Ho có đờm xanh: Triệu chứng của 6 bệnh hô hấp nguy hiểm

Ho có đờm xanh là triệu chứng nhiều người từng gặp trong đời. Nguyên nhân gây ra tình trạng này khá đa dạng do đó người bệnh không nên chủ quan mà hãy đọc bài viết dưới đây của Doctor có sẵn để biết tại sao mình lại bị như vậy và nên làm gì để điều trị bệnh bạn nhé.

Ho có đờm xanh là gì?

Đờm là chất dịch được tiết từ đường hô hấp dưới và phổi, có chức năng bảo vệ và làm sạch đường hô hấp khỏi các tác nhân lạ và chất gây kích thích. Bình thường, đờm có màu trắng trong và có tính chất loãng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi cơ thể bị nhiễm khuẩn hoặc gặp các vấn đề liên quan đến sức khỏe, đờm có thể biến đổi màu sắc. Đờm xanh có thể là dấu hiệu của sự có mặt của một số loại vi khuẩn, chẳng hạn như Pseudomonas aeruginosa hoặc các vi khuẩn khác có màu sắc tương tự. Đờm vàng thông thường có thể chỉ ra sự nhiễm trùng, trong khi đờm trắng đục thường liên quan đến các vấn đề như viêm mũi xoang.

Khạc ra đờm xanh thường liên quan đến một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ trong cơ thể. Quá trình này có thể dẫn đến sự phát triển và tích tụ của một số tế bào bạch cầu chứa chất màu xanh lá cây (một loại protein) trong đường hô hấp, gây cho đờm có màu sắc như vậy.

Ho có đờm xanh thường thấy ở trẻ em nhỏ hoặc những người có hệ thống miễn dịch suy giảm do cơ thể không đủ khả năng chống lại nhiễm trùng. Triệu chứng khác có thể đi kèm bao gồm sốt, hơi thở hôi, mệt mỏi và chán ăn.

Ho có đờm xanh có nguy hiểm không?

Đờm là chất nhầy được tiết ra bởi các tế bào màng nhầy của đường hô hấp dưới để bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân như vi khuẩn, bụi, chất gây dị ứng, không khí ô nhiễm,… Thực chất cơ thể lúc nào cũng sản xuất một lượng chất nhầy trong cổ họng, nhưng bình thường chất nhầy này ít và loãng nên không được chú ý.

Khi các yếu tố gây hại tấn công, hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại và các cơ quan hô hấp tiết ra nhiều chất nhầy hơn, trong các chất nhầy này có các tế bào bạch cầu giúp bắt giữ và tiêu diệt vi khuẩn, chất gây hại và cô lập chúng, ngăn không cho chúng tiến sâu vào phổi, bảo vệ đường hô hấp dưới an toàn. Lúc này chất nhầy trở nên nhiều và cô đặc hơn và cơ thể gây nên phản xạ ho để tống chúng ra ngoài.

Màu sắc của đờm có thể gợi ý tác nhân gây ho đờm:

• Đờm nhầy trong: hen, ung thư, lao .
• Đờm nhầy mủ: viêm phổi (màu vàng: nhiễm tụ cầu khuẩn vàng Staphylococcus aureus; màu xanh: nhiễm trực khuẩn mủ xanh Pseudomonas aeruginosa; màu xám: nhiễm phế cầu Streptococcus pneumoniae).
• Đờm bọt hồng: phù phổi cấp.

Như vậy, ho có đờm xanh là triệu chứng cho thấy cơ thể đang chống lại một tình trạng nhiễm trùng, thường là do trực khuẩn mủ xanh Pseudomonas aeruginosa gây ra. Vậy các bệnh lý nào ở đường hô hấp có thể dẫn đến triệu chứng ho có đờm xanh?

Triệu chứng ho có đờm xanh là bệnh gì?

Viêm họng

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc họng và hầu. Viêm họng thường đa phần do virus gây ra nhưng cũng có thể do vi khuẩn hoặc cả hai. Khi bị bệnh, bạn sẽ cảm thấy đau rát ở cổ họng, khàn tiếng, buồn nôn, chán ăn, ho khạc đờm trắng trong, đờm vàng hay đờm xanh.

Viêm họng thường là một bệnh nhẹ và thường tự giảm đi sau một khoảng thời gian. Nhưng trong một số trường hợp nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, tác động đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được điều trị và kiểm tra chính xác hơn. 

Viêm phế quản

Viêm phế quản là tình trạng niêm mạc ống phế quản bị viêm, thường là do vi khuẩn và virus. Triệu chứng thường gặp của viêm phế quản là sốt, ho khan sau đó là ho có đờm xanh, đờm xanh đặc, đờm đục, đau ngực, khó thở. Viêm phế quản có thể là cấp tính hay mãn tính:

• Viêm phế quản cấp: Là tình trạng viêm nhiễm cấp tính của niêm mạc phế quản ở người trước đó không có tổn thương, bệnh kéo dài < 1 tháng.
• Viêm phế quản mạn: Khi người bệnh không khỏi hoàn toàn mà tái đi tái lại ít nhất 3 lần trong 1 năm và trong 2 năm liên tiếp. Tình trạng này dễ gây ra biến chứng viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), thúc đẩy suy tim.

Viêm phổi

Viêm phổi mắc phải cộng đồng (CAP) là một căn bệnh phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 65 tuổi. Bệnh có khả năng diễn tiến thành nghiêm trọng, tỉ lệ tử vong trung bình từ 5 – 10%, đặc biệt là ở những bệnh nhân lớn tuổi. Triệu chứng của viêm phổi là sốt, ho có đờm xanh, đờm đặc quánh, thậm chí đờm có lẫn máu, đau ngực, khó thở; phổi nghe có ran và bệnh thường phát hiện dễ dàng qua X-quang ngực.

Viêm phổi có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Mycoplasma pneumoniae.
• Virus: virus viêm phổi cấp (như virus gây cúm) và virus viêm phổi vi khuẩn thứ phát (như vi rút herpes).
• Nấm: Một số loại nấm như Candida và Aspergillus cũng có thể gây ra viêm phổi, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Viêm xoang

Viêm xoang là một tình trạng viêm nhiễm của các túi xoang xung quanh mũi và mắt. Túi xoang là các căn phòng không khí nằm trong xương xung quanh mũi và trên mắt. Khi các túi xoang bị nhiễm trùng và viêm, chúng có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.

Viêm xoang có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng gặp nhiều ở những người có cơ địa dị ứng, người bị sâu răng hoặc trẻ em bị còi xương, suy dinh dưỡng. Bệnh nhân viêm xoang sẽ có các biểu hiện như chảy nước mũi, khịt mũi, suy giảm thính giác, nhức đầu, ho dai dẳng. Tình trạng ho, khạc đờm màu xanh thường xảy ra ở người bị viêm xoang lâu năm.

Giãn phế quản

Giãn phế quản (hay giãn phế quản một mảnh) là một tình trạng khi một hoặc nhiều phế quản mở rộng và không thể co lại như bình thường. 

Triệu chứng phổ biến nhất của giãn phế quản là ho có đờm xanh kéo dài dai dẳng, khạc đờm nhiều, nhất là vào buổi sáng và đờm rất hôi. Kèm với đó là tình trạng sốt, đau ngực, khó thở, khò khè, ho ra máu và lồng ngực bị biến dạng to ra. Giãn phế quản là bệnh mãn tính rất khó điều trị và hay tái phát các đợt cấp nhiều lần trong năm.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một tình trạng mãn tính và không thể được chữa trị hoàn toàn, mà ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp. COPD bao gồm hai loại bệnh phổi chính: viêm phổi mạn tính và tắc nghẽn phổi mãn tính (tắc nghẽn phổi biểu mô).

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một bệnh lý rất hay gặp trên những người cao tuổi hút nhiều thuốc lá. Bệnh nhân có các triệu chứng như khó thở, ho đờm trắng trong, nhiều bọt với lượng đờm ngày càng tăng nhiều qua thời gian. Nếu có đợt bội nhiễm vi trùng, bệnh nhân sẽ bị ho đờm màu vàng, đờm xanh.

Khi nào ho có đờm màu xanh cần đến gặp bác sĩ

Ho có đờm màu xanh thường là dấu hiệu của một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ trong cơ thể. Nếu bạn ho có đờm màu xanh và có các triệu chứng khác như sốt, hơi thở hôi, mệt mỏi và chán ăn, nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ.

Bác sĩ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra các khuyến nghị và điều trị thích hợp. Trong trường hợp bạn là trẻ em nhỏ hoặc người có hệ miễn dịch suy giảm, việc gặp bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo điều trị đúng cách và nhanh chóng.

Cách chữa ho có đờm xanh

Ho có đờm xanh cảnh báo một tình trạng nhiễm trùng, cần điều trị ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm về sau. Để chữa trị, bác sĩ thường phải tìm ra nguyên nhân cụ thể gây nên tình trạng ho có đờm xanh từ đó điều trị bệnh.

Dùng thuốc

Khi phát hiện bị ho có đờm xanh, không nên tự ý mua thuốc mà hãy đi khám bệnh ngay vì nếu dùng thuốc bừa bãi có thể gây nên tình trạng kháng thuốc kháng sinh cho cơ thể cũng như dùng sai thuốc làm bệnh nặng hơn. Bác sĩ thường kê các loại thuốc như sau:

• Kháng sinh:  trong trường hợp có bội nhiễm vi khuẩn thì kháng sinh là loại thuốc quan trọng giúp điều trị bệnh
• Kháng viêm: giúp giảm sự tổn thương của niêm mạc đường hô hấp.
• Thuốc long đờm, tiêu đờm: là thuốc hỗ trợ điều trị, giúp giảm bớt tình trạng tiết đờm nhớt, đờm dễ khạc ra ngoài, thông thoáng đường thở, làm dịu cơn ho.

Các biện pháp không dùng thuốc

Song song với dùng thuốc thì bệnh nhân cũng nên áp dụng những cách sau đây để giúp bệnh cải thiện nhanh hơn:

• Thường xuyên vệ sinh họng miệng bằng nước muối: Dùng muối ấm tự pha để súc miệng thường xuyên là cách trị tiêu đờm hiệu quả do muối có thể sát khuẩn, giúp giảm sản xuất đờm nhớt, giảm cảm giác khô, ngứa rát cho cổ họng.
• Uống nhiều nước: giúp loãng đờm, để chất nhầy dễ dàng thoát ra khỏi đường hô hấp.
• Dọn dẹp, vệ sinh môi trường sống xung quanh thường xuyên, sạch sẽ để tránh các tác nhân bụi bẩn, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể
• Bổ sung nhiều rau sạch và hoa quả vào chế độ ăn để tăng cường hệ miễn dịch. Chanh, mật ong, gừng và tỏi được khuyến cáo là tốt cho người ho đờm.
• Không hút thuốc lá và tránh xa những nơi có nhiều khói thuốc.

Người bị ho có đờm xanh nên và không nên ăn gì?

Thực phẩm nên ăn:

Khi bị ho có đờm màu xanh, điều quan trọng là duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh nhằm hỗ trợ quá trình phục hồi. Dưới đây là những thực phẩm tốt cho người bị ho có đờm xanh:

• Đảm bảo uống đủ nước để giữ cho cơ thể luôn được cung cấp đủ nước. Nước giúp làm mỏng đờm và giảm khó chịu khi ho.
• Thực phẩm giàu chất chống vi khuẩn như tỏi, gừng, hành tây và các loại thảo dược khác có tính chất chống vi khuẩn và kháng viêm, có thể hỗ trợ hệ miễn dịch của bạn.
• Thực phẩm giàu vitamin C bao gồm cam, chanh, quả bưởi, kiwi, dứa, và các loại rau lá xanh giúp tăng cường hệ miễn dịch và tăng cường quá trình phục hồi. 
• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như các loại trái cây và rau củ màu đậm có thể giúp giảm việc phản ứng vi khuẩn trong cơ thể.
• Thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, quả và ngũ cốc có thể giúp duy trì sự thông thoáng của đường tiêu hóa và hỗ trợ quá trình loại bỏ đờm.

Thực phẩm không nên ăn:

Người bị ho có đờm xanh, đờm xanh đặc nên tránh một số thực phẩm và chất kích thích có thể làm tăng cảm giác khó chịu khi ho và làm cho triệu chứng trở nên trầm trọng hơn. Dưới đây là những thực phẩm và chất kích thích nên hạn chế hoặc tránh khi bị ho có đờm xanh:

• Thức ăn nhiều đường vì đường có thể làm tăng sự viêm nhiễm và tiếp tục vi khuẩn trong hệ thống hô hấp. 
• Thực phẩm có chứa chất kích thích như cafein và các loại đồ uống có cà phê, đồng thời, rượu vì chúng có thể gây kích thích làm tăng triệu chứng ho.
• Thức ăn có nhiều dầu mỡ, gia vị như các món chiên, nướng.
• Sữa và sản phẩm sữa: Những thực phẩm này có thể làm tăng tiết đờm.
• Thực phẩm gây dị ứng: Nếu bạn biết rõ mình có dị ứng với một loại thực phẩm nào đó, hãy hạn chế hoặc tránh tiếp xúc để tránh tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch.

Câu hỏi thường gặp:

Đờm xanh thường xuất hiện khi cơ thể đang chống lại tác nhân nhiễm trùng đang xâm nhập đường hô hấp, là dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bệnh ngay để được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm về sau. Để chữa trị bệnh hiệu quả thì ngoài dùng thuốc bạn có thể áp dụng một số phương pháp không dùng thuốc dễ dàng thực hiện để bệnh mau khỏi nhé.

Xem thêm:

• Thuốc tiêu đờm cho người lớn

Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước.

---

Nguồn tham khảo: NHS