Viêm phế quản gây ra những cơn ho dai dẳng, khó thở, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt. Xông hơi giảm triệu chứng viêm phế quản và sử dụng tinh dầu là giải pháp tự nhiên, an toàn, giúp bạn trị viêm phế quản tại nhà một cách hiệu quả.
Viêm phế quản là gì và tại sao nên xông hơi, dùng tinh dầu?
Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại niêm mạc phế quản (nằm trên đường dẫn khí đến phổi). Các triệu chứng thường gặp của viêm phế quản bao gồm: ho (có thể có đờm hoặc không), khó thở, thở khò khè, tức ngực, mệt mỏi, và đôi khi sốt nhẹ.
Viêm phế quản cấp tính thường xuất hiện sau nhiễm trùng đường hô hấp trên như cảm lạnh hoặc cúm, trong khi viêm phế quản mạn tính thường liên quan đến hút thuốc lá hoặc tiếp xúc lâu dài với các chất kích thích phổi.
Một trong những cách trị viêm phế quản tại nhà thường được dân gian áp dụng đó là xông tinh dầu. Đây là một phương thức tự nhiên và dễ thực hiện, giúp làm loãng chất nhầy trong đường thở, làm dịu cổ họng bị kích ứng, giảm ho, thông mũi, giảm nghẹt mũi.
Không chỉ thế, một số loại tinh dầu có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus, từ đó giúp chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp.
Top 5 tinh dầu hiệu quả nhất cho người viêm phế quản
Tinh dầu khuynh diệp (Eucalyptus)
Thành phần hoạt tính chính trong tinh dầu khuynh diệp là chất 1,8-cineol (eucalyptol). Chất này mang lại mùi hương đặc trưng và các đặc tính dược lý của tinh dầu khuynh diệp bao gồm: giảm nghẹt mũi, long đờm, giảm ho, kháng khuẩn và kháng viêm, giảm đau cơ, khớp và đau đầu.
Cách dùng:
- Xông hơi: Thêm vài giọt tinh dầu khuynh diệp vào bát nước nóng và hít lấy hơi nước. Đây được xem là một cách trị viêm phế quản tại nhà phổ biến trong dân gian.
- Khuếch tán: Sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa hương thơm trong phòng.
- Bôi ngoài da: Sử dụng tinh dầu đã pha loãng hoặc tinh dầu dùng bôi ngoài có bán tại nhà thuốc, sau đó xoa lên các vết thương nhỏ, vết côn trùng đốt.
Tinh dầu tràm trà (Tea Tree)
Tinh dầu tràm trà chứa các hợp chất như terpinene-4-ol, có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn, virus và nấm. Tinh dầu tràm trà thường được biết đến trong ngành mỹ phẩm nhờ vào tác dụng chống lại các vi khuẩn gây mụn trứng cá, nhiễm trùng da.
Ngoài ra, tinh dầu tràm trà cũng có khả năng kháng virus, hỗ trợ điều trị các bệnh các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh và cúm.
Cách dùng: Bạn cũng có thể sử dụng tinh dầm tràm trà theo 3 cách: xông hơi, khuếch tán và bôi ngoài da tương tự như tinh dầu khuynh diệp.
Tinh dầu oải hương (Lavender)
Tinh dầu oải hương có đặc tính chống viêm, giúp giảm sưng tấy và kích ứng ở đường thở, từ đó giúp làm dịu các triệu chứng của viêm phế quản, hen suyễn và các vấn đề hô hấp khác. Ngoài ra, tinh dầu oải hương nổi tiếng với hương thơm dịu nhẹ giúp thư giãn, giúp giảm lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Cách dùng:
- Khuếch tán: Sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa hương thơm oải hương trong không gian.
- Xoa bóp: Pha loãng tinh dầu oải hương với dầu nền (dầu dừa, dầu jojoba…) và xoa bóp nhẹ nhàng lên ngực, cổ hoặc lưng, điều này giúp giảm đau nhức cơ bắp, giảm căng thẳng và hỗ trợ hô hấp.
Tinh dầu sả chanh (Lemongrass)
Tinh dầu sả chanh (Lemongrass) là một loại tinh dầu được chiết xuất từ cây sả chanh (Cymbopogon citratus), nổi tiếng với hương thơm tươi mát và nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó, đặc biệt nhất tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn và nấm gây bệnh đường hô hấp và các bệnh nhiễm trùng da.
Ngoài ra, hương thơm của tinh dầu sả chanh có khả năng khử mùi hôi, thanh lọc không khí và tạo không gian trong lành.
Cách dùng phổ biến nhất là sử dụng phương pháp khuếch tán để tận dụng khả năng làm sạch không khí của tinh dầu sả chanh. Bạn có thể sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa hương thơm sả chanh trong không gian.
Tinh dầu bạc hà (Peppermint)
Tinh dầu bạc hà nổi tiếng với thành phần chính là menthol, có hương thơm the mát và nhiều lợi ích cho hệ hô hấp như: làm mát và làm thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi, khó thở, làm dịu cổ họng và giảm ho.
Ngoài ra, tinh dầu bạc hà cũng hiệu quả trong điều trị triệu chứng các rối loạn tiêu hóa, ví dụ như đầy hơi, hội chứng ruột kích thích,…
Cách dùng: Để trị viêm phế quản tại nhà bằng tinh dầu bạc hà, bạn có thể dụng biện pháp xông hơi hoặc khuếch tán như đối với tinh dầu khuynh diệp.
Tuy nhiên, cần lưu ý chống chỉ định bôi hoặc xông tinh dầu bạc hà ở trẻ em dưới 2 tuổi vì menthol có thể gây ngưng thở phản xạ và co thắt thanh quản ở trẻ sơ sinh và nhỏ. Không nên sử dụng tinh dầu bạc hà trong thời kỳ mang thai mà không có lời khuyên y tế vì thiếu bằng chứng.
Hướng dẫn sử dụng tinh dầu an toàn và hiệu quả
Cách sử dụng:
- Xông hơi với tinh dầu: Pha khoảng 12 giọt tinh dầu vào 150 ml nước sôi. Sau đó, trùm một chiếc khăn lên đầu và hít thở sâu trong khoảng 5-10 phút. Lặp lại 3 lần mỗi ngày.
- Khuếch tán tinh dầu trong không khí: Sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa hương thơm trong không gian. Tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất máy khuếch tán.
- Bôi ngoài da: Pha loãng tinh dầu với dầu nền (dầu dừa, dầu jojoba…) theo tỷ lệ 1-3% (1-3 giọt tinh dầu cho mỗi thìa cà phê dầu nền). Sau đó, bôi hỗn hợp lên vùng da cần thiết như trước ngực hay vết côn trùng cắn, tránh bôi các vùng nhạy cảm như mắt, niêm mạc.
- Uống tinh dầu: Rất ít loại tinh dầu có thể uống được và cần có sự tư vấn của chuyên gia. 2 loại có thể cân nhắc là dầu hồi (liều 50–200 μL, ba lần mỗi ngày) hoặc dầu cây thì là đắng (Foeniculi amari fructus aetheroleum, liều 200 μL/ngày uống 1 lần hoặc chia nhiều lần); tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Lưu ý khi dùng tinh dầu để trị viêm phế quản tại nhà:
- Chọn tinh dầu nguyên chất, nguồn gốc rõ ràng: Mua tinh dầu từ các nhà cung cấp uy tín, có chứng nhận chất lượng. Kiểm tra kỹ thông tin trên nhãn sản phẩm, bao gồm tên khoa học của cây, phương pháp chiết xuất, hạn sử dụng.
- Test thử kích ứng da trước khi dùng: Pha loãng một lượng nhỏ tinh dầu và bôi lên vùng da nhỏ ở cổ tay. Chờ 24 giờ để kiểm tra xem có bị kích ứng da hay không.
- Trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai: Nếu muốn sử dụng tinh dầu cho trẻ nhỏ hoặc phụ nữ mang thai, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hướng dẫn chi tiết cách xông hơi trị viêm phế quản tại nhà
Chuẩn bị nguyên liệu xông hơi
Cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:
- Các loại lá xông chứa tinh dầu: sả, gừng, chanh, lá bưởi, khuynh diệp, tía tô, bạc hà,…
- Túi xông hơi tiện lợi (nếu có): Hiện nay, có nhiều loại túi xông hơi tiện lợi được bán sẵn, chứa hỗn hợp các loại lá xông. Điều này giúp bạn tiết kiệm được nhiều thời gian chuẩn bị, nhưng cần lưu ý chọn mua túi xông hơi từ các nhà cung cấp uy tín để đảm bảo chất lượng.
- Bình đun nước: Dùng để đun sôi nước, có thể sử dụng nồi hoặc ấm điện.
- Khăn trùm: Dùng để trùm đầu khi xông hơi, giúp giữ hơi nước. Nên chọn khăn có chất liệu mềm mại, thấm hút tốt.
Các bước xông hơi đúng cách
- Uống nước ấm trước khi xông: Uống một cốc nước ấm trước khi xông để bù nước và giúp làm loãng đờm.
- Đun nước và nguyên liệu xông: Rửa sạch các loại lá xông (sả, gừng, chanh, lá bưởi, khuynh diệp…) và chuẩn bị một nồi hoặc bình đun nước. Chuẩn bị các vật dụng khác như khăn trùm đầu và ghế ngồi thoải mái.
- Tư thế xông: Đặt nồi nước xông ở vị trí an toàn, không quá cao hoặc quá thấp. Sau đó ngồi trên ghế, cúi đầu xuống nồi nước, giữ khoảng cách an toàn (khoảng 30-50cm) để tránh bị bỏng.
- Thời gian xông hợp lý: Nên xông trong khoảng 10-15 phút. Tuy nhiên, nếu cảm thấy khó chịu, hãy dừng lại ngay lập tức.
Lưu ý quan trọng khi xông hơi
Mặc dù xông hơi và dùng tinh dầu là cách chị viêm phế quản tại nhà tương đối hiệu quả. Xông hơi giảm triệu chứng viêm phế quản, thanh lọc đường thở và giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, không nên lạm dụng quá nhiều và phải lưu ý những điểm quan trọng sau:
- Không xông khi sốt cao, mệt mỏi.
- Tần suất xông phù hợp (1 lần/ngày).
- Tránh tinh dầu mạnh gây kích ứng.
- Dừng xông nếu khó chịu, tức ngực.
- Súc miệng nước muối sau xông.
Dùng thẻ lọc không khí Card Plus hỗ trợ trị viêm phế quản và các biện pháp khác
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus là một giải pháp tiện lợi giúp cải thiện chất lượng không khí xung quanh bạn. Thẻ sử dụng công nghệ ion âm để khử mùi, diệt khuẩn và lọc sạch không khí, nhờ đó giúp người bệnh hạn chế tiếp xúc với các tác nhân này, nhanh chóng khỏi bệnh và tránh lây lan.
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus hoàn toàn an toàn cho mọi đối tượng, từ trẻ nhỏ và người lớn tuổi đến phụ nữ mang thai. Với thiết kế thân thiện và không chứa chất độc hại, đây là giải pháp lý tưởng để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình, đặc biệt là những người nhạy cảm với ô nhiễm và các vấn đề về không khí.
Ngoài ra, trong quá trình điều trị viêm phế quản tại nhà, bạn có thể áp dụng thêm các biện pháp sau:
- Uống đủ nước ấm.
- Nghỉ ngơi hợp lý.
- Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, vitamin.
- Tránh khói bụi, chất kích thích.
- Súc họng nước muối thường xuyên.
Câu hỏi liên quan
Xông hơi có thực sự hiệu quả trong việc giảm viêm phế quản không?
Có, xông hơi giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi, thông thoáng đường thở, từ đó giảm triệu chứng viêm phế quản.
Nên xông hơi với lá gì để trị viêm phế quản tốt nhất?
Các loại lá như sả, gừng, chanh, lá bưởi, khuynh diệp đều tốt. Lá khuynh diệp và gừng đặc biệt hiệu quả trong việc long đờm, kháng viêm.
Xông hơi và dùng tinh dầu có chữa khỏi hoàn toàn viêm phế quản không?
Xông hơi và tinh dầu hỗ trợ giảm triệu chứng, giúp người bệnh dễ chịu hơn. Tuy nhiên, viêm phế quản có thể cần điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là viêm phế quản do vi khuẩn.
Khi nào thì nên ngừng xông hơi và đi khám bác sĩ?
Khi triệu chứng không cải thiện sau vài ngày, sốt cao, khó thở nặng, đau ngực dữ dội, ho ra đờm xanh vàng, hoặc có bệnh nền mãn tính.
Xông hơi và tinh dầu là những phương pháp tự nhiên, an toàn và hiệu quả giúp bạn giảm bớt sự khó chịu của viêm phế quản. Hãy thử áp dụng ngay tại nhà để cảm thấy dễ chịu hơn nhé. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến những người thân yêu hoặc theo dõi Docosan để có thêm nhiều kiến thức hữu ích về sức khỏe!
Xem thêm:
- Nguyên nhân khiến cổ họng có đờm và cách loại bỏ hiệu quả
- Viêm phế quản cấp J20 là bệnh gì, có nguy hiểm không?
- Top 14 bác sĩ chữa ung thư phổi giỏi, công tác bệnh viện lớn
Nguồn tham khảo:
1. Essential Oils for Bronchitis Symptoms and How to Use Them
- Link tham khảo: https://www.verywellhealth.com/essential-oils-for-bronchitis-5179761
- Ngày tham khảo: 09/03/2025
2. Essential oils in the treatment of respiratory tract diseases highlighting their role in bacterial infections and their anti‐inflammatory action: a review
- Link tham khảo: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7163989/
- Ngày tham khảo: 09/03/2025
3. Effects of essential oils on symptoms and course (duration and severity) of viral respiratory infections in humans: A rapid review
- Link tham khảo: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7398051/
- Ngày tham khảo: 09/03/2025
