Viêm phế quản là bệnh lý hô hấp thường gặp ở trẻ em. Bên cạnh các nguyên nhân thường gặp như virus, vi khuẩn, dị ứng cũng là một yếu tố quan trọng gây viêm phế quản ở trẻ. Trong bài viết dưới đây, Docosan sẽ giúp quý bạn đọc hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa dị ứng và bệnh lý viêm phế quản, đồng thời hướng dẫn cách nhận biết và chẩn đoán bệnh. Cùng theo dõi nhé!
Mối liên hệ giữa dị ứng và viêm phế quản ở trẻ
Viêm phế quản dị ứng là gì?
Viêm phế quản dị ứng là tình trạng viêm nhiễm đường thở xảy ra khi hệ miễn dịch của trẻ phản ứng quá mức với các tác nhân gây dị ứng. Khi trẻ hít phải các chất gây dị ứng, cơ thể sẽ sản xuất ra các kháng thể IgE kích hoạt phản ứng viêm ở đường thở. Điều này gây ra các triệu chứng khó chịu như ho, khó thở, thở khò khè, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày của trẻ.
Các tác nhân gây dị ứng phổ biến gây viêm phế quản
Có rất nhiều tác nhân dị ứng có thể gây viêm phế quản ở trẻ, có thể kể đến như:
- Phấn hoa: Từ các loại cây cỏ, hoa dại…
- Bụi nhà: Từ mạt bụi nhà, lông thú cưng, nấm mốc trong nhà…
- Lông động vật nuôi như chó, mèo, chim…
- Nấm mốc trong môi trường ẩm ướt, nhà tắm, nhà bếp…
- Hóa chất: Từ các chất tẩy rửa, nước hoa, khói thuốc lá…
Khi trẻ hít phải các tác nhân này, chúng sẽ xâm nhập vào đường thở và kích thích hệ miễn dịch hoạt động, gây ra phản ứng viêm.
Cơ chế dị ứng gây viêm phế quản ở trẻ em
Phản ứng dị ứng trong cơ thể trẻ diễn ra qua một chuỗi các phản ứng hóa học phức tạp. Khi trẻ tiếp xúc với dị nguyên, cơ thể sẽ sản xuất ra IgE gắn vào tế bào mast trong niêm mạc đường thở. Khi tiếp xúc lại với dị nguyên, tế bào mast giải phóng các chất trung gian hóa học như histamin, leukotriene… Các chất này gây phù nề, tăng tiết dịch và co thắt phế quản, dẫn đến các triệu chứng viêm phế quản ở trẻ.
Triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em do dị ứng
Triệu chứng viêm phế quản dị ứng thường gặp
Cũng giống như triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em thông thường, trẻ có thể bị ho khan hoặc ho có đờm (đờm trắng, trong), thở khò khè, khó thở, tức ngực và mệt mỏi. Trẻ có thể ho nhiều hơn vào ban đêm hoặc sáng sớm, gây gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Dấu hiệu đặc trưng của viêm phế quản dị ứng
Bên cạnh các triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em thường gặp, có một số dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt viêm phế quản dị ứng với các nguyên nhân khác. Các dấu hiệu này bao gồm:
- Ho nhiều hơn về đêm hoặc sáng sớm: Do sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm trong không khí.
- Triệu chứng xuất hiện hoặc nặng hơn khi tiếp xúc với chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật…
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi đi kèm do phản ứng dị ứng ảnh hưởng đến cả đường hô hấp trên và dưới.
- Tiền sử gia đình hoặc bản thân trẻ có các bệnh dị ứng khác như viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng, hen suyễn…
Nếu trẻ có các triệu chứng trên, đặc biệt là khi trẻ có tiền sử gia đình hoặc bản thân bị dị ứng, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.
Chẩn đoán viêm phế quản dị ứng ở trẻ em
Thăm khám lâm sàng và tiền sử bệnh
Để chẩn đoán viêm phế quản dị ứng ở trẻ em, bác sĩ sẽ tiến hành thu thập tiền sử bệnh chi tiết. Theo đó, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của trẻ, thời gian xuất hiện, tần suất và mức độ nghiêm trọng. Các yếu tố khởi phát như tiếp xúc với chất gây dị ứng, thời tiết thay đổi, hoặc hoạt động thể chất cũng sẽ được ghi nhận.
Tiền sử dị ứng của trẻ và gia đình đóng vai trò quan trọng để xác định nguy cơ dị ứng. Ngoài ra, trẻ có thể được khám sức khỏe tổng quát và nghe phổi nhằm đánh giá tình trạng hô hấp, phát hiện các dấu hiệu bất thường như thở khò khè, ran rít, hoặc giảm âm thanh thở.
Các xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán viêm phế quản dị ứng
Để xác định chính xác nguyên nhân gây viêm phế quản dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm dị ứng: Phương pháp test lẩy da giúp xác định tác nhân gây dị ứng bằng cách cho các tác nhân này tiếp xúc với da bệnh nhân và quan sát phản ứng. Ngoài ra, xét nghiệm máu IgE đặc hiệu cũng có thể được chỉ định để đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với từng tác nhân gây dị ứng trong máu.
- Xét nghiệm đờm: Nếu trẻ ho có đờm, xét nghiệm này giúp loại trừ nguyên nhân nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm.
- X-quang ngực: Chụp X-quang ngực giúp loại trừ các bệnh lý khác như viêm phổi, dị vật đường thở hoặc các bất thường cấu trúc đường thở.
- Đo chức năng hô hấp: Ở trẻ lớn, đo chức năng hô hấp giúp đánh giá mức độ tắc nghẽn đường thở và xác định tình trạng nghiêm trọng của bệnh.
Điều trị và phòng ngừa viêm phế quản dị ứng ở trẻ em
Mục tiêu điều trị viêm phế quản dị ứng ở trẻ là giảm triệu chứng và kiểm soát tình trạng viêm. Các phương pháp điều trị phổ biến gồm:
Điều trị viêm phế quản dị ứng
Một số thuốc giãn phế quản như salbutamol, terbutaline, salmeterol, formoterol, theophylline,… dạng đơn trị hoặc kết hợp có tác dụng mở rộng đường thở, giảm co thắt phế quản, từ đó giúp trẻ dễ thở hơn. Thuốc thường được dùng dưới dạng xịt hoặc khí dung để bệnh nhân hấp thu nhanh chóng.
Ngoài ra, một số corticosteroid dạng hít có thể được chỉ định cho bệnh nhân viêm phế quản dị ứng. Thuốc có tác dụng kháng viêm mạnh, giảm phù nề và viêm nhiễm đường thở. Tuy nhiên, corticosteroid có nhiều tác dụng phụ nên người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ liều lượng và chỉ định của bác sĩ khi sử dụng.
Thuốc kháng histamin có thể được chỉ định khi trẻ có các triệu chứng dị ứng rõ ràng như hắt hơi, sổ mũi, ngứa ngáy. Thuốc long đờm được sử dụng trong các trường hợp cần thiết và phải có chỉ định từ bác sĩ trước khi dùng.
Biện pháp phòng ngừa viêm phế quản dị ứng tái phát
Để phòng ngừa viêm phế quản dị ứng tái phát, một số biện pháp thông thường mà bạn có thể áp dụng như:
- Tránh các tác nhân gây dị ứng:
Thường xuyên giặt giũ chăn ga, gối nệm, sử dụng máy hút bụi có bộ lọc HEPA để giảm tình trạng bụi trong nhà. Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, tránh ra ngoài vào sáng sớm hoặc chiều tối. Giữ nhà cửa khô ráo, thông thoáng để tránh nấm mốc. Đồng thời, hạn chế nuôi thú cưng hoặc tắm rửa cho thú cưng thường xuyên, tránh cho trẻ tiếp xúc gần với lông vật nuôi.
- Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng:
Thường xuyên lau dọn nhà cửa, loại bỏ bụi bẩn và nấm mốc, mở cửa sổ để không khí trong nhà lưu thông.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường sức đề kháng:
Cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất. Ba mẹ cần đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc ít nhất 8 tiếng/đêm, vận động thể chất thường xuyên tối thiểu 150 phút/tuần.
- Tiêm phòng cúm và phế cầu:
Cúm và phế cầu là hai bệnh lý nguy hiểm có thể tiến triển thành viêm phế quản ở trẻ. Do đó, ba mẹ nên đưa trẻ tiêm phòng theo đúng lịch trình để tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp kể trên.
Sử dụng thẻ lọc không khi – khử mùi ion e air Card Plus
Thẻ lọc không khi – khử mùi ion e air Card Plus được sản xuất theo công nghệ ion âm Nhật Bản tiên tiến. Thẻ hoạt động theo cơ chế phát ra ion âm bám dính vào các hạt bụi mịn, vi khuẩn, virus và tác nhân dị ứng trong không khí; từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh về đường hô hấp cho người dùng. Ngoài ra, thẻ còn có khả năng khử mùi hôi khó chịu, đặc biệt hữu ích trong các không gian hẹp như tủ lạnh, xe hơi.
Sản phẩm cho hiệu quả loại bỏ đến 99% vi khuẩn gây hại và 98,2% bụi mịn PM2.5 cùng khả năng khử mùi lên đến 96%. Với thiết kế nhỏ gọn dạng thẻ bằng chất liệu an toàn, sản phẩm phù hợp với mọi đối tượng kể cả phụ nữ mang thai. Để biết thêm thông tin chi tiết, quý bạn đọc vui lòng truy cập tại đây hoặc liên hệ với Docosan để được tư vấn nhé.
Câu hỏi liên quan
Viêm phế quản dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không?
Viêm phế quản dị ứng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt của trẻ, nhưng thường, bệnh không quá nguy hiểm nếu được điều trị và kiểm soát đúng cách. Nếu trẻ không được điều trị sớm hoặc điều trị không dứt điểm, bệnh có thể gây ra các biến chứng như suy hô hấp, viêm phổi, hoặc hen suyễn. Vì vậy, cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và tái khám theo chỉ định của bác sĩ để đánh giá hiệu quả điều trị kịp thời.
Làm thế nào để phân biệt viêm phế quản dị ứng và viêm phế quản thông thường ở trẻ?
Phân biệt viêm phế quản dị ứng và viêm phế quản thông thường ở trẻ theo bảng sau:
| Viêm phế quản thông thường | Viêm phế quản dị ứng | |
| Nguyên nhân | Chủ yếu do virus hoặc vi khuẩn | Phản ứng miễn dịch của cơ thể với các tác nhân gây dị ứng |
| Yếu tố khởi phát | Thời tiết lạnh, tiếp xúc với người bệnh viêm phế quản khác | Do tiếp xúc với tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật,…. |
| Triệu chứng | Tương tự viêm phế quản thông thường nhưng kèm theo các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mắt, phát ban,… |
Chăm sóc trẻ bị viêm phế quản dị ứng tại nhà như thế nào?
Ba mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau để chăm sóc trẻ bị viêm phế quản dị ứng tại nhà:
- Vệ sinh mũi họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý thường xuyên để loại bỏ chất nhầy và giảm nghẹt mũi.
- Cho trẻ uống đủ nước để loãng đờm và giúp trẻ dễ khạc đờm hơn.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ của trẻ nếu không khí khô. Phương pháp này giúp làm ẩm đường thở và giảm khó chịu cho trẻ khi hô hấp.
- Đảm bảo môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng khí, tránh khói bụi, hóa chất, lông động vật và các chất gây dị ứng khác.
- Theo dõi sát sao các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đi tái khám theo lịch của bác sĩ để kịp thời đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần thiết.
Khi nào cần đưa trẻ bị viêm phế quản đi khám bác sĩ ngay?
Viêm phế quản dị ứng ở trẻ em thường không quá nguy hiểm nếu được điều trị và theo dõi đúng cách. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển nặng và gây ra các biến chứng khó lường. Ba mẹ cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đi cấp cứu tại cơ sở y tế ngay lập tức nếu thấy các dấu hiệu sau:
- Khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực: Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp khó khăn trong việc hô hấp, cần được cấp cứu ngay lập tức.
- Tím tái môi, đầu ngón tay, ngón chân: Tím tái là dấu hiệu thiếu oxy trong máu, cảnh báo tình trạng suy hô hấp nghiêm trọng.
- Sốt cao, li bì, bỏ ăn, bỏ bú: Các dấu hiệu này cho thấy trẻ đang bị nhiễm trùng nặng hoặc tiến triển biến chứng nghiêm trọng.
- Ho ra máu: Ho ra máu là dấu hiệu bất thường nguy hiểm, cần được kiểm tra ngay lập tức để xác định nguyên nhân.
- Các triệu chứng không cải thiện sau khi điều trị tại nhà hoặc có xu hướng nặng hơn: Nếu các triệu chứng của trẻ không cải thiện sau khi được chăm sóc tại nhà hoặc có xu hướng nặng hơn, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được đánh giá lại và điều trị kịp thời.
Xem thêm:
- Viêm phế quản triệu chứng và cách điều trị cần biết.
- Viêm phế quản phổi ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết.
- Cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản cha mẹ cần biết.
Viêm phế quản ở trẻ em có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán sớm và theo dõi đúng cách. Hãy chủ động theo dõi sức khỏe hô hấp của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có hướng điều trị phù hợp nhất. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến những người thân yêu để cùng nhau bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhé!
Nguồn tham khảo:
1. Can Allergies Cause Bronchitis?.
- Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/allergic-bronchitis.
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
2. What’s to know about allergic and asthmatic bronchitis?.
- Link tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/317881.
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
3. Asthmatic Bronchitis.
- Link tham khảo: https://www.webmd.com/asthma/asthmatic-bronchitis-symptoms-treatment.
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
4. What Is Allergic Bronchitis, And How Can It Be Treated?.
- Link tham khảo: https://www.adityabirlacapital.com/healthinsurance/active-together/2022/12/13/what-is-allergic-bronchitis-and-how-can-it-be-treated/.
- Ngày tham khảo: 07/03/2025.
