Viêm giác mạc ở trẻ em không chỉ đơn thuần là một vấn đề khó chịu về mắt, mà còn là một bệnh lý tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực lâu dài của trẻ. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả, mời bạn cùng theo dõi bài viết chi tiết dưới đây. Docosan sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ và chính xác nhất, giúp bạn bảo vệ đôi mắt sáng khỏe cho con trẻ.
Tóm tắt nội dung
Viêm giác mạc ở trẻ em là gì?
Viêm giác mạc ở trẻ em là tình trạng giác mạc của trẻ bị viêm, thường do nhiễm trùng. Giác mạc là lớp màng trong suốt, hình vòm ở phía trước mắt, giống như một chiếc kính chắn gió bảo vệ mắt.
Nó có chức năng chính là hội tụ ánh sáng, giúp chúng ta nhìn rõ mọi vật. Khi giác mạc bị viêm, nó có thể bị sưng đỏ, đau nhức, chảy nước mắt, và làm mờ thị lực của trẻ em. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm giác mạc có thể dẫn đến sẹo giác mạc, thậm chí mù lòa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhìn của trẻ.
Nguyên nhân gây viêm giác mạc ở trẻ em
Loét giác mạc có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, nhưng chúng chủ yếu được chia thành hai loại: nhiễm trùng và không nhiễm trùng.
Nguyên nhân nhiễm trùng dẫn đến loét giác mạc
-
Vi khuẩn: Thủ phạm hàng đầu gây nhiễm trùng giác mạc là các chủng vi khuẩn Pseudomonas, Staphylococcus và Streptococcus. Chúng luôn hiện diện trong môi trường xung quanh, chờ đợi cơ hội xâm nhập khi giác mạc bị tổn thương.
-
Vi-rút: Một số loại vi-rút quen thuộc như Herpes simplex (gây mụn rộp, herpes sinh dục) và Varicella-zoster (thủ phạm của bệnh thủy đậu và zona) cũng có thể tấn công giác mạc.
-
Nấm: Nhiễm nấm giác mạc thường xảy ra sau khi mắt bị tổn thương do tiếp xúc với thực vật hoặc đất, điển hình như trong trẻ chơi đùa ở ngoài vườn. Hai loại nấm phổ biến là Aspergillus và Candida. Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch suy yếu (suy giảm miễn dịch) dễ bị nhiễm nấm nặng hơn do khả năng chống lại nhiễm trùng kém, tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh.
-
Ký sinh trùng: Đáng lo ngại nhất là ký sinh trùng Acanthamoeba, nguyên nhân chính gây loét giác mạc do ký sinh trùng. Nguy cơ đặc biệt cao đối với những người đeo kính áp tròng khi bơi lội, dù là ở sông hồ hay bể bơi, bởi Acanthamoeba có thể sống sót ngay cả trong môi trường nước đã khử trùng bằng clo (nhưng khử trùng chưa đủ liều). Chúng còn có thể tồn tại trong nước máy, do đó, tuyệt đối không dùng nước máy để rửa hay bảo quản kính áp tròng.
Nguyên nhân không do nhiễm trùng
-
Chấn thương mắt: Những tổn thương cơ học như bỏng, trầy xước (xước giác mạc), vết cắt, vết rách hay thậm chí là vết đâm đều tiềm ẩn nguy cơ phát triển thành ổ loét nếu không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp. Hơn nữa, chúng còn tạo “lỗ hổng” trong hệ thống phòng thủ tự nhiên của mắt, khiến giác mạc dễ bị tấn công bởi các tác nhân nhiễm trùng, làm tăng nguy cơ hình thành loét.
-
Tình trạng hở mi: Khi mắt không thể nhắm kín hoàn toàn (hở mi – lagophthalmos), giác mạc sẽ phải tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài trong thời gian dài, dẫn đến nguy cơ tổn thương bề mặt. Bên cạnh đó, điều kiện thời tiết khắc nghiệt như quá nóng hoặc quá lạnh cũng là yếu tố gây hại đối với giác mạc, làm gia tăng khả năng tổn thương.
-
Khô mắt kéo dài: Tình trạng khô mắt, dù là do thời tiết, bệnh lý tại mắt hay sự kết hợp của cả hai, đều làm kmài mòn “lớp áo giáp” bảo vệ giác mạc, khiến nguy cơ loét giác mạc tăng cao.
-
Ảnh hưởng từ chất độc hại: Việc tiếp xúc với các hóa chất độc hại hoặc, dù hiếm gặp hơn, tác dụng phụ của một số loại thuốc đang sử dụng có thể gây tổn thương trực tiếp lên giác mạc và hình thành vết loét.
-
Bệnh lý tự miễn: Hệ thống miễn dịch, thay vì bảo vệ cơ thể, lại tấn công chính các tế bào của cơ thể, gây ra các bệnh lý tự miễn. Trong một số trường hợp, tình trạng viêm do rối loạn tự miễn có thể ảnh hưởng đến mắt, làm suy yếu cấu trúc mô giác mạc, tạo điều kiện cho tổn thương và loét phát triển.
Triệu chứng của viêm giác mạc ở trẻ em
-
Đau mắt: Đây là triệu chứng thường gặp, mức độ đau có thể từ nhẹ đến dữ dội, đau nhói hoặc âm ỉ.
-
Cộm mắt: Trẻ cảm thấy như có dị vật trong mắt, khó chịu, muốn dụi mắt liên tục.
-
Nhìn mờ: Giác mạc bị viêm ảnh hưởng đến khả năng tập trung ánh sáng, khiến trẻ nhìn mờ, nhòe.
-
Chảy nước mắt: Mắt kích ứng sẽ tiết ra nhiều nước mắt hơn bình thường.
-
Mắt đỏ: Giác mạc và kết mạc (lớp màng mỏng bao phủ lòng trắng mắt) bị viêm sẽ đỏ lên.
-
Sợ ánh sáng (nhạy cảm với ánh sáng): Ánh sáng có thể làm trẻ khó chịu, chói mắt, đau hơn.
-
Sưng mí mắt: Mí mắt có thể sưng tấy, đỏ.
-
Có thể có ghèn/rỉ mắt: Ghèn có thể có màu vàng, xanh hoặc trắng đục, tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm.
-
Xuất hiện đốm trắng hoặc xám trên giác mạc: Tuy nhiên, triệu chứng này có thể khó nhận biết bằng mắt thường, cần bác sĩ chuyên khoa thăm khám.
Cách điều trị viêm giác mạc ở trẻ em
Việc điều trị viêm giác mạc ở trẻ em cần được tiến hành cẩn thận và chính xác, hướng tới mục tiêu loại bỏ tác nhân gây bệnh, kiểm soát tình trạng viêm, bảo vệ và phục hồi thị lực cho trẻ. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính, được sắp xếp theo mức độ can thiệp từ nhẹ đến nặng:
Điều trị bằng thuốc
- Kháng sinh: Chỉ định trong trường hợp viêm giác mạc do vi khuẩn, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
- Kháng vi-rút: Cần thiết khi xác định nguyên nhân gây viêm là vi-rút, giúp ức chế sự phát triển của vi-rút.
- Chống nấm: Sử dụng khi viêm giác mạc do nấm, giúp loại bỏ nấm gây bệnh.
- Chống ký sinh trùng: Được chỉ định khi tác nhân gây viêm là ký sinh trùng, đặc biệt là Acanthamoeba.
Corticosteroid: Với đặc tính chống viêm mạnh, Corticosteroid giúp giảm nhanh các triệu chứng sưng, đỏ, đau. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này, đặc biệt ở trẻ em, cần có sự chỉ định và giám sát chặt chẽ của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ tiềm ẩn.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Như Ibuprofen, có thể được sử dụng để hỗ trợ giảm đau và viêm trong một số trường hợp.
Sử dụng kính áp tròng đặc biệt
Thủ thuật khâu cò mí mắt (Tarsorrhaphy)
Can thiệp phẫu thuật
Phòng ngừa viêm giác mạc ở trẻ em
-
Vệ sinh mắt nhẹ nhàng: Nếu cần vệ sinh mắt, hãy hướng dẫn trẻ (với trẻ đã đủ lớn) sử dụng nước muối sinh lý hoặc nước sạch, thao tác nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh gây tổn thương mắt.
-
Nói không với dụi mắt: Giải thích cho trẻ hiểu tác hại của việc dụi mắt, nhất là khi tay bẩn. Hành động tưởng chừng vô hại này có thể mang vi khuẩn, vi-rút từ tay vào mắt, đồng thời gây trầy xước giác mạc, mở đường cho viêm nhiễm xâm nhập.
-
Tuyệt đối không đeo kính áp tròng khi ngủ: Đây là nguyên tắc “bất di bất dịch” để phòng tránh viêm giác mạc liên quan đến kính áp tròng.
-
Không sử dụng kính tiếp xúc quá thời gian sử dụng: Sử dụng kính tiếp xúc lâu hơn mức quy định có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Kính tiếp xúc dùng một lần là an toàn nhất.
-
Rửa tay sạch sẽ – nền tảng quan trọng: Hãy tập cho trẻ thói quen rửa tay kỹ lưỡng bằng xà phòng và nước sạch trước khi chạm vào mắt. Đặc biệt lưu ý sau khi trẻ đi vệ sinh, vui chơi ngoài trời, hoặc tiếp xúc với các bề mặt có nguy cơ nhiễm bẩn. Trong trường hợp không có sẵn xà phòng và nước, dung dịch sát khuẩn tay chứa ít nhất 60% cồn là một lựa chọn thay thế hiệu quả.
-
Kính bảo vệ – “vệ sĩ” cho đôi mắt: Hãy trang bị cho trẻ kính bảo vệ mắt khi tham gia các hoạt động tiềm ẩn nguy cơ chấn thương như: chơi các môn thể thao đối kháng, làm vườn, hoặc khi trẻ phải tiếp xúc với hóa chất, bụi bẩn.
-
Vật dụng riêng biệt: Mỗi thành viên trong gia đình nên sử dụng riêng khăn mặt, khăn tắm.
Bệnh viện Mắt Sài Gòn tự hào là địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe mắt trẻ em, đặc biệt là trong chẩn đoán và điều trị viêm giác mạc.
Với đội ngũ bác sĩ nhãn nhi giàu kinh nghiệm, luôn tận tâm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, Bệnh viện Mắt Sài Gòn cam kết mang đến cho các bệnh nhi quy trình thăm khám chính xác, phác đồ điều trị hiệu quả và an toàn. Hãy đến với Bệnh viện Mắt Sài Gòn, nơi đôi mắt trẻ thơ được nâng niu và chăm sóc bởi những chuyên gia nhãn khoa hàng đầu.
Ngay khi nhận thấy trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ như: đỏ mắt, chảy nước mắt, cộm xốn, nhạy cảm với ánh sáng, nhìn mờ…, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa mắt để được thăm khám và điều trị. Hãy nhớ rằng, phát hiện và can thiệp kịp thời là “chìa khóa vàng” trong điều trị viêm giác mạc ở trẻ em.
Câu hỏi liên quan
Làm sao để nhận biết trẻ bị viêm giác mạc?
-
Triệu chứng dai dẳng hoặc nặng hơn dù đang điều trị: Nếu tình trạng viêm giác mạc của trẻ không cải thiện hoặc có dấu hiệu xấu đi ngay cả khi đang dùng thuốc theo chỉ định, đây là dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám lại ngay.
-
Tăng nhạy cảm với ánh sáng: Trẻ sợ ánh sáng, nheo mắt, chói mắt, thậm chí né tránh các hoạt động ngoài trời hoặc những nơi có ánh sáng mạnh.
-
Nhìn mờ hoặc giảm thị lực: Trẻ có thể kêu nhìn không rõ, nhìn nhòe hoặc cha mẹ nhận thấy trẻ nheo mắt, dụi mắt nhiều hơn bình thường để cố gắng nhìn rõ hơn.
-
Đau mắt dữ dội: Trẻ quấy khóc, kêu đau mắt nhiều, mức độ đau tăng dần.
-
Chảy nhiều ghèn/dịch tiết từ mắt: Mắt trẻ tiết ra nhiều ghèn, có thể có màu vàng, xanh hoặc trắng đục, dính chặt vào mi mắt, đặc biệt là sau khi ngủ dậy.
Viêm giác mạc ở trẻ em có nguy hiểm không?
Viêm giác mạc ở trẻ em rất nguy hiểm vì có thể gây sẹo giác mạc, giảm thị lực vĩnh viễn, thậm chí mù lòa nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
Chăm sóc mắt cho trẻ bị viêm giác mạc như thế nào?
Việc chăm sóc mắt cho trẻ bị viêm giác mạc cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, bao gồm:
-
Dùng thuốc đúng chỉ định: Nhỏ thuốc hoặc tra thuốc mỡ đúng loại, đúng liều lượng và thời gian theo đơn của bác sĩ.
-
Vệ sinh mắt sạch sẽ: Dùng nước muối sinh lý và bông gòn sạch để lau nhẹ nhàng ghèn, rỉ mắt cho trẻ, tránh cọ xát mạnh.
-
Đeo kính bảo vệ (nếu cần): Giúp bảo vệ mắt trẻ khỏi bụi bẩn, ánh sáng mạnh và hạn chế trẻ dụi mắt.
-
Tái khám đúng hẹn: Đưa trẻ đi tái khám theo lịch hẹn để bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần.
-
Không tự ý dùng thuốc: Tuyệt đối không tự ý mua thuốc nhỏ mắt, thuốc tra mắt khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
-
Cho trẻ nghỉ ngơi: Đảm bảo trẻ có đủ thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc để mắt được thư giãn và mau hồi phục
-
Chế độ dinh dưỡng: Cung cấp cho trẻ chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A, để hỗ trợ quá trình phục hồi của mắt.
Viêm giác mạc ở trẻ em là một bệnh lý về mắt nguy hiểm, không thể chủ quan. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh, gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến thị lực, thậm chí dẫn đến mù lòa. Do đó, cha mẹ cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về bệnh, chú ý quan sát và lắng nghe những thay đổi dù là nhỏ nhất ở trẻ.
Xem thêm:
Nguồn tham khảo:
1. Corneal Ulcer: Symptoms, Causes & Treatment
- Link tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22524-corneal-ulcer
- Ngày tham khảo: 20/12/2024
2. Corneal ulcers in children – PMC
- Link tham khảo: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11146273/#:~:text=Children%20with%20corneal%20ulcers%20due%20to%20severe%20vitamin%20A%20deficiency,months%2C%20unless%20they%20are%20treated.
- Ngày tham khảo: 20/12/2024
