Chúng ta đều có các nhóm máu khác nhau. Một số người có nhóm máu phổ biến hơn những người khác, nhưng nhóm máu của từng cá nhân đều đóng vai trò quan trọng trong y tế và chăm sóc sức khỏe. Trong bài này, chúng ta sẽ khám phá tầm quan trọng của việc hiểu rõ nhóm máu của bạn và cách nó ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như thế nào.
Tóm tắt nội dung
Tầm quan trọng của việc biết nhóm máu
Việc biết nhóm máu rất quan trọng trong các tình huống y tế khẩn cấp. Nhóm máu có thể xác định những quá trình truyền máu nào bạn có thể nhận một cách an toàn. Tương tự, nếu quyết định hiến máu, bạn nên biết trước nhóm máu của mình hoặc tìm hiểu xem nhóm máu của bản thân trong quá trình hiến máu. Ngoài ra, nhóm máu của bạn cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn theo nhiều cách khác, chẳng hạn như nguy cơ mắc bệnh và biến chứng trong thai kỳ.
Cấp cứu y tế và truyền máu
Trong trường hợp khẩn cấp về y tế, nếu bị thương nặng hoặc mắc một căn bệnh cấp tính cần đến truyền máu, việc biết được chính xác nhóm máu của mình rất quan trọng. Biết trước nhóm máu có thể tiết kiệm thời gian quý báu và giúp các chuyên gia y tế đưa biện pháp chăm sóc kịp thời.
Khi đến bệnh viện, điều đầu tiên đội ngũ y tế sẽ làm là kiểm tra nhóm máu. Nếu không biết nhóm máu của mình, bác sĩ sẽ phải tiến hành xét nghiệm máu, việc này có thể mất thời gian. Sự chậm trễ này có thể gây nguy hiểm, đặc biệt là trong các tình huống đe dọa đến tính mạng.
Chẳng hạn như, nếu bạn có nhóm máu A, nhưng được truyền máu với người có nhóm máu B, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ phản ứng lại và có thể đe dọa tính mạng. Chính vì vậy, hãy đảm bảo rằng nhóm máu của bạn phải tương thích với nhóm máu được nhận.
Ngoài ra, biết được nhóm máu có thể giúp bạn chuẩn bị cho trường hợp khẩn cấp. Bạn có thể mang theo thẻ nhóm máu. Thẻ này giúp cung cấp thông tin quan trọng cho các chuyên gia y tế trong trường hợp khẩn cấp.
Mang thai và sự tương thích về nhóm máu
Nếu bạn đang mang thai hoặc dự định có thai, việc hiểu rõ nhóm máu của mình là rất quan trọng. Nếu nhóm máu của mẹ không tương thích với thai nhi, nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Người mẹ có nhóm máu Rh âm tính và thai nhi có nhóm máu Rh dương tính có thể gây ra sự không tương thích ở nhóm máu Rh. Điều này có thể khiến hệ thống miễn dịch của người mẹ tấn công các tế bào máu của thai nhi, dẫn đến thiếu máu, vàng da và các biến chứng nghiêm trọng khác.
Biết nhóm máu có thể giúp bác sĩ theo dõi quá trình mang thai của bạn và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết để ngăn ngừa bất kỳ biến chứng nào.
Nhóm máu và nguy cơ mắc bệnh
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng nhóm máu có thể đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh. Ví dụ, những người có nhóm máu A có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tim, trong khi những người có nhóm máu O có thể có nguy cơ thấp hơn.
Ngoài ra, một số loại virus, chẳng hạn như Norovirus và COVID-19, có phản ứng khác nhau với các nhóm máu khác nhau. Hiểu được nhóm máu có thể giúp bạn thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết để bảo vệ bản thân khỏi những bệnh này.
Biết nhóm máu của bạn cũng có thể giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt về sức khỏe của mình. Ví dụ: nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn do nhóm máu quy định, bạn có thể thực hiện nhiều biện pháp để giảm nguy cơ phát bệnh, chẳng hạn như thay đổi chế độ ăn uống và thói quen tập thể dục.
Có các nhóm máu chính nào?
Truyền máu là một thủ thuật cứu mạng sống mà nhiều người cần đến trong một thời điểm nào đó trong cuộc đời của họ. Có bốn nhóm máu cơ bản: A, B, AB và O. Mỗi nhóm máu có những đặc điểm riêng quyết định loại máu bạn có thể được truyền cũng như những bệnh và tình trạng sức khỏe mà bạn có thể có nguy cơ mắc phải. Hiểu được nhóm máu rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể và hạnh phúc.
Nhóm máu A
Người mang nhóm máu A trên hồng cầu có chứa kháng nguyên A và huyết tương có chứa kháng thể B. Chính vì vậy, những người mang nhóm máu này có thể truyền máu cho người thuộc nhóm AB và B. Đồng thời nhận máu từ những người thuộc nhóm máu O và A. Những người có nhóm máu A có thể hiến huyết tương của họ cho những người có nhóm máu A và AB.
Những người có nhóm máu A có thể có nguy cơ mắc một số bệnh liên quan đến tim mạch và ung thư. Tuy nhiên, nhóm máu chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể sức khỏe, và sẽ có những yếu tố khác ảnh hưởng tới sức khỏe của một cá nhân.
Nhóm máu B
Người mang nhóm máu B trên hồng cầu có chứa kháng nguyên B và huyết tương có chứa kháng thể A. Họ có thể nhận máu từ những người có nhóm máu B hoặc O và sẽ không nhận từ nhóm máu A và AB. Ngược lại, người nhóm máu B có thể truyền máu cho những người mang nhóm máu B và AB.
Nhóm máu AB
Người mang nhóm máu AB trên hồng cầu có xuất hiện cả kháng nguyên A và kháng nguyên B trên hồng cầu và không có kháng thể chống A hoặc chống B trên huyết tương. Những người có nhóm AB có thể nhận máu từ những người mang nhóm máu A, B, AB và O.
Về mặt hiến huyết tương, người có nhóm máu AB chỉ hiến được cho những người có nhóm máu AB. Có một số nghiên cứu chỉ ra rằng những người nhóm máu AB có khả năng bị các bệnh liên quan đến tim mạch và ung thư tuyến tụy.
Nhóm máu O
Nhóm máu O được đặc trưng bởi sự vắng mặt của cả kháng nguyên A và kháng nguyên B trên các tế bào hồng cầu và sự hiện diện của cả kháng thể chống A và chống B trong huyết tương. Những người có nhóm máu O được coi là những người hiến tặng phổ biến để truyền hồng cầu, vì máu của họ có thể được truyền một cách an toàn cho những người có nhóm máu A, B, AB và O. Tuy nhiên, những người có nhóm máu O chỉ có thể nhận truyền máu từ những người có nhóm máu O. nhóm máu O .
Về hiến tặng huyết tương, những người có nhóm máu O có thể hiến tặng cho những người có nhóm máu A, B, AB và O. Nhóm máu O được di truyền thông qua các gen cụ thể và những người có nhóm máu O có hai alen O. Trong các nghiên cứu do các Hiệp hội sức khỏe đang được tiến hành, một số nghiên cứu cho thấy rằng những người có nhóm máu O có thể giảm nhẹ nguy cơ mắc bệnh tim mạch và một số loại ung thư so với các nhóm máu khác.
Nhóm máu Rh dương tính và âm tính
Ngoài bốn nhóm máu chính, còn có yếu tố Rh, yếu tố quyết định xem một người có nhóm máu dương tính hay âm tính. Yếu tố Rh được Karl Landsteiner và Alexander S. Wiener phát hiện vào năm 1940.
Khi xét nghiệm máu để tìm yếu tố Rh, nó sẽ cho kết quả dương tính hoặc âm tính. Máu có yếu tố Rh là dương tính, máu không có yếu tố Rh là âm tính.
Thừa hưởng yếu tố Rh
Yếu tố Rh được thừa hưởng từ cha mẹ bạn, giống như nhóm máu của bạn. Yếu tố Rh được xác định bởi một gen cụ thể và nó có hoặc không có trong máu. Nếu cả cha và mẹ đều có nhóm máu Rh dương tính thì con của họ cũng sẽ có nhóm máu Rh dương tính. Nếu cha hoặc mẹ có nhóm máu Rh âm tính, có 50% khả năng con của họ sẽ thừa hưởng nhóm máu Rh dương tính. Tuy nhiên, nếu cả cha và mẹ đều có nhóm máu Rh âm tính thì con của họ cũng sẽ có nhóm máu Rh âm tính.
Điều quan trọng cần lưu ý là yếu tố Rh không liên quan đến hệ thống nhóm máu ABO. Điều này có nghĩa là người có nhóm máu A có thể là Rh dương tính hoặc Rh âm tính, và điều tương tự cũng xảy ra với nhóm máu B, AB và O.
Rh không tương thích trong thai kỳ
Tương tự như sự không tương thích về nhóm máu giữa mẹ và thai nhi, sự không tương thích Rh cũng có thể xảy ra trong thai kỳ nếu người mẹ có nhóm máu Rh âm tính và thai nhi có nhóm máu Rh dương tính. Điều này có thể gây ra những biến chứng nặng nề cho thai nhi như thiếu máu, vàng da, thậm chí là tử vong.
Rh không tương thích có thể được ngăn chặn bằng một loại thuốc gọi là Rh immunoglobulin. Thuốc này được dùng cho các bà mẹ có Rh âm trong khi mang thai và sau khi sinh để ngăn hệ thống miễn dịch của người mẹ tấn công các tế bào máu Rh dương tính của thai nhi.
Điều quan trọng là phụ nữ mang thai phải biết nhóm máu của mình và yếu tố Rh để đảm bảo sức khỏe cho em bé. Nếu bạn không chắc chắn về nhóm máu và yếu tố Rh của mình, hãy nói chuyện với các chuyên gia y tế về việc xét nghiệm.
Cách xác định nhóm máu
Có một số cách khác nhau để xác định nhóm máu của bạn, bao gồm xét nghiệm xác định nhóm máu, bộ dụng cụ xác định nhóm máu tại nhà và hiến máu.
Xét nghiệm nhóm máu tại cơ sở y tế
Nếu bạn không chắc chắn về nhóm máu của mình, cách chính xác nhất để xác định nhóm máu đó là thông qua xét nghiệm xác định nhóm máu ở cơ sở y tế. Xét nghiệm bao gồm việc lấy một mẫu máu và phân tích nó để tìm các kháng nguyên và protein cụ thể trên bề mặt tế bào máu.
Trong quá trình xét nghiệm, cơ sở y tế sẽ làm sạch khu vực sẽ lấy máu và sau đó đâm kim vào tĩnh mạch, thường là ở cánh tay. Một lượng nhỏ máu sẽ được thu thập và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Kết quả thường sẽ có trong vòng vài ngày.
Các xét nghiệm định nhóm máu rất quan trọng vì nhiều lý do. Ví dụ: nếu bạn cần truyền máu, cơ sở y tế sẽ cần biết nhóm máu để đảm bảo rằng bạn nhận được máu tương thích. Ngoài ra, nếu bạn đang mang thai, cơ sở y tế có thể kiểm tra nhóm máu để xác định xem bạn có nguy cơ mắc các biến chứng nhất định hay không.
Cách xác định nhóm máu tại nhà
Nếu bạn quan tâm đến việc kiểm tra nhóm máu của mình tại nhà, Docosan có thể cung cấp dịch vụ kiểm tra nhóm máu như một phần của Bộ khám sức khỏe cơ bản hoặc của Bộ xét nghiệm cá nhân hóa.
Một kỹ thuật viên y tế của Docosan sẽ đến lấy mẫu máu tại nhà của bạn. Sau đó, chuyển đến phòng thí nghiệm có giấy phép để phân tích. Bạn sẽ nhận được kết quả điện tử trong 1 ngày kể từ lúc lấy máu. Để xem kết quả bạn chỉ cần đăng nhập vào hệ thống của Docosan.
Xác định nhóm máu thông qua hiến máu
Nếu bạn muốn hiến máu, máu của bạn sẽ được kiểm tra nhóm máu trong quá trình hiến. Ngoài việc cứu mạng người thông qua hiến tặng, bạn cũng có thể xác định nhóm máu của mình thông qua quá trình này.
Trong quá trình hiến tặng, cơ sở y tế sẽ làm sạch khu vực sẽ lấy máu và sau đó đâm kim vào tĩnh mạch, thường là ở cánh tay. Một lượng nhỏ máu sẽ được thu thập và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Kết quả sẽ có trong vòng một vài tuần.
Hiến máu là một cách quan trọng để giúp đỡ người khác và có thể có tác động đáng kể đến cuộc sống của những người gặp khó khăn. Nếu bạn quan tâm đến việc hiến máu, hãy nhớ kiểm tra với cơ sở y tế để đảm bảo rằng bạn đủ điều kiện.
Kết luận
Hiểu được nhóm máu mình là điều cần thiết cho sức khỏe tổng thể và có thể cung cấp thông tin quan trọng trong các trường hợp cấp cứu y tế và khi mang thai. Nhóm máu cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh và xác định loại truyền máu mà bạn có thể nhận được một cách an toàn. Trao đổi với cơ sở y tế về việc xét nghiệm nhóm máu để được tư vấn về nhóm máu của mình
Tài liệu tham khảo:
- Markham KB, et al. Hemolytic disease of the fetus and newborn due to multiple maternal antibodies. Am J Obstet Gynecol. 2015;213(1):68.e1-68.e5.’
- Whincup PH, et al. ABO blood group and ischaemic heart disease in British men. BMJ. 1990;300(6741):1679-1682.
- Wu BB, et al. Association between ABO blood groups and COVID-19 infection, severity and demise: A systematic review and meta-analysis. Infect Genet Evol. 2020;84:104485.
