Viêm phế quản là bệnh lý hô hấp thường gặp, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Thở khò khè là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh. Tuy nhiên, thở khò khè kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, đặc biệt khi đi kèm với viêm phế quản. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về chủ đề này qua bài viết dưới đây.
Thở khò khè là bệnh gì?
“Thở khò khè” là cụm từ dùng để chỉ âm thanh bất thường, hơi the thé phát ra khi bạn thở, nguyên nhân thường là do đường thở bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Đường thở của chúng ta có cấu trúc dạng ống, trong một số trường hợp như viêm, tăng tiết dịch, co thắt phế quản, có vật thể lạ hoặc khối u,… đường thở sẽ bị hẹp lại. Không khí đi qua các ống hẹp này sẽ gây ra sự rung động trên thành đường thở và là nguyên nhân tạo ra âm thanh “khò khè”.
Nhiều người thường thắc mắc liệu thở khò khè là bệnh gì, nhưng trên thực tế, đây không phải là một bệnh lý cụ thể mà chỉ là triệu chứng của một tình trạng hô hấp nào đó. Vì vậy, khi xuất hiện dấu hiệu thở khò khè, bạn nên đến các chuyên khoa hô hấp để được đánh giá toàn diện và xác định bệnh lý nguyên nhân.
Viêm phế quản và mối liên hệ với thở khò khè
Viêm phế quản là một tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở ống phế quản (một phần quan trọng của đường thở, nối giữa khí quản và phổi). Khi các ống phế quản bị viêm, chúng sẽ sưng lên, tăng tiết dịch nhầy và làm hẹp đường thở. Sự hẹp đường thở này có thể gây ra hiện tượng thở khò khè.
Viêm phế quản thường được phân loại thành hai dạng chính:
- Viêm phế quản cấp tính: Thường do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, và thường tự khỏi trong vòng vài ngày đến vài tuần.
- Viêm phế quản mạn tính: Là tình trạng viêm nhiễm kéo dài (trên 3 tháng), thường liên quan đến việc tiếp xúc lâu dài với các chất kích thích như khói thuốc lá, ô nhiễm không khí hoặc môi trường làm việc tiếp xúc nhiều với khói bụi.
Dấu hiệu viêm phế quản thường gặp, không chỉ thở khò khè
Bên cạnh thở khò khè, viêm phế quản còn có thể gây ra một số triệu chứng điển hình khác, bao gồm:
- Ho: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của viêm phế quản. Ban đầu bệnh nhân có thể ho khan, sau đó tiến triển sang ho có đờm. Đờm có thể có màu trắng, vàng hoặc xanh lá cây.
- Sốt: Khi bị nhiễm trùng, người bệnh cũng thường bị sốt do phản ứng miễn dịch của cơ thể. Tùy vào mức độ nhiễm trùng mà có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao.
- Mệt mỏi, chán ăn: Viêm phế quản đôi khi khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, đặc biệt là ở trẻ em. Trẻ có thể quấy khóc nhiều hơn bình thường.
- Khó thở, thở nhanh: Do đường thở bị hẹp, người bệnh có thể cảm thấy khó thở hơn bình thường, do đó nhịp thở cũng sẽ nhanh hơn.
- Rút lõm lồng ngực: Khi tình trạng hẹp đường thở diễn ra nghiêm trọng, bệnh nhân có thể xuất hiện dấu hiệu rút lõm lồng ngực của việc gắng sức. Cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế nhanh chóng nếu có dấu hiệu này.
Thở khò khè kéo dài: Khi nào là dấu hiệu nguy hiểm?
Thở khò khè là một triệu chứng thường gặp trong viêm phế quản, và thông thường sẽ tự khỏi khi bệnh thuyên giảm. Tuy nhiên, nếu thở khò khè kéo dài, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Thông thường, kéo dài từ 1 – 2 tuần (ở người lớn) và 4 tuần (ở trẻ em) thì được đánh giá là thở khò khè dai dẳng, và bệnh nhân cần gặp bác sĩ để được đánh giá lại. Đặc biệt, cần lưu ý các dấu hiệu nguy hiểm sau:
- Thở khò khè nặng, khó thở dữ dội, tím tái.
- Thở khò khè kèm theo các triệu chứng suy hô hấp (rút lõm lồng ngực, thở nhanh, cánh mũi phập phồng…).
- Thở khò khè không cải thiện sau điều trị thông thường.
- Thở khò khè tái phát thường xuyên.
Biến chứng nguy hiểm nếu thở khò khè kéo dài do viêm phế quản không được điều trị
Hầu hết các trường hợp thở khò khè do viêm phế quản cấp tính sẽ được điều trị khỏi trong vòng 1 – 2 tuần nếu được điều trị đúng và đủ. Ngược lại, nếu không điều trị, bệnh nhân có thể bị thở khò khè kéo dài do những biến chứng nguy hiểm sau:
- Viêm phổi: Tình trạng nhiễm trùng có thể lan rộng từ phế quản đến phổi, gây viêm phổi. Đây là một biến chứng nghiêm trọng và khó khăn trong điều trị, đặc biệt đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi.
- Viêm phế quản mạn tính: Viêm phế quản cấp tính nếu tái phát nhiều lần hoặc không được điều trị dứt điểm có thể tiến triển thành viêm phế quản mạn tính, gây tổn thương vĩnh viễn cho đường thở, dẫn đến ho dai dẳng, khó thở và tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi.
- Suy hô hấp: Trong trường hợp nghiêm trọng, viêm phế quản có thể gây suy hô hấp cấp tính, một tình trạng đe dọa tính mạng do phổi không thể cung cấp đủ oxy cho cơ thể.
- Áp xe phổi: Một trong những biến chứng tiêu cực và hiếm gặp của viêm phế quản là áp xe phổi, khiến phổi bị tổn thương toàn bộ. Người bệnh thường có biểu hiện khó thở, tăng giảm huyết áp bất thường, xuất hiện các bệnh liên quan tới tim mạch.
- Nhiễm trùng huyết: Ngoài ra, viêm phế quản có nguy hiểm khi bệnh kéo dài mà không được chữa trị kịp thời. Lúc này, vi khuẩn có thể sẽ xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết.
Điều trị và chăm sóc tại nhà khi bị viêm phế quản thở khò khè
Nguyên tắc điều trị viêm phế quản
- Viêm phế quản do virus: Chỉ cần điều trị triệu chứng bằng thuốc hạ sốt, thuốc giảm ho, long đờm hoặc các biện pháp dân gian như mật ong, gừng, súc miệng với nước muối ấm hay kẹo ngậm giảm đau họng. Ngoài ra, việc nghỉ ngơi và ăn uống đủ chất cũng giúp bệnh nhân nâng cao thể trạng và nhanh khỏi bệnh hơn.
- Viêm phế quản do vi khuẩn: Trường hợp này cần được bác sĩ kê đơn kháng sinh phù hợp. Nhiệm vụ của bệnh nhân là cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian quy định.
Cần lưu ý rằng, việc đánh giá viêm phế quản là do virus hay vi khuẩn phải được thực hiện bởi bác sĩ. Do đó, bệnh nhân nên đi thăm khám và tránh tự ý sử dụng kháng sinh mà không có chỉ định.
Các biện pháp chăm sóc tại nhà
Dưới đây là một số lời khuyên chăm sóc tại nhà đối với bệnh nhân viêm phế quản:
- Nghỉ ngơi đầy đủ.
- Uống nhiều nước ấm.
- Sử dụng máy tạo ẩm hoặc xông hơi (nếu cần).
- Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý.
- Dinh dưỡng hợp lý, dễ tiêu, giàu vitamin.
- Tránh khói thuốc lá và các tác nhân kích thích.
- Sử dụng thuốc giảm ho, long đờm (theo chỉ định bác sĩ).
Phòng ngừa viêm phế quản thở khò khè với thẻ lọc không khí Card Plus
Một cách đơn giản khác là sử dụng thẻ lọc không khí và khử mùi E-Air Card Plus. Đây là một sản phẩm sử dụng công nghệ ion âm tiên tiến của Nhật Bản để loại bỏ hiệu quả bụi mịn, vi khuẩn, virus và chất gây dị ứng, giảm nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp. Chỉ cần đeo thẻ trực tiếp lên cổ, không khí xung quanh sẽ được khử mùi hiệu quả, phù hợp với không gian kín như tủ lạnh và ô tô.
Ngoài ra, để phòng ngừa viêm phế quản, bạn nên thực hiện thêm các biện pháp sau:
- Tránh xa các tác nhân gây viêm đường hô hấp: Bằng cách bỏ hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp, đeo khẩu trang khi đi ra ngoài hoặc làm việc trong môi trường nhiều khói bụi,…
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Thường xuyên rửa tay, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, hắt hơi,… Ngoài ra, giữ ấm cơ thể cũng giúp hạn chế mắc viêm phế quản.
- Tăng sức đề kháng: Ăn uống lành mạnh, duy trì tập thể dục và ngủ đủ giấc sẽ giúp nâng cao thể trạng của cơ thể. Bên cạnh đó, các bác sĩ cũng khuyến khích tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là đối với trẻ em và người cao tuổi.
Câu hỏi liên quan
Thở khò khè ở trẻ em có nguy hiểm hơn người lớn không?
Có, thở khò khè ở trẻ em thường nguy hiểm hơn người lớn. Do trẻ có đường thở nhỏ hẹp, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khó tự bảo vệ và diễn tả triệu chứng. Phụ huynh cần đặc biệt chú ý dấu hiệu nguy hiểm như khó thở, tím tái, rút lõm lồng ngực và đưa trẻ đi khám ngay.
Khi nào cần đưa người bị thở khò khè đi cấp cứu?
Cần đưa người bị thở khò khè đi cấp cứu ngay lập tức khi xuất hiện thở khò khè kèm các dấu hiệu nguy hiểm sau: khó thở dữ dội, thở nhanh, gấp gáp, tím tái môi và đầu chi, rút lõm lồng ngực khi hít vào, lơ mơ, mất ý thức, thở khò khè đột ngột sau khi bị dị ứng (thức ăn, thuốc, côn trùng đốt…), đau tức ngực dữ dội, ho ra máu. Ở trẻ nhỏ: bỏ bú, quấy khóc, li bì.
Thở khò khè và hen suyễn có giống nhau không?
Thở khò khè chỉ là một triệu chứng, có thể xảy ra ở bệnh lý hen suyễn hoặc nhiều bệnh lý hô hấp khác. Trong trường hợp hen suyễn, bệnh nhân sẽ có thở khò khè dai dẳng nếu không điều trị, hoặc dễ tái phát ngay cả khi đã điều trị. Nhiều bệnh lý khác như viêm phế quản cấp cũng có thể gây thở khò khè tương tự hen, nhưng nguyên nhân và cách điều trị khác nhau.
Có cách nào giảm nhanh cơn thở khò khè tại nhà không?
Một số biện pháp có thể giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu tạm thời như ngồi dậy, uống nước ấm, xông hơi,… Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, chúng tôi nhấn mạnh cần đi khám để được bác sĩ xác định nguyên nhân chính xác và điều trị dứt điểm.
Tóm lại, thở khò khè kéo dài khi bị viêm phế quản là dấu hiệu cần được quan tâm và theo dõi sát sao. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm và điều trị đúng cách sẽ giúp phòng ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe đường hô hấp. Hãy chia sẻ bài viết này để mọi người cùng nâng cao nhận thức về thở khò khè và viêm phế quản. Đừng quên theo dõi trang Docosan để cập nhật thêm nhiều kiến thức y khoa hữu ích!
Xem thêm:
- Nguyên nhân khiến cổ họng có đờm và cách loại bỏ hiệu quả
- Các bệnh lây qua đường hô hấp thường gặp – Top 5 bệnh
- Dị ứng lông mèo: 10 triệu chứng thường gặp và cách điều trị
Nguồn tham khảo:
1. Bronchitis – acute
- Link tham khảo: https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/bronchitis-acute
- Ngày tham khảo: 08/03/2025
2. Wheezing
- Link tham khảo: https://www.msdmanuals.com/professional/pulmonary-disorders/symptoms-of-pulmonary-disorders/wheezing
- Ngày tham khảo: 08/03/2025
