3 dấu hiệu cận thị cần biết để phòng chống và điều trị

Ngày cập nhật: 28/11/24

Tác giả: Dược sĩ, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Tú

Cận thị là một trong những bệnh về mắt hết sức phổ biến ngày nay, đặc biệt ở độ tuổi ngày càng trẻ hóa do tác động bởi các yếu tố bên ngoài như sự phát triển của công nghệ điện tử hiện đại, lối sống thiếu lành mạnh của người trẻ, thói quen sinh hoạt, học tập, công việc,… Dấu hiệu cận thị cần được phát hiện sớm để tránh những biến chứng về mắt về sau. Doctor có sẵn sẽ giúp bạn hiểu rõ và sớm nhận biết dấu hiệu cận thị để có các biện pháp khắc phục và chữa trị kịp thời.

Cận thị là gì?

Cận thị là một bệnh về mắt phổ biến khiến việc tập trung vào các vật ở xa trở nên khó khăn, khi các vật ở gần nhìn rõ nhưng các vật ở xa lại bị mờ. Ví dụ, bạn có thể đọc bản đồ rõ ràng nhưng lại gặp khó khăn khi nhìn đủ rõ để lái ô tô. Cận thị là một rối loạn tập trung mắt phổ biến. Nó đã được gia tăng trong nhiều thập kỷ.

Mọi người có thể điều trị cận thị bằng cách đeo kính điều chỉnh, chẳng hạn như kính hoặc kính áp tròng, hoặc lựa chọn phẫu thuật laser.

Cận thị là một tật khúc xạ, nghĩa là mắt không thể nhìn cong hoặc khúc xạ ánh sáng một cách chính xác. Mắt không tập trung đúng cách ánh sáng đi vào mắt, vì vậy hình ảnh ở xa có vẻ mờ và không rõ ràng.

Có một số loại cận thị sau:

Cận thị nhẹ

Cận thị nhẹ (thường dưới 3 diop của cận thị) còn được gọi là cận thị thấp. Dấu hiệu của cận thị nhẹ là mắt khỏe mạnh. Đeo kính hoặc kính áp tròng có thể dễ dàng khắc phục các vấn đề mà một người gặp phải với thị lực của họ. Dấu hiệu của cận thị nhẹ thường khó phát hiện sớm.

Cận thị vừa

Cận thị vừa hoặc cận thị là cận thị từ 3 đến 6 diop.

Cận thị nặng

Cận thị nặng (cận thị trên 6 diop) còn được gọi là cận thị cao. Trẻ em bị cận thị thường trở nên cận thị hơn khi chúng lớn lên, nhưng độ cận của chúng thường ổn định ở độ tuổi 20 trở lên. Cận thị nặng là một dạng cận thị nghiêm trọng hơn. Nó xảy ra khi một người bị cận thị khi còn trẻ và trở nên tồi tệ hơn khi già đi.

Cận thị nặng có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số bệnh về mắt khác của một người, chẳng hạn như bong võng mạc, tăng nhãn áp hoặc đục thủy tinh thể.

Cận thị bệnh lý

Người bị cận thị bệnh lý, hoặc thoái hóa sẽ mắc thêm các bệnh lý về mắt. Mắt cũng sẽ có các vấn đề ảnh hưởng đến võng mạc, chẳng hạn như: thoái hóa mạng tinh thể, là một loại teo võng mạc làm mỏng võng mạc, trong đó các phần của võng mạc bị lãng phí và không hoạt động.

Điểm Forster-Fuchs, một loại sẹo trên võng mạc có thể dẫn đến điểm mù.

Cận thị bệnh lý cũng có thể gây mất thị lực mà kính hoặc kính áp tròng không thể điều chỉnh được.

Đặt lịch khám mắt khi có dấu hiệu cận thị

Dấu hiệu cận thị

Nhìn mờ khi nhìn các vật ở xa là dấu hiệu cận thị có thể kèm theo một số dấu hiệu bao gồm:

Mỏi mắt
Nhức đầu
Nheo mắt

Nếu một người bắt đầu gặp những triệu chứng này, họ nên nói chuyện với bác sĩ nhãn khoa, người có thể giúp xác định xem họ có bị cận thị hay không. Chuyên viên đo thị lực có thể khuyên dùng kính hoặc kính áp tròng để khắc phục sự cố. Nếu tình trạng cận thị của một người tiến triển nặng hơn, bác sĩ nhãn khoa có thể đề nghị phẫu thuật.

Một số triệu chứng có thể bị nhầm lẫn với loạn thị như giảm thị lực, biểu hiện là đau đầu, thay đổi thị lực trong ngày, thỉnh thoảng nhìn đôi và đau cổ. Thường xuyên lác mắt hoặc lệch nhãn cầu kèm theo mất thị lực.

Cận thị vẫn có thể nhìn rõ vật ở gần, nhưng đưa ra xa vật sẽ trở nên lờ mờ, không rõ nét và vật càng xa thì mắt nhìn càng mờ. Còn loạn thị dù vật ở gần hay xa thì hình ảnh mà mắt thu được vẫn bị mờ nhòe, biến dạng. Mức độ bệnh cận thị sẽ nặng dần theo thời gian và cách chăm sóc không hợp lý. Còn mức độ loạn của loạn thị sẽ không tăng lên theo thời gian.

Dấu hiệu cận thị ở trẻ em

Trẻ em phàn nàn rõ ràng về tầm nhìn xa bị khiếm khuyết. Khiếu nại đau đầu và đau mắt nên được đánh giá nguyên nhân do tật khúc xạ.

Dấu hiệu trẻ bị cận thị thường phản ánh qua sự phàn nàn của phụ huynh về việc trẻ đọc sách bằng cách đặt sách gần mặt, thường xuyên mắc lỗi khi ghi bài trên lớp, không thể xem tivi từ khoảng cách xa và thường xuyên bị đau đầu làm dấy lên nghi ngờ về tật khúc xạ.

Dấu hiệu cận thị giả

Cận thị giả là sự thay đổi tạm thời, không liên tục về mặt khúc xạ của mắt sang tình trạng cận thị. Khi đó ảnh của vật được nhìn sẽ hội tụ trước võng mạc (giống như trong cận thị) có thể do hệ thần kinh phó giao cảm bị kích động quá mức hoặc do mệt mỏi thị giác hay khó chịu nhất thời của mắt. Hiện tượng này hay gặp trên sinh viên trong mùa thi hay những người làm nghề dùng mắt quá nhiều.

Bạn cần tìm đến chuyên viên đo thị lực để xác định chính xác mình có dấu hiệu cận thị giả hay không.

Nguyên nhân gây dấu hiệu cận thị

Cận thị xảy ra khi nhãn cầu quá dài hoặc giác mạc quá cong. Điều này có nghĩa là ánh sáng đi vào mắt sẽ dừng lại trước võng mạc, thay vì trên đó. Võng mạc sử dụng ánh sáng để tạo thành hình ảnh rồi gửi đến não. Khi ánh sáng không thể tập trung đúng vào võng mạc, hình ảnh mà nó tạo ra sẽ bị mờ.

Mặc dù các nhà khoa học chưa biết chính xác nguyên nhân gây cận thị, nhưng có nhiều yếu tố, chẳng hạn như di truyền, có thể làm tăng khả năng phát triển cận thị.

Ví dụ, những đứa trẻ có cha hoặc mẹ bị cận thị có nhiều khả năng bị cận thị hơn. Nguy cơ này tăng lên nếu cả cha và mẹ đều mắc bệnh này.

Trẻ em dành ít thời gian ở ngoài trời hoặc dành nhiều thời gian làm công việc nhìn gần có thể có nguy cơ bị cận thị cao hơn.

Mặc dù cận thị thường phát triển trong thời thơ ấu, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở người lớn do căng thẳng thị giác, xảy ra khi một người lạm dụng cơ chế tập trung của mắt.

Nó cũng có thể xảy ra do các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường hoặc sự phát triển của bệnh đục thủy tinh thể.

Bất cứ ai cũng có thể phát triển cận thị. Tuy nhiên, cận thị có xu hướng phát triển ở trẻ em và thanh thiếu niên và có thể trở nên tồi tệ hơn khi họ gần 20 tuổi. Người lớn thường bị cận thị nếu họ mắc bệnh này khi còn nhỏ.

Yếu tố nguy cơ gây cận thị

Các yếu tố nguy cơ gây cận thị có thể bao gồm:

Tuổi: Cận thị thường bắt đầu ở độ tuổi từ 6 đến 14 và có thể tiếp tục trở nên tồi tệ hơn cho đến khi bạn ngoài 20 tuổi. Đôi mắt của bạn đang phát triển ở độ tuổi này, vì vậy hình dạng của đôi mắt của bạn có thể thay đổi.
Bệnh đái đường: Người lớn có thể bị cận thị do một số tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như biến chứng võng mạc đái tháo đường.
Thường xuyên căng thẳng thị giác: Làm công việc chi tiết gần, chẳng hạn như trên máy tính hoặc đọc sách, có thể gây cận thị tạm thời. Theo thời gian, điều này có thể ảnh hưởng vĩnh viễn đến tầm nhìn xa của bạn.
Tiền sử gia đình: Cận thị có thể là một tình trạng di truyền. Nếu một hoặc cả hai cha mẹ của bạn bị cận thị, bạn cũng có nhiều khả năng bị cận thị.
Ít thời gian ở ngoài trời hơn: Cận thị có thể ít có khả năng phát triển ở những trẻ dành nhiều thời gian ở ngoài trời.
Nhiều thời gian sử dụng màn hình hơn: Theo một nghiên cứu năm 2017 về trẻ em ở Delhi, trẻ em trong độ tuổi đi học dành từ 7 giờ trở lên sử dụng màn hình trong 1 tuần có thể tăng gấp 3 lần nguy cơ mắc bệnh cận thị.

Biến chứng của cận thị

Mặc dù cận thị thường không dẫn đến các vấn đề về mắt khác, nhưng nó có thể trở nên tồi tệ hơn khi một người già đi. Điều này được gọi là cận thị nặng.

Một người bị cận thị nặng có nhiều nguy cơ phát triển các bệnh về mắt khác. Chúng có thể bao gồm:

Đục thủy tinh thể
Tăng nhãn áp
Bong võng mạc

Nếu mất thị lực hoặc các vấn đề liên quan đến mắt khác xảy ra, tình trạng này được gọi là cận thị bệnh lý. Điều này có nghĩa là mức độ cận thị quá cao đến mức khiến cho đáy mắt bắt đầu bị hỏng.

Một trong những điều tốt nhất mà một người có thể làm để làm chậm sự tiến triển của cận thị là đi khám bác sĩ mắt thường xuyên. Những người có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh cận thị, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường đường hoặc cha mẹ bị cận thị, cũng có thể được hưởng lợi từ việc đi khám bác sĩ nhãn khoa thường xuyên hơn.

Chẩn đoán cận thị

Chuyên viên đo thị lực có thể thực hiện một số bài kiểm tra để kiểm tra xem một người có bị cận thị hay không.

Một phần của khám mắt sẽ yêu cầu người đó đọc các chữ cái có kích thước khác nhau từ biểu đồ ở phía bên kia của căn phòng. Những con số càng nhỏ thì người bị cận thị càng khó nhìn ra.

Chuyên viên đo thị lực cũng có thể sử dụng một công cụ gọi là phoropter, được tạo thành từ các thấu kính khác nhau mà họ có thể đặt trước mắt. Khi phoropter được đặt đúng vị trí, máy đo thị lực sẽ chiếu ánh sáng vào nó để đo cách mắt tập trung vào nó. Điều này sẽ giúp họ xác định đơn thuốc phù hợp cho loại kính cần thiết để điều chỉnh thị lực của người đó.

Cách phòng ngừa cận thị

Do cận thị có liên quan đến di truyền nên khó có thể ngăn ngừa ở những người có tiền sử cận thị trong gia đình họ.

Dành thời gian ở bên ngoài, dưới ánh sáng ban ngày, có thể giúp giảm sự tiến triển của cận thị. Đảm bảo không dành quá nhiều thời gian để làm những công việc gần gũi, chẳng hạn như đọc hoặc làm việc trên máy tính, cũng có thể hữu ích.

Những liệu pháp có thể làm giảm sự tiến triển của cận thị gồm có:

Giới hạn thời gian trên màn hình.
Thực hiện theo quy tắc 20 – 20 – 20 bằng cách nghỉ 20 giây cứ sau 20 phút để nhìn vào thứ gì đó cách xa 6m.
Dành nhiều thời gian hơn ở ngoài trời.
Khi thực hiện công việc gần, chẳng hạn như trên máy tính, hãy cố gắng giữ vật cách xa 30cm.
Đi khám mắt thường xuyên.
Đeo kính áp tròng theo quy định của bác sĩ nhãn khoa của bạn.
Làm theo hướng dẫn sử dụng kính áp tròng, bao gồm cả việc không đeo chúng lâu hơn chỉ dẫn, khi bơi hoặc khi ngủ.
Đeo kính râm có khả năng chống tia cực tím (UV).
Sử dụng kính bảo vệ khi thực hiện một số hoạt động, chẳng hạn như sử dụng hóa chất độc hại hoặc chơi một số môn thể thao.
Nghỉ giải lao thường xuyên khi tiếp xúc gần với thiết bị điện tử, chẳng hạn như nhìn vào màn hình máy tính của bạn.
Quản lý các tình trạng sức khỏe mãn tính, chẳng hạn như tăng huyết áp, đái tháo đường.
Ăn một chế độ ăn giàu trái cây, rau và axit béo Omega-3.
Tránh hút thuốc.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào về thị lực của mình, chẳng hạn như nhìn mờ hoặc có quầng sáng xung quanh đèn, hãy liên hệ ngay với bác sĩ nhãn khoa của bạn.

Câu hỏi thường gặp

Dấu hiệu cận thị nặng

Độ cận thị trên 6 diop.

Dấu hiệu cận thị nhẹ

Mỏi mắt, nheo mắt khi cần nhìn xa hay cần tập trung vào một điểm.

Dấu hiệu cận thị giả

Có triệu chứng giống như cận thị thật như nhìn xa mờ, mỏi mắt, nhức đầu, nheo mắt nhưng chỉ là sự thay đổi tạm thời trong thời gian ngắn, sau đó mắt trở nên bình thường.

Vì sao bị cận thị?

Cận thị có thể đến từ yếu tố di truyền, bệnh lý như tăng huyết áp đái tháo đường, thói quen sinh hoạt làm việc nhìn gần, ở trong nhà nhiều hơn ngoài trời,…

Dấu hiệu cận thị ở người lớn?

Mỏi mắt, nhức đầu, nheo mắt, nhìn gần rõ nhưng nhìn xa rất mờ.

Cách nhận biết có dấu hiệu cận thị hay không?

Tìm đến chuyên gia đo thị lực để kiểm tra thị lực của mắt.

Cận thị là một bệnh về mắt phổ biến hiện nay, dấu hiệu cận thị cần được nhận biết sớm, đặc biệt là dấu hiệu cận thị ở trẻ em để sớm tìm được giải pháp khắc phục và ngăn chặn sự tiến triển sớm. Bạn cần tìm đến các chuyên viên đo thị lực và bác sĩ nhãn khoa để thăm khám ngay khi có dấu hiệu cận thị.

Đặt lịch khám mắt khi có dấu hiệu cận thị

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn khi phát hiện các dấu hiệu cận thị.