Cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản cha mẹ cần biết

Trẻ bị viêm phế quản không phải là tình huống hiếm gặp nữa, đặc biệt ở những nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa như Việt Nam. Cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản luôn là một trong những thắc mắc của nhiều bậc cha mẹ. Trong quá trình chăm sóc cho trẻ bệnh có vô số các câu hỏi xuất hiện mà bố mẹ không biết làm thế nào, vậy hãy cùng Docosan tìm hiểu những vấn đề thường gặp ở trẻ bị viêm phế quản và cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản qua bài viết dưới đây nhé!

Dấu hiệu trẻ bị viêm phế quản ra sao?

Để chẩn đoán trẻ bị viêm phế quản cấp, ta có thể chú ý đến các Hội chứng bệnh và triệu chứng bệnh sau:

• Hội chứng tắc nghẽn hô hấp dưới: bé bị viêm phế quản thở khò khè, khó thở thì thở ra, nghe phổi có ran ngáy hoặc ran rít
• Thường sẽ có Hội chứng đáp ứng Viêm toàn thân nếu viêm đường hô hấp trên do nhiễm vi khuẩn: sốt > 38 độ C hoặc < 36 độ C, nhịp tim > 90 nhịp/phút, nhịp thở > 20 lần/phút, …
• Nếu nguyên nhân do siêu vi, người bệnh có Hội chứng nhiễm siêu vi: sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ, nhức đầu, …
• Nặng hơn nữa có thể dẫn đến Hội chứng suy hô hấp cấp: khó thở, nhịp thở > 30 lần/phút, co kéo cơ hô hấp phụ, …
• Triệu chứng liên quan đến phế quản: ho khan, ho kèm theo đờm, nặng tức ngực.
• Nếu bệnh tiến triển nặng có tổn thương phổi: khó thở, đau ngực khi hít sâu, ho khạc đờm, ho ra máu.

Các triệu chứng của bệnh viêm phế quản cấp ở trẻ em thường biểu hiện khác nhau qua từng giai đoạn:

• Giai đoạn khởi phát: viêm xuất tiết đường hô hấp trên và có Hội chứng nhiễm siêu vi
• Giai đoạn viêm khô: kéo dài 1-3 ngày, ho, khó khạc đờm, khó thở, cảm giác đau rát sau xương ức
• Giai đoạn viêm tiết dịch: tương tự triệu chứng giai đoạn viêm khô nhưng lúc này đàm dễ đẩy ra ngoài hơn
• Triệu chứng: sốt nhẹ, nhức đầu, đau mỏi khắp cơ thể, ho khan hoặc đờm trắng, có thể ho ra máu do khạc đờm nhiều gây tổn thương niêm mạc, xuất hiện khi có sự thay đổi nhiệt độ không khí, khó thở, đau ngực, … Bệnh thường tự khỏi sau vài tuần lễ, hô hấp bình thường sau 20-30 ngày.

Trẻ bị viêm phế quản sốt nhiều ngày cần làm gì?

Nếu nguyên nhân gây bệnh viêm phế quản là do nhiễm trùng, trẻ không chỉ gặp phải các triệu chứng ở đường hô hấp mà còn có thể bị sốt cao.

Sốt là triệu chứng không điển hình của bệnh viêm phế quản và thường có xu hướng thuyên giảm khi nhiễm trùng ở phế nang được kiểm soát hoàn toàn. Thông thường, trẻ mắc bệnh viêm phế quản bị sốt từ 3 – 5 ngày. Tuy nhiên thời gian thực tế có thể ngắn hoặc dài hơn tùy thuộc vào sức đề kháng, cách chăm sóc và điều trị.

Nếu trẻ bị viêm phế quản sốt nhiều ngày, bố mẹ cần nhanh chóng thực hiện các việc sau:

Cho trẻ thăm khám bác sĩ trong thời gian sớm nhất để bác sĩ xác định nguyên nhân khiến trẻ bị viêm phế quản sốt trong nhiều ngày liền và chỉ định các loại thuốc điều trị phù hợp.

Để làm giảm thân nhiệt cho con trẻ, cha mẹ có thể sử dụng thuốc Paracetamol. Khi sử dụng cho trẻ nhỏ, bố mẹ nên chọn chế phẩm ở dạng siro, bột cốm, hỗn dịch uống,… để giảm cảm giác khó chịu và nôn mửa sau khi dùng. Bên cạnh đó, có thể bác sĩ sẽ kê thêm Oresol để bù điện giải và chất lỏng thất thoát do nhiễm trùng cho trẻ bị viêm phế quản.

Bên cạnh việc dùng thuốc hạ sốt, bố mẹ cũng nên áp dụng thêm các biện pháp chăm sóc và hỗ trợ điều trị sau để có thể cải thiện tình trạng trẻ bị viêm phế quản sốt nhiều ngày nhanh chóng nhất có thể:

• Cho trẻ uống nhiều nước để bù chất lỏng, cân bằng điện giải và làm giảm thân nhiệt. Nếu trẻ bị đắng miệng, bạn có thể cho trẻ dùng nước ép cam, dứa hoặc dâu tây.
• Dùng khăn mát lau người cho trẻ thường xuyên. Bên cạnh đó có thể chườm khăn ở vùng cổ, nách và bẹn để hạ sốt cho trẻ.
• Nên cho trẻ nghỉ ngơi ở không gian thoáng mát và cần cho trẻ mặc quần áo rộng rãi để mồ hôi dễ thoát ra ngoài và cải thiện tình trạng nóng sốt kéo dài.
• Tránh để trẻ vận động mạnh trong thời gian bị sốt. Thay vào đó nên khuyến khích trẻ nghỉ ngơi tại giường để nhanh chóng bình phục.
• Cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học trong thời gian điều trị nhằm tăng cường miễn dịch và kiểm soát các triệu chứng do nhiễm trùng gây ra.

Trẻ bị viêm phế quản ho nhiều có sao không?

Nguyên nhân gây ra triệu chứng ho nhiều là bởi hiện tượng phù nề ở phế nang bị viêm đã thúc đẩy sản sinh dịch tiết hô hấp. Lượng dịch nhầy ứ đọng có thể kích thích cổ họng và làm gián đoạn quá trình hô hấp. Lúc này, cơ thể sẽ phát sinh phản ứng có điều kiện là ho để tống đờm, chất kích thích và virus, vi khuẩn ra bên ngoài. Vì vậy trong thời gian mắc bệnh viêm phế quản, trẻ thường bị ho nhiều – đặc biệt là ho vào ban đêm.

Triệu chứng ho của bệnh viêm phế quản thường có xu hướng giảm dần khi bệnh được kiểm soát và điều trị đúng cách.

Tuy nhiên tình trạng ho có thể khiến trẻ bị khàn tiếng, mất giọng, mệt mỏi và ăn uống kém, khiến trẻ khó ngủ, hay quấy khóc. Hơn nữa, ho do viêm phế quản thường bùng phát mạnh vào ban đêm khiến trẻ mất ngủ và thường xuyên quấy khóc. Tình trạng này kéo dài có thể khiến sức khỏe và khả năng đề kháng của trẻ suy giảm. Ở một số trẻ, triệu chứng ho có thể kéo dài và tiến triển thành mãn tính nếu không được khắc phục kịp thời.

Vì vậy khi nhận thấy con trẻ có biểu hiện này, bạn nên tiến hành điều trị để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng.

Trẻ bị viêm phế quản uống thuốc gì?

Trẻ bị viêm phế quản có thể tự khỏi nếu được điều trị sớm và đúng cách. Để chữa dứt điểm bệnh, cha mẹ cần chăm sóc trẻ ngay từ khi bắt đầu có triệu chứng đầu tiên, cách điều trị cơ bản là điều trị triệu chứng:

• Sốt: Phổ biến là acetaminophen (paracetamol) và ibuprofen. Chỉ nên dùng thuốc hạ sốt khi sốt cao (từ 38,5 độ trở lên) và có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là bệnh nhi, bố mẹ không nên tự cho con dùng thuốc hạ sốt khi chưa được bác sĩ cho phép.
• Ho: Các thuốc giảm ho chủ yếu là Dextromethorphan, Terpin codein… được sử dụng trong các trường hợp ho nhiều gây mệt mỏi, mất ngủ… Người bệnh không nên lạm dụng thuốc ho vì có thể làm mất phản xạ ho tự nhiên của cơ thể. Đặc biệt, không khuyến khích dùng thuốc ho cho trẻ dưới 18 tuổi vì có thể gây ức chế hô hấp.
• Đờm: Thuốc loãng đờm thường được sử dụng là acetylcystein, bromhexin, carbocystein… giúp dễ đẩy đờm ra khỏi đường dẫn khí hơn.
• Khó thở, co thắt phế quản: Dùng thuốc giãn phế quản như Theophyllin, Salbutamol… dạng khí dung.

Bệnh viêm phế quản ở trẻ em chủ yếu do virus gây nên, vì vậy, dùng kháng sinh thường không có tác dụng. Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ, thường sẽ được chỉ định dùng nếu trẻ đang trong tình trạng sau:

• Ho kéo dài trên 7 ngày.
• Ho, khạc đờm mủ rõ.
• Viêm phế quản cấp ở trẻ có bệnh mạn tính nặng như suy tim, hen.
• Chọn kháng sinh tùy thuộc mô hình vi khuẩn và tình hình kháng thuốc tại địa phương.

Trẻ bị viêm phế quản có được tắm không?

Những đứa trẻ bị viêm phế quản nên được tắm rửa và vệ sinh sạch sẽ nhưng bố mẹ cần tắm cho trẻ đúng cách để vừa có thể phục hồi sức khỏe nhanh chóng, vừa không vô tình làm bệnh trở nặng thêm.

Những lưu ý bố mẹ nên biết khi tắm cho trẻ bị viêm phế quản:

• Nhiệt độ nước tắm cho trẻ cần đủ ấm, khoảng là 33-35⁰C, mẹ có thể kiểm tra nhiệt độ bằng cùi tay hoặc nhiệt kế.
• Nơi tắm cho trẻ phải đảm bảo kín gió, tránh những nơi lộng gió để hạn chế bị cảm lạnh, trúng gió làm tình trạng bệnh nặng hơn.
• Thời gian tắm: Nên tắm vào lúc 10-10h30 sáng hoặc 14h30- 15h chiều, không tắm cho trẻ sau 16h chiều hoặc tối
• Cần chuẩn bị sẵn quần áo trước khi đưa trẻ đi tắm, tránh việc tắm xong mới lục tìm quần áo thì có thể khiến trẻ bị lạnh, là yếu tố thuận lợi khiến trẻ dễ mắc viêm phế quản.
• Sử dụng khăn bông mềm để lau người cho trẻ, tránh dùng khăn khô cứng làm trầy xước làn da của trẻ.
• Khi tắm mẹ phải rửa mặt mũi cho trẻ trước tiên, bởi nếu mẹ tắm các bộ phận khác trước rồi mới vệ sinh mắt mũi thì nước bẩn có thể làm trẻ bị viêm mắt, mũi họng và làm nặng hơn tình trạng viêm phế quản của trẻ.
• Lau khô người và nhanh chóng mặc ngay quần áo vào cho trẻ, khi thời tiết quá lạnh nên sưởi ấm khăn và quấn áo trước khi dùng.

Trẻ bị viêm phế quản nên ăn gì?

• Bố mẹ nên xây dựng cho trẻ viêm phế quản một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh như sau:
  • Bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ từ rau xanh và hoa quả
  • Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt.
  • Ăn thịt gia cầm, cá và các loại đậu để bổ sung protein.
  • Sử dụng các loại sữa ít béo hoặc sữa thực vật.
  • Giảm hàm lượng muối, đường phụ gia, cholesterol
• Bên cạnh những thực phẩm cần bổ sung thì trong chế độ ăn, trẻ mắc viêm phế quản nên tránh những thực phẩm sau:
  • Tránh đồ uống có ga và thức ăn chứa nhiều đường.
  • Hạn chế dùng thịt đỏ: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các loại thịt chế biến sẵn và thịt đỏ nếu ăn nhiều sẽ khiến các triệu chứng của người mắc viêm phế quản trở nên nặng hơn. Thay vào đó, người bệnh có thể sử dụng thực phẩm có chứa vitamin D từ các loại cá như: Cá thu, cá mòi, cá hồi,…
  • Thực phẩm chứa nhiều sữa, chất béo, phô mai hoặc thực phẩm chiên xào, dầu mỡ, chứa nhiều gia vị,… sẽ dễ gây đầy hơi, chướng bụng khiến người viêm phế quản cảm thấy khó thở hơn.
  • Sữa và các chế phẩm từ sữa có thể làm tăng sản xuất chất nhầy khiến đờm trở nên đặc và gây nhiều kích ứng cho người bệnh.

Trẻ bị viêm phế quản có nên nằm điều hoà?

Việc cho trẻ nằm trong phòng sử dụng điều hòa khi bị viêm phế quản không hề gây hại, nếu bố mẹ sử dụng thiết bị đúng cách còn giúp trẻ mau khỏi bệnh nữa:

• Điều chỉnh nhiệt độ thích hợp và giữ nhiệt độ ở mức ổn định 23 – 26 độ C. Tuy nhiên không nên giữ nhiệt độ điều hòa ở một mức nhất định mà nên thay đổi sao cho phù hợp với tình hình thời tiết như giữa trưa nắng nóng, có thể bật điều hòa ở nhiệt độ 23 độ C, nhưng đến tối, bạn nên tăng nhiệt độ lên 26 độ C. Nên đặt một chiếc nhiệt kế và để trong phòng của con để biết được sự thay đổi của nhiệt độ, từ đó điều chỉnh cài đặt điều hòa để giữ nhiệt độ trong phòng luôn ở mức ổn định.
• Đặt trẻ nằm ngủ nơi khuất gió điều hòa, tránh để trẻ bị gió lạnh từ máy điều hòa thổi trực tiếp vào người.
• Nên mặc cho con quần dài, áo dài nhưng rộng rãi, thoải mái khi cho con ngủ trong phòng bật điều hòa để khí lạnh không xâm nhập vào cơ thể.
• Khi con ngủ, cha mẹ có thể sử dụng một tấm chăn mỏng đắp từ chân đến ngực con
• Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, điều hòa sạch sẽ.
• Nằm nhiều trong phòng điều hòa có thể khiến da, mũi và cổ họng của con bị khô khiến con ho nhiều và khó chịu hơn. Để con không cảm thấy quá khó chịu khi mũi bị khô do nằm điều hòa, bạn có thể cân nhắc sử dụng nước muối sinh lý nhỏ vào mũi con. Tuy nhiên, cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ, dược sĩ để mua sản phẩm phù hợp với độ tuổi của con.
• Cho con uống đủ nước, giữ cho cổ họng của trẻ luôn ẩm ướt, đồng thời nước cũng có tác dụng làm loãng đờm, giúp con ho để đẩy đờm ra khỏi cổ họng dễ dàng hơn. Với trẻ sơ sinh bị viêm phế quản, mẹ nên cho con bú nhiều lần hơn. Trong khi đó, với trẻ trên 1 tuổi, mẹ có thể bổ sung nước cho con bằng cách cho con uống nước lọc, sữa, nước ép trái cây, nước canh,…
• Ngoài ra, cha mẹ nên sử dụng máy phun sương hoặc đặt trong phòng điều hòa một chậu nhỏ nước sạch. Nước sẽ cung cấp độ ẩm vừa phải cho căn phòng, giúp không khí trong phòng không bị khô.
• Cha mẹ tuyệt đối không được phép đưa con từ phòng bật điều hòa ra ngoài trời một cách đột ngột. Nhiệt độ chênh lệch có thể khiến trẻ bị sốc nhiệt, gây nguy hiểm đến tính mạng. Trong trường hợp bạn cần đưa con ra ngoài, hãy tắt điều hòa và mở cửa phòng. Sau đó để con tiếp tục ngồi trong phòng cho đến khi nhiệt độ phòng gần bằng nhiệt độ bên ngoài. Lúc này, cơ thể con đã dần thích nghi với nhiệt độ cao nên không bị sốc nhiệt.

Trẻ bị viêm phế quản có tiêm phòng được không?

Trong một số trường hợp, trẻ sẽ không được tiêm vắc xin hoặc cần hoãn lịch tiêm vắc xin lại để đảm bảo an toàn như bé bị phản ứng thái quá hoặc dị ứng với vắc xin trong những tiêm trước, trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc mãn tính, trẻ đang bị sốt hay hạ thân nhiệt, trẻ đang bị dị ứng, hen suyễn, trẻ đang điều trị corticoid, gamma globulin…

Do đó, trường hợp trẻ đang bị viêm phế quản thì sẽ được chỉ định hoãn lịch tiêm chủng lại, không thể tiêm phòng được, phải chờ đến khi sức khỏe bé ổn định mới tiêm bổ sung. Nên tốt nhất, bố mẹ hãy chăm sóc con mình cẩn thận để trẻ nhanh khỏi bệnh trước khi đi tiêm phòng nhé!

Phía trên là tổng hợp các câu hỏi của nhiều bố mẹ về trẻ bị viêm phế quản và cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản. Mong bài viết có thể giải đáp được các thắc mắc của các bậc phụ huynh để phụ huynh có thể chăm sóc con được đúng và tốt nhất để con sẽ mau khỏi bệnh.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.