U phổi là một tập hợp các tế bào phát triển bất thường, hình thành khối u trong phổi. Khác với khối u ác tinh là nhóm tế bào ung thư, u phổi lành tính không có những đặc điểm của tế bào ung thư, nhưng bạn vẫn cần được theo dõi thường xuyên để xử trí kịp thời nếu có biến chứng do u gây ra. Vậy nguyên nhân và triệu chứng của u phổi lành tính là gì? Cách điều trị ra sao? Hãy theo dõi bài viết bên dưới đây cùng Docosan.
Tóm tắt nội dung
U phổi lành tính là gì?
U phổi là một khối u xuất hiện trong nhu mô phổi hoặc trong đường dẫn khí của phổi. Các khối u phổi có thể lành tính (không ung thư) hoặc ác tính (ung thư phổi).
U phổi lành tính sẽ không xâm lấn sang các cơ quan khác của cơ thể. Khối u này phát triển chậm, thậm chí có thể ngừng phát triển hoặc thoái triển. U phổi lành tính thường không đe doạ tính mạng của bệnh nhân và có thể không cần phẫu thuật cắt bỏ khối u. Khối u có thể tăng kích thước và chèn ép các mô lân cận nhưng sẽ không xâm lấn, phá hủy hay thay thể các mô khác.
Phân loại u phổi lành tính
U phổi lành tính được chia thành những dạng sau
U mô thừa (Hamartomas)
U mô thừa là dạng u phổi lành tính phổ biến nhất. U mô thừa chiếm khoảng 55% các trường hợp u phổi lành tính và 8% của tất cả các khối u phổi nói chung. Khoảng 80% trường hợp u mô thừa nằm ở phần bên ngoài của mô liên kết ở phổi. Phần còn lại được tìm thấy bên trong các phế quản (đường dẫn khí đến phổi).
U mô thừa được tạo thành từ các mô “bình thường” như sụn, mô liên kết, mô mỡ và cơ nhưng với số lượng bất thường. Các khối u mô thừa thường có đường kính dưới 4 cm và có hình dạng một khối tròn giống đồng xu xuất hiện trong kết quả chụp X-quang ngực. Trong khoảng 15% trường hợp, chúng có thể trông giống như cụm lông cừu hoặc bỏng ngô.
Hamartomas thường có giới hạn rõ và không chèn ép mô lân cận. Khối u phổi lành tính này thường được gặp ở nam giới hơn nữ giới và trong độ tuổi từ 50 đến 70 tuổi.
U tuyến phế quản (Bronchial Adenomas)
U tuyến là một loại u phổi lành tính phổ biến khác. Chúng phát triển trong các đường dẫn khí lớn của phổi (phế quản) và trong các tuyến tiết chất nhầy hoặc trong các ống khí quản.
U nhú (Papilomas)
U nhú là một loại u phổi lành tính ít gặp hơn u mô thừa hay u tuyến. U nhú phát triển trong các ống phế quản. Có 3 loại u phổi :
- U nhú có vẩy : loại u này có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Đây là hệ quả của tình trạng nhiễm virus gây u nhú ở người (human papilloma virus – HPV).
- U nhú tuyến : loại u nhú này ít gặp hơn u nhú có vẩy và phát triển trong những đường dẫn khí lớn hơn. U nhú tuyến có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng hầu hết bệnh nhân là người trưởng thành. U nhú tuyến thường là u đơn độc, ở trung tâm. Không xác định được nguyên nhân gây u nhú tuyến.
- U nhú hỗn hợp : dạng này rất hiếm gặp. Những u nhú lành tính này có khả năng tiến triển thành ung thư do các tế bào tuyến có thể thay đổi theo thời gian.
Những khối u phổi lành tính khác
Các khối u hiếm gặp khác bao gồm u sụn (chondromas), u sợi (fibromas), u sợi thần kinh (neurofibromas) và bướu mỡ (lipomas). Những khối u này được tạo thành từ mô liên kết hoặc mô mỡ.
Nguyên nhân của u phổi lành tính
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra các khối u lành tính ở phổi, bao gồm:
- U hạt (một nhóm các tế bào bị viêm) phát triển do nhiễm khuẩn như lao hoặc do nhiễm nấm như histoplasma hoặc Coccidioides immitis.
- Áp xe phổi (ổ nhiễm trùng chứa đầy mủ, thường do vi khuẩn gây ra).
- Viêm trong các bệnh cụ thể như viêm khớp dạng thấp, u hạt sarcoidosis) hoặc bệnh u hạt Wegener.
- Nhiễm virus u nhú ở người.
- Dị tật bẩm sinh như nang phổi, mô sẹo hoặc dị dạng phổi khác.
Triệu chứng của u phổi lành tính
Người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào của u phổi lành tính. Hơn 90% các khối u phổi lành tính được phát hiện một cách tình cờ, khi người bệnh chụp X-quang phổi hoặc CT (chụp cắt lớp vi tính) vì một số lý do khác.
Nếu người bệnh có các triệu chứng, chúng có thể bao gồm:
- Ho nhẹ kéo dài.
- Thở gấp, khó thở, thở khò khè.
- Ho ra máu.
- Ran nổ trong phổi.
Chẩn đoán u phổi lành tính
Các khối u ở phổi có thể quan sát được nhìn thấy trên phim chụp X-quang phổi hoặc CT, thường được phát hiện một cách tình cờ khi người bệnh cần chụp phim phổi để tìm một bệnh cụ thể khác.
Các bác sĩ có thể chỉ định nội soi phế quản để quan sát kỹ hơn khối u và lấy mẫu mô làm xét nghiệm (sinh thiết). Trong khi nội soi phế quản, một ống soi có camera tích hợp sẽ trượt xuống cổ họng và đi vào phổi của người bệnh.
Các cách khác để sinh thiết là chọc kim vào khối u, dưới hướng dẫn của CT, để lấy ra một lượng nhỏ mô, hoặc phẫu thuật bóc tách u.
Một số thông tin bác sĩ cần theo dõi để đưa ra chẩn đoán chính xác khối u phổi là lành tính :
- Kích thước khối u : Bác sĩ sẽ theo dõi tốc độ phát triển của khối u. U càng nhỏ, càng có khuynh hướng lành tính. Khối u lành tính cũng phát triển rất chậm, trong khi u ác tính sẽ tăng gấp đôi kích thước mỗi 4 tháng hoặc gần hơn.
- Cấu trúc khối u, hình dạng và màu sắc : Khối u lành tính thường có nồng độ canxi cao hơn, mềm hơn và thường có hình dạng nhất định. U phổi ác tính có hình dạng bất thường và bề mặt sần sùi.
Phương pháp điều trị u phổi lành tính
Việc điều trị khối u phổi lành tính sẽ phụ thuộc chủ yếu vào việc khối u có gây ra các triệu chứng hay không hoặc tùy loại khối u người bệnh đang mắc phải. Hầu hết các trường hợp u phổi lành tính không cần điều trị. Bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển kích thước và hình dạng của khối u qua X quang hoặc CT scan.
Tuy nhiên bác sĩ sẽ khuyến khích sinh thiết hoặc phẫu thuật loại bỏ khối u nếu :
- Bệnh nhân hút thuốc lá hoặc có nguy cơ ung thư cao
- Bệnh nhân bị khó thở hoặc có những triệu chứng khác liên quan đến khối u
- Các xét nghiệm cho thấy khối u có thể tiến triển thành ung thư
- U tiếp tục phát triển.
Khi lựa chọn phương pháp phẫu thuật cắt bỏ khối u lành tính, các bác sĩ có thể áp dụng phẫu thuật xâm lấn tối thiểu cho phép bệnh nhân phục hồi nhanh hơn nhiều. Phẫu thuật này được thực hiện bằng phương pháp nội soi. Khi đó bác sĩ có thể loại bỏ thậm chí cả một thùy phổi, nhưng không thể thực hiện được với các khối u ở nhiều vùng khác nhau của phổi.
Chú ý: những phương pháp điều trị trên chỉ mang tính chất tham khảo, tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ dụng phương pháp phù hợp nhất đối với người bệnh.
Bác sĩ có thể khám và điều trị bệnh u phổi lành tính
- Tiến sĩ, Bác sĩ Lê Khắc Bảo, 20 năm kinh nghiệm, Quận 10, Hồ Chí Minh.
- Thạc sĩ, Bác sĩ Hoàng Chân Phương, 15 năm kinh nghiệm, Quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Bác sĩ Chuyên khoa II Lê Hồng Anh, hơn 20 năm kinh nghiệm, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Kết luận
U phổi lành tính là một khối u không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng người bệnh cũng không nên xem thường và chủ quan. Người bệnh có thể tìm đến các bác sĩ hô hấp gần nhất để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Nguồn tham khảo: Cleverlandclinic.org, verywellhealth.com
