câu hỏi liên quan
Viêm phế quản khó thở có nguy hiểm không?
Viêm phế quản khó thở có thể nguy hiểm nếu không được kiểm soát tốt, đặc biệt ở người có bệnh nền. Cần theo dõi và đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Viêm phế quản khó thở về đêm phải làm sao?
Để giảm bớt khó chịu do khó thở khi bị viêm phế quản, bạn có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà như: kê cao đầu khi ngủ để dễ thở hơn, giữ ấm cơ thể, sử dụng máy tạo độ ẩm để làm loãng dịch nhầy, tránh ăn quá no trước khi đi ngủ và thực hiện các bài tập thở nhẹ nhàng. Tuy nhiên, nếu tình trạng khó thở không cải thiện hoặc có dấu hiệu trở nặng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.
Thuốc trị viêm phế quản khó thở hiệu quả nhất?
Viêm phế quản gây khó thở không có “phương thuốc thần kỳ” chữa khỏi ngay lập tức. Quá trình điều trị bệnh cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc khác nhau như thuốc giãn phế quản để mở rộng đường thở, corticoid để giảm viêm, hoặc kháng sinh trong trường hợp có nhiễm trùng do vi khuẩn. Quan trọng nhất, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.
Xem thêm:
- Viêm phế quản cấp J20 là bệnh gì, có nguy hiểm không?
- Viêm phế quản triệu chứng và cách điều trị cần biết
- Viêm phế quản dạng hen: nguyên nhân và cách phòng ngừa
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng viêm phế quản khó thở hiệu quả hơn. Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè hoặc theo dõi trang Docosan để cập nhật thêm nhiều kiến thức sức khỏe nhé!
Nguồn tham khảo:
1. Breathing Exercises | American Lung Association
- Link tham khảo: https://www.lung.org/lung-health-diseases/wellness/breathing-exercises
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
2. Home Remedies For Bronchitis
- Link tham khảo: https://www.webmd.com/lung/what-helps-you-feel-better-with-bronchitis
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
3. Home Treatments for Shortness of Breath (Dyspnea)
- Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/home-treatments-for-shortness-of-breath
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
4. Home remedies for bronchitis: How they work, types
- Link tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/317705
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
