15 tác hại của mất ngủ: Cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Theo dõi Docosan trên

Tình trạng mất ngủ có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Hãy cùng Docosan tìm hiểu những tác hại của việc mất ngủ qua bài viết sau đây!

Mất ngủ là gì?

Mất ngủ là một tình trạng rối loạn khiến người bệnh khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ. Người bị mất ngủ có thể gặp phải tình trạng không thể ngủ, thức dậy quá sớm hoặc cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi năng lượng và duy trì sức khỏe thể chất.

Một giấc ngủ tốt sẽ hỗ trợ chức năng não, cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ của bạn. Đồng thời, giúp cân bằng tâm trạng, giảm nguy cơ trầm cảm và lo âu. Ngoài ra, giấc ngủ còn góp phần vào sự phát triển và hồi phục của hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.

Nguyên nhân gây mất ngủ

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến mất ngủ. Sau đây là những nguyên nhân phổ biến như:

• Lối sống: Thói quen sinh hoạt không điều độ, hay ngủ trễ, chế độ ăn uống không lành mạnh và sử dụng chất kích thích như caffeine, nicotine hoặc rượu có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn.
• Tâm lý: Căng thẳng, áp lực từ công việc, lo âu và trầm cảm là những yếu tố tâm lý thường gặp gây mất ngủ.
• Bệnh lý: Các bệnh lý như bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm khớp, rối loạn nội tiết và suy nhược thần kinh cũng có thể dẫn đến mất ngủ.
• Yếu tố nguy cơ: Người lớn tuổi thường gặp nhiều vấn đề về giấc ngủ hơn người trẻ tuổi, các nghề nghiệp có tính chất công việc áp lực cao và sự thay đổi múi giờ đột ngột cũng làm tăng nguy cơ mất ngủ.

Tác hại của mất ngủ

Ảnh hưởng tới hệ thần kinh trung ương

Mất ngủ có thể dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và ghi nhớ. Những vấn đề này có thể làm giảm hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống.

Suy giảm hệ miễn dịch

Thiếu ngủ làm giảm khả năng của hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Điều này có thể dẫn đến việc mắc bệnh thường xuyên và kéo dài thời gian hồi phục.

Suy giảm chức năng hô hấp

Giấc ngủ kém có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề hô hấp, như hen suyễn. Người mắc bệnh hô hấp có thể gặp khó khăn hơn trong việc quản lý triệu chứng khi thiếu ngủ.

Rối loạn hệ thống tiêu hóa

Mất ngủ có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như khó tiêu, ợ nóng và hội chứng ruột kích thích. Điều này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sự hấp thụ dinh dưỡng.

Mắc các vấn đề liên quan tới tim mạch

Thiếu ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và cao huyết áp hơn người bình thường. Những vấn đề này có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng và làm giảm tuổi thọ.

Rối loạn hệ thống nội tiết

Mất ngủ có thể làm rối loạn hệ thống nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và cân nặng. Sự mất cân bằng hormone này cũng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và năng lượng hàng ngày.

Ảnh hưởng tâm trạng

Thiếu ngủ có thể gây ra tình trạng cáu kỉnh, lo âu và trầm cảm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần mà còn đến mối quan hệ với người khác.

Căng thẳng

Mất ngủ có thể làm gia tăng cảm giác căng thẳng, làm cho mọi thứ trở nên khó khăn hơn trong cuộc sống hàng ngày. Cảm giác căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác.

Tăng cân

Mất ngủ có thể dẫn đến sự thay đổi hormone kiểm soát cơn đói, dẫn đến việc ăn uống không kiểm soát. Điều này có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn giữa mất ngủ và tăng cân.

Suy giảm chức năng tình dục

Thiếu ngủ có thể làm giảm ham muốn tình dục và ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục. Điều này có thể gây ra căng thẳng trong mối quan hệ và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Nguy cơ mắc tiểu đường

Mất ngủ có thể làm tăng nguy cơ phát triển tiểu đường type 2. Sự kháng insulin do thiếu ngủ có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa glucose.

Nguy cơ tai nạn cao hơn

Thiếu ngủ làm giảm khả năng phản ứng và chú ý, tăng nguy cơ tai nạn trong công việc và giao thông. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ cho bản thân mà còn cho người khác.

Tăng nguy cơ đột quỵ

Những người mất ngủ có nguy cơ cao hơn bị đột quỵ. Mất ngủ cũng có thể làm tăng huyết áp, một yếu tố nguy cơ chính dẫn đến đột quỵ.

Biến chứng thai kỳ

Mất ngủ trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Chúng có thể dẫn đến tăng cân, huyết áp cao, suy giảm hệ miễn dịch và tăng nguy cơ sinh non, thai nhi nhẹ cân. Ngoài ra, mất ngủ còn gây ra căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và suy giảm trí nhớ.

Tăng nguy cơ ung thư

Một số nghiên cứu cho thấy mất ngủ kéo dài có thể liên quan đến nguy cơ mắc một số loại ung thư. Cơ chế này có thể liên quan đến sự rối loạn hormone và khả năng phục hồi của cơ thể.

Cách cải thiện chứng mất ngủ

Phương pháp điều trị

Hiện nay, có nhiều phương pháp giúp bạn cải thiện giấc ngủ một cách tối ưu.

• Điều trị bằng thuốc: Các loại thuốc an thần như Benzodiazepines (Diazepam, Lorazepam) giúp giảm lo âu và cải thiện giấc ngủ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những loại thuốc này có thể gây nghiện nếu sử dụng lâu dài và có thể dẫn đến các tác dụng phụ như mệt mỏi ban ngày.

Các thuốc không Benzodiazepine như Zolpidem và Eszopiclone có tác dụng nhanh và ít gây nghiện hơn, nhưng vẫn cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

Thuốc chống trầm cảm như Trazodone cũng có thể được sử dụng cho những bệnh nhân có triệu chứng trầm cảm đi kèm. Melatonin, một hormone tự nhiên cũng được khuyến nghị để điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ. Nhưng lưu ý rằng không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa được chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.

Bên cạnh đó, cũng có thể kết hợp Sản phẩm bổ sung Vitamin B. Vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng thần kinh, giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ.  

• Điều trị bằng liệu pháp tâm lý: Các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, nghe nhạc nhẹ, yoga và thiền định. Những phương pháp này giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là một phương pháp hiệu quả, giúp bệnh nhân thay đổi thói quen và suy nghĩ tiêu cực về giấc ngủ, mang lại hiệu quả lâu dài hơn so với thuốc.
• Điều trị bằng phương pháp khác: Bao gồm châm cứu, giúp thư giãn cơ thể và cải thiện giấc ngủ và bấm huyệt, có thể giúp giảm căng thẳng. Ngoài ra, một số loại thảo dược như lavender cũng được cho là có tác dụng an thần nhẹ. Tuy nhiên, việc sử dụng thảo dược cũng cần được thảo luận với bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Thay đổi lối sống

• Duy trì giờ giấc sinh hoạt khoa học: Giữ thói quen ngủ và thức đều đặn, cố gắng đi ngủ và dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Việc này giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học của cơ thể, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Thiết kế phòng ngủ yên tĩnh, tối, thoáng khí và mát mẻ để tạo cảm giác thoải mái. Sử dụng rèm chắn sáng và máy tạo tiếng trắng có thể giúp giảm tiếng ồn và ánh sáng bên ngoài, tạo không gian lý tưởng cho giấc ngủ.
• Tránh sử dụng các chất kích thích: Hạn chế cà phê, rượu bia và thuốc lá, đặc biệt là vào buổi chiều và tối. Những chất này có thể làm tăng nhịp tim và gây khó khăn trong việc ngủ, dẫn đến giấc ngủ không sâu.
• Thư giãn trước khi ngủ: Thực hiện các hoạt động như tắm nước ấm, đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ để thư giãn tâm trí và cơ thể. Các hoạt động này giúp giảm mức độ căng thẳng, làm cho việc đi vào giấc ngủ trở nên dễ dàng hơn.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, hạn chế thức ăn chứa nhiều chất béo và đường, cũng như các loại thực phẩm nặng vào buổi tối. Một chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giúp cải thiện giấc ngủ mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu triệu chứng bất thường

Nếu gặp phải các triệu chứng bất thường sau, bạn nên đi khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời để đạt hiệu quả cao: Khó khăn khi đi vào giấc ngủ: Cảm thấy mất thời gian dài để bắt đầu ngủ, thường kéo dài hơn 30 phút.

• Thức dậy giữa đêm: Thường xuyên tỉnh dậy trong đêm và khó quay lại giấc ngủ, cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy.
• Thức dậy quá sớm: Tỉnh dậy sớm hơn dự kiến và không thể ngủ tiếp, dẫn đến cảm giác không được nghỉ ngơi.
• Cảm giác mệt mỏi ban ngày: Dù đã ngủ đủ giờ, vẫn cảm thấy buồn ngủ, uể oải và thiếu năng lượng vào ban ngày.
• Thay đổi tâm trạng: Cảm thấy dễ cáu gắt, lo âu hoặc trầm cảm, có thể dẫn đến thay đổi trong hành vi hàng ngày.
• Khó khăn trong việc tập trung: Khó khăn trong việc giữ sự chú ý, hoàn thành nhiệm vụ hoặc nhớ thông tin.
• Tăng cường sự lo lắng về giấc ngủ: Có những suy nghĩ và lo lắng liên tục về việc không thể ngủ, tạo ra vòng xoáy căng thẳng.
• Cảm giác căng thẳng: Tăng mức độ căng thẳng hoặc lo âu, có thể cảm thấy bị choáng ngợp trong các tình huống hàng ngày.

Một số bệnh viện chuyên khoa uy tín

Dưới đây là một số bệnh viện và phòng khám uy tín có chuyên khoa điều trị các vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Nơi đây có đội ngũ bác sĩ và chuyên gia giàu kinh nghiệm, sẵn sàng hỗ trợ bạn trong việc cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.

• Bệnh viện Tâm thần TP.HCM: Chuyên cung cấp dịch vụ khám và điều trị các rối loạn tâm lý, bao gồm mất ngủ.
• Phòng khám Đa khoa Quốc tế Victoria Healthcare: Với đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại, phòng khám mang đến dịch vụ khám và tư vấn sức khỏe toàn diện, bao gồm cả các vấn đề về giấc ngủ và tâm lý.
• Phòng khám Đa khoa FV Sài Gòn: Cung cấp đầy đủ các dịch vụ khám chữa bệnh tổng quát và chuyên khoa hiệu quả.

Một số câu hỏi liên quan

Thiếu ngủ có gây đau đầu không?

Có. Thiếu ngủ có thể gây đau đầu, đặc biệt là đau nửa đầu và đau đầu căng thẳng. Sự thiếu hụt giấc ngủ làm tăng mức độ căng thẳng và kích thích các dây thần kinh, dẫn đến cơn đau đầu.

Thiếu ngủ có tăng cân hay sụt cân không?

Thiếu ngủ làm rối loạn hormone, tăng cảm giác thèm ăn và giảm chuyển hóa năng lượng. Điều này có thể khiến cơ thể tích trữ mỡ và làm gia tăng nguy cơ béo phì. Hơn nữa, thiếu ngủ cũng có thể dẫn đến việc chọn thực phẩm không lành mạnh hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng tăng cân.

Thiếu ngủ có nên tập gym, chơi thể thao không?

Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, nhưng nên tránh tập luyện quá sức trước khi ngủ. Hoạt động thể chất nhẹ nhàng có thể giúp thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn. Tuy nhiên, nếu tập quá muộn, có thể làm gia tăng năng lượng, gây khó khăn cho việc ngủ.

Thiếu ngủ có tăng huyết áp không?

Thiếu ngủ có thể làm tăng huyết áp, dẫn đến tình trạng căng thẳng cho hệ tim mạch. Sự thiếu hụt giấc ngủ cũng làm tăng mức độ hormone stress, gây ra áp lực cho tim, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch trong tương lai.

Thiếu ngủ có bị suy thận không?

Thiếu ngủ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường, tất cả đều có thể gây hại cho thận. Khi thận hoạt động kém, sức khỏe tổng thể của cơ thể cũng bị ảnh hưởng, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng trong thời gian dài.

Phụ nữ sau sinh thiếu ngủ có bị mất sữa không?

Thiếu ngủ gây căng thẳng, ảnh hưởng đến sản xuất hormone oxytocin, khiến mẹ dễ bị mất sữa. Mức độ căng thẳng và mệt mỏi cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng cho con bú, làm giảm trải nghiệm nuôi con bằng sữa mẹ.

Mất ngủ nên uống gì?

Nên uống các loại nước giúp thư giãn như trà hoa cúc, trà gừng, sữa ấm, nước chanh ấm. Tránh caffeine và rượu bia, vì chúng có thể làm rối loạn giấc ngủ. Việc lựa chọn đồ uống phù hợp có thể tạo điều kiện tốt hơn cho giấc ngủ ngon.

Tác dụng phụ của thuốc ngủ là gì?

Thuốc ngủ có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như buồn ngủ ban ngày, chóng mặt, mất trí nhớ, nghiện thuốc, và thậm chí là tử vong nếu dùng quá liều. Việc sử dụng thuốc ngủ cần phải được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ, và nên cân nhắc các phương pháp điều trị khác trước khi sử dụng thuốc. Xem thêm:

• Cần chuẩn bị gì cho một buổi phẫu thuật?
• Bệnh thần kinh ngoại biên là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
• 12 mẹo chữa tê bì chân tay tại nhà, đơn giản, dễ thực hiện

Qua bài viết trên, hy vọng bạn đã có một vài kiến thức về nguyên nhân và cách điều trị tình trạng mất ngủ. Hãy cùng theo dõi Docosan để cập nhật những thông tin y khoa một cách sớm nhất! 

Nguồn tham khảo:

1. Insomnia

• Link tham khảo: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/insomnia/symptoms-causes/syc-20355167
• Ngày tham khảo: 14/10/2024

2. The Effects of Sleep Deprivation on Your Body

• Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/sleep-deprivation/effects-on-body
• Ngày tham khảo: 14/10/2024

3. Insomnia

• Link tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12119-insomnia
• Ngày tham khảo: 14/10/2024