Cách đọc kết quả X-quang phổi để xác định viêm phế quản

Theo dõi Docosan trên

X-quang viêm phế quản là một công cụ chẩn đoán hình ảnh quan trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn biết cách đọc phim X-quang viêm phế quản phổi, nhận diện các dấu hiệu đặc trưng và phân biệt với viêm phổi x quang. Hãy cùng Docosan tìm hiểu cách đọc X-quang trong bài viết này nhé. 

X-quang phổi và vai trò trong chẩn đoán viêm phế quản

X-quang phổi là gì? Tại sao cần thiết cho bệnh hô hấp?

X-quang phổi là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, sử dụng tia X để tạo hình ảnh của phổi, tim và lồng ngực, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng hô hấp.

Tia X có khả năng đi xuyên qua cơ thể, các mô hấp thụ tia ở mức độ khác nhau. Xương và mô đặc hấp thụ nhiều tia X hơn, hiện lên màu trắng, trong khi không khí hấp thụ ít tia hơn, thể hiện bằng màu đen.

X-quang có vai trò quan trọng trong việc phát hiện các bệnh lý ở phổi và đường hô hấp. Có thể kể đến các bệnh lý được chẩn đoán bằng X-quang như viêm phổi, lao phổi, ung thư phổi, tràn dịch màng phổi,…

Tầm quan trọng của X-quang trong chẩn đoán viêm phế quản

Viêm phế quản là bệnh lý viêm nhiễm hệ thống đường dẫn khí lớn trong phổi, thường gây ho, khò khè, khó thở. Những triệu chứng này có thể gây nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm phổi.

X-quang viêm phế quản đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán và loại trừ các bệnh lý khác như viêm phổi, lao phổi, suy tim sung huyết. Từ đó X-quang viêm phế quản có thể hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi các biến chứng ở người bệnh.

Tổng quan về bệnh viêm phế quản

Viêm phế quản là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và các dạng viêm phế quản

Viêm phế quản là bệnh lý viêm nhiễm tại đường dẫn khí chính vào phổi, ở lớp niêm mạc phế quản. Bệnh gây ho, tiết nhiều đàm nhớt và có thể gây triệu chứng khó thở.

Viêm phế quản cấp tính thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, phần lớn tự khỏi tuy nhiên có thể dẫn tới biến chứng viêm phổi.

Viêm phế quản mạn tính được định nghĩa là tình trạng viêm nhiễm kéo dài ít nhất 3 tháng trong một năm và tái phát ít nhất 2 năm liên tiếp. Viêm phế quản mạn thường liên quan đến thói quen hút thuốc lá, môi trường ô nhiễm hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Nguyên nhân gây bệnh:

• Virus: Nguyên nhân thường gặp nhất, bao gồm virus Cúm, Corona, Rhinovirus,…
• Vi khuẩn: Ít gặp hơn, có thể do M. pneumoniae, B. pertussis,…
• Chất kích thích: Khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hóa chất.
• Dị ứng: Phấn hoa, bụi, lông động vật, nấm mốc.

Triệu chứng thường gặp

• Ho khan hoặc ho có đàm.
• Khó thở.
• Đau tức ngực do ho kéo dài.
• Khàn giọng, mệt mỏi
• Sốt nhẹ, ớn lạnh.

Khi nào cần chụp X-quang phổi để chẩn đoán viêm phế quản?

• Triệu chứng kéo dài hoặc không cải thiện: Tình trạng ho kéo dài, ho ra máu, không thuyên giảm sau quá trình điều trị.
• Sốt cao kéo dài (> 38,5°C), ớn lạnh, đổ mồ hôi đêm, kèm cảm giác khó thở nhiều, đau tức ngực.
• Bác sĩ cần phân biệt viêm phế quản với các bệnh lý khác như viêm phổi.
• Người bệnh có yếu tố như: lớn tuổi, trẻ em, người suy giảm miễn dịch, bệnh nền (COPD, hen, suy tim,…), hút thuốc lá nhiều năm.

Hướng dẫn đọc phim X-quang phổi từng bước

Bước 1: Chuẩn bị trước khi đọc phim X-quang

Bước đầu tiên trong đọc phim X-quang đó là kiểm tra thông tin hành chính như họ tên, giới tính, năm sinh, đối chiếu với các thông tin trên lâm sàng của người bệnh.

Bước 2: Đánh giá chất lượng phim X-quang

Đánh giá chất lượng phim X-quang dựa vào các thông tin như độ sáng, độ tương phản, tư thư thế bệnh nhân đã đúng với yêu cầu chụp chưa (tư thế thẳng, nghiêng), bệnh nhân hít đủ sâu chưa.

Bước 3: Phân tích cấu trúc X-quang phổi theo trình tự

Có nhiều cách phân tích cấu trúc X-quang khác nhau, trong đó cách tiếp cận từng cấu trúc theo thứ tự về mật độ mô được áp dụng rộng rãi nhất.

• Airways (đường thở): Kiểm tra khí quản có thẳng không hay bị lệch, co giãn phế quản.
• Bone (xương): Kiểm tra xương sườn, xương đòn, cột sống có gãy, lệch hoặc tổn thương không.
• Cardiac (tim và mạch máu): Đánh giá kích thước tim, kiểm tra độ lớn của bóng tim, quan sát mạch máu phổi.
• Diaphragm & lungs (cơ hoành và phổi): Cơ hoành có bị nâng cao hay dẹt không. Kiểm tra nhu mô phổi tìm vùng mờ bất thường (gợi ý viêm phổi, phù phổi, lao phổi, xơ phổi).
• Everything (mọi thứ khác): Kiểm tra mô mềm, tràn khí dưới da.

Nhận biết dấu hiệu viêm phế quản trên phim X-quang

X-quang viêm phế quản cấp tính: Trường hợp thường gặp và dấu hiệu nhận biết

Viêm phế quản cấp tính chủ yếu gây tổn thương lớp niêm mạc phế quản mà không gây tổn thương nhu mô phổi. Do đó, X-quang viêm phế quản thường không có dấu hiệu đặc trưng và có thể hoàn toàn bình thường.

Mục đích chụp X-quang viêm phế quản phổi khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh để giúp bác sĩ có thể loại trừ viêm phổi. Trong một số trường hợp có thể chụp để phân biệt với bệnh lý lao phổi, phù phổi, bệnh phổi tắc nghẽn COPD.

Ngoài ra, chụp X-quang phổi trong viêm phế quản còn giúp đánh giá biến chứng bội nhiễm hoặc bệnh tiến triển thành viêm phổi.

X-quang viêm phế quản mãn tính: Dấu hiệu đặc trưng cần lưu ý

Một số hình ảnh có thể gặp trên X-quang ở người bệnh viêm phế quản:

• Tăng đậm vân phổi: Vân phổi dày, rõ hơn do tăng tiết nhầy.
• Dày thành phế quản: Thành phế quản dày, thấy rõ trên phim X-quang, phản ánh tình trạng viêm kéo dài.
• Khí phế thũng (nếu có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính kèm theo): Phổi tăng sáng, giảm mạch máu ngoại vi. Cơ hoành dẹt do phổi căng giãn quá mức.
• Bóng tim to (trong bệnh tim phổi mạn – tâm phế mạn): Bóng tim lớn, đặc biệt là thất phải. Có thể kèm theo dấu hiệu sung huyết phổi hoặc tràn dịch màng phổi.

Các mức độ viêm phế quản phổi thể hiện qua phim X-quang

“Viêm phế quản phổi” là tình trạng viêm lan từ phế quản xuống phế nang, gây tổn thương lan tỏa. X-quang khó phân biệt rõ ràng giữa viêm phế quản và viêm phế quản phổi, nhưng có thể thấy các mức độ tổn thương.

Các mức độ tổn thương phổi trên X-quang:

• Viêm phế quản đơn thuần: Có thể bình thường hoặc chỉ thấy tăng đậm vân phổi, dày thành phế quản.
• Viêm phế quản phổi (viêm lan rộng): Xuất hiện nốt mờ nhỏ, rải rác ở hai bên phổi. Có thể gặp tổn thương nhu mô dạng lưới do viêm lan rộng.
• Viêm phổi thùy (nặng hơn): Vùng mờ (tổn thương đặc) khu trú theo phân thùy hoặc thùy phổi.

Phân biệt viêm phế quản và viêm phổi trên X-quang phổi

Điểm khác biệt giữa X-quang viêm phế quản và X-quang viêm phổi

Các bệnh lý hô hấp khác dễ nhầm lẫn với viêm phế quản trên X-quang

Một số bệnh lý khác có thể có các triệu chứng dễ nhầm lẫn với viêm phế quản thường gặp như hen, giãn phế quản, lao phổi,…

• Hen (hoặc suyễn) là bệnh lý liên quan đến cơ chế miễn dịch – dị ứng, người bệnh cũng gặp các triệu chứng ho, khó thở, khò khè. X-quang ở bệnh lý hen thường không có dấu hiệu nào đặc trưng, phổi có thể tăng sáng và cơ hoành dẹt.
• Giãn phế quản trên X-quang có thể gặp các dấu hiệu dày thành, có thể thấy hình ảnh “đường ray” hoặc tổ ong.
• Lao phổi có thể được chẩn đoán thông qua hình ảnh trên X-quang như nốt mờ, thâm nhiễm, giai đoạn muộn hơn có thể xuất hiện tổn thương dạng hang.

Các bệnh này có thể giống viêm phế quản trên lâm sàng và X-quang, do đó cần kết hợp thăm khám lâm sàng, xét nghiệm máu, xét nghiệm đàm hoặc sử dụng các công cụ chẩn đoán khác như hô hấp ký, CT scan ngực, sinh học phân tử,… để chẩn đoán.

Phòng ngừa viêm phế quản với thẻ lọc không khí – khử mùi ion air Card Plus

Để giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý hô hấp bao gồm viêm phế quản, việc làm sạch môi trường sống đóng vai trò quan trọng.

Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus đến từ Nhật Bản không chỉ tiện lợi mà còn vô cùng hiệu quả trong việc cải thiện chất lượng không khí xung quanh.

Sản phẩm nổi bật với công nghệ tiên tiến, có thể phát ra các ion âm có khả năng bám dính và loại bỏ hiệu quả bụi mịn, vi khuẩn, virus cùng các tác nhân gây dị ứng trong không khí.

Ngoài ra, thẻ còn giúp giảm thiểu mùi hôi trong không khí, đem lại cho gia đình bạn một bầu không khí trong lành, hạn chế các tác nhân gây bệnh.

Câu hỏi liên quan

Đọc phim X-quang viêm phế quản có khó không? Cần lưu ý gì?

Chỉ có bác sĩ lâm sàng – những người được đào tạo bài bản, có nhiều kiến thức chuyên môn mới có thể đọc chính xác phim X-quang. Tuy nhiên bạn có thể nhận biết được một số bất thường trên phim X-quang bằng cách so sánh với một phim bình thường.

Kết quả X-quang viêm phế quản như thế nào là bình thường?

Một phim X-quang phổi bình thường sẽ không có các dấu hiệu bất thường như tăng đậm độ vân phổi, dày thành phế quản, đám mờ/khối mờ bất thường, phổi sáng đều.

Ngoài X-quang, còn xét nghiệm nào chẩn đoán viêm phế quản?

Ngoài X-quang, có thể cần xét nghiệm máu, cấy đàm, xét nghiệm sinh học phân tử, đo chức năng hô hấp, CT scan tùy trường hợp để chẩn đoán và đánh giá mức độ viêm phế quản.

Viêm phế quản là bệnh lý nhiễm trùng hô hấp thường gặp, chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng. X-quang trong viêm phế quản đóng vai trò loại trừ các bệnh lý dễ gây nhầm lẫn trong chẩn đoán. Hãy chia sẻ những thông tin bổ ích từ bài viết đến bạn bè và người thân nhé!

Xem thêm:

• Viêm phế quản cấp J20 là bệnh gì, có nguy hiểm không?
• Các bệnh lây qua đường hô hấp thường gặp – Top 5 bệnh
• Nguyên nhân khiến cổ họng có đờm và cách loại bỏ hiệu quả

Nguồn tham khảo:

1. What is the role of X-rays in diagnosing bronchitis? – Medical News Today

• Link tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/bronchitis-x-ray
• Ngày tham khảo: 03/03/2025

2. What Is the Role of X-ray in the Diagnosis of Bronchitis: A Guide – Southern Immediate Care 

• Link tham khảo: https://southernimmediatecare.com/x-ray-in-the-diagnosis-of-bronchitis/
• Ngày tham khảo: 03/03/2025

3. How Bronchitis Is Diagnosed – Very Well Health

• Link tham khảo: https://www.verywellhealth.com/diagnosis-of-bronchitis-914670
• Ngày tham khảo: 03/03/2025