HDL và LDL là 2 loại cholesterol ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà hiện nay ngày càng được nhắc đến nhiều hơn khi mọi người đang bắt đầu quan tâm đến việc tự theo dõi sức khỏe của mình. Vậy chỉ số HDL và LDL là gì? LDL và HDL khác nhau như thế nào? Hãy cùng Docosan tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về HDL và LDL
Cholesterol (hay còn gọi là chất béo) là một trong các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể con người. 2 nguồn gốc cung cấp cholesterol cho cơ thể là gan, và thực phẩm mà chúng ta tiêu thụ hằng ngày. Ngoài ra bạn cần chú ý cholesterol không phải chất hoàn toàn có hại cho sức khỏe cơ thể.
Lipoprotein là một chất trung gian có vai trò vận chuyển Cholesterol tự do trong máu. Hai khái niệm HDL và LDL cholesterol cũng được bắt đầu từ đây:
- LDL-c (low density lipoprotein cholesterol): tỷ trọng thấp
- HDL-c (high density lipoprotein cholesterol): tỷ trọng cao.
Sự khác biệt cơ bản giữa HDL và LDL cholesterol
Sự khác biệt cơ bản của HDL cholesterol so với LDL cholesterol có thể hiểu đơn giản là HDL cholesterol được gọi là “Cholesterol tốt”, còn LDL cholesterol thì được đánh giá là “Cholesterol xấu”:
- Tỷ lệ của HDL cholesterol trong tổng số cholesterol lưu hành trong máu xấp xỉ khoảng 25 – 33%, lý do nó được cho là cholesterol tốt vì nó vận chuyển cholesterol từ các mô cơ quan và máu quay trở về gan, cũng như cholesterol ở các mảng xơ vữa. Vì vậy HDL có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tối đa nguy cơ bị xơ vữa động mạch cũng như các biến cố nghiêm trọng về tim mạch khác.
- Ngược lại, LDL cholesterol lại được gọi là “cholesterol xấu”, vì sự gia tăng nồng độ LDL cholesterol trong máu có khả năng tạo nên sự lắng đọng trên thành mạch, đây là cơ chế chính hình thành nên các mảng xơ vữa động mạch. Mảng xơ vữa to dần có thể gây hẹp hoặc bít tắc mạch máu, hậu quả là dẫn đến những tình trạng đe dọa tính mạng người bệnh như đột quỵ, nhồi máu cơ tim…
Chỉ số HDL và LDL bình thường là bao nhiêu
Cholesterol tốt – HDL cholesterol: nồng độ trong máu tối ưu là khoảng trên 60 mg/dL, càng cao càng có lợi cho sức khỏe.
Cholesterol xấu – LDL cholesterol: có nồng độ tối ưu được khuyến cáo là không quá 100 mg/dL, tốt nhất nên nên hạn chế ở lượng thấp nhất có thể để giảm các nguy cơ tim mạch về sau.
Yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số HDL và LDL cholesterol
LDL cholesterol sẽ gia tăng nếu chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa, nhiều đồ chiên, xào, thức ăn nhanh, ít rau củ quả. Bên cạnh đó, những thói quen xấu như hút thuốc lá, lối sống tĩnh tại (ít vận động), hoặc mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp… cũng làm tăng nồng độ LDL cholesterol trong máu.
Sự giảm nồng độ HDL cholesterol có thể do các nguyên nhân như hút thuốc lá, béo phì, thừa cân, ít vận động…nói chung là gần như tương tự với các yếu tố làm tăng LDL cholesterol
Cách nào giúp giữ mức HDL và LDL ổn định và tốt cho sức khỏe?
Để đạt được mức HDL cholesterol và LDL cholesterol lý tưởng không phải việc dễ dàng, cần đòi hỏi sự kiên trì áp dụng lối sống, sinh hoạt cũng như chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể dục thể thao hợp lý. Thời điểm để bắt đầu cuộc sống lành mạnh là càng sớm càng tốt, chứ không nên chờ đến khi bị bệnh thì mới áp dụng. Dưới đây là một số thực phẩm được đề nghị bởi các chuyên gia vê dinh dưỡng giúp ổn định mức HDL và LDL cholesterol, chúng bao gồm:
Thực phẩm nên ăn
- Ưu tiên rau, củ, trái cây tươi.
- Ngũ cốc nguyên cám và các loại hạt.
- Sữa tách béo.
- Thịt gia cầm bỏ da.
- Bổ sung omega 3 từ cá ít nhất 2 lần mỗi tuần.
- Chất béo thực vật không bão hòa (dầu hướng dương, dầu ô liu, dầu đậu nành…).
Thực phẩm nên hạn chế
- Chất béo bão hòa (mỡ động vật)
- Sữa nguyên kem chưa tách béo.
- Nội tạng động vật.
- Thực phẩm chế biến sẵn (đồ hộp): xúc xích, pate, salami…
- Đồ ăn nhanh (ví dụ như mì ăn liền), thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ.
- Dầu thực vật nhưng giàu chất béo bão hòa: dầu cọ, dầu dừa, dầu hạnh nhân…
Tập luyện thể thao hợp lý
- Thời gian tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
- Tối thiểu 5 ngày/ tuần
- Cường độ vừa đủ với sức khỏe của cơ thể, chỉ cần vừa đủ ra mồ hôi là được (nếu mắc các bệnh lý về tim mạch ảnh hưởng đến khả năng gắng sức thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ về chế độ tập luyện phù hợp hơn).
Lối sống lành mạnh
- Không hút thuốc lá: việc hút thuốc không chỉ gây rối loạn lipid máu mà còn liên quan trực tiếp đến sự hình thành mảng xơ vữa động mạch, cũng như hàng loạt các nhiều ảnh hưởng bất lợi khác đối với sức khỏe.
- Không uống nhiều, cũng như lạm dụng rượu, bia, các chất kích thích: Có thể lựa chọn rượu vang đỏ để uống, chú ý lượng rượu uống không quá 142 ml/ ngày.
- Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, phòng ngừa thừa cân/béo phì nhằm duy trì chỉ số BMI ở mức an toàn cho sức khỏe (BMI từ 19 – 23).
- Hạn chế lối sống tĩnh tại (ít vận động), hạn chế căng thẳng công việc và cuộc sống.
- Tập thiền định.
Thuốc điều trị rối loạn HDL và LDL trong máu
Nếu các phương pháp thay đổi lối sống được áp dụng trong 2 đến 3 tháng mà vẫn không có hiệu quả như dự kiến, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị rối loạn lipid máu với các nhóm thuốc hạ lipid máu dưới đây:
- Nhóm statin: có khả năng làm giảm LDL-c, và tăng HDL-c. Ngoài ra nhóm này còn có tác dụng giảm viêm của tế bào nội mạc mạch máu, thúc đẩy việc thoái triển mảng xơ vữa. Các thuốc nhóm statin phổ biến gồm Atorvastatin, Rosuvastatin, Simvastatin, Lovastatin, Fluvastatin, Pravastatin.
- Nhóm fibrate giúp làm tăng HDL, giảm triglyceride máu, gồm các thuốc sau đây Gemfibrozil, Clofibrat, Fenofibrat,
- Nhóm acid Nicotinic cũng làm giảm tryglyceride, đồng thời giảm LDL, và tăng HDL.
- Nhóm Resin có khả năng làm giảm cholesterol ở gan nhờ tăng bài tiết mật, tăng thải LDL-c, gồm các thuốc Cholestyramin, Colestipol, Colesevelam.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu về HDL và LDL: 2 chỉ số cholesterol quan trọng mà bạn cần biết tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: healthline.com
