Mất thị lực là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Tình trạng này có thể xảy ra đột ngột hoặc dần dần, gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Vậy mất thị lực là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Hãy cùng Docosan tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Mất thị lực là gì?
Mất thị lực xảy ra khi một bộ phận nào đó của mắt bị tổn thương bởi bệnh lý hoặc các vấn đề khác, dẫn đến suy giảm khả năng nhìn. Tùy vào nguyên nhân cụ thể, tình trạng này có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau.
Mất thị lực có thể tiến triển từ từ theo thời gian hoặc xuất hiện đột ngột. Người bệnh có thể mất một phần tầm nhìn hoặc thậm chí mất hoàn toàn khả năng nhìn (mù lòa).
Tình trạng này không giới hạn độ tuổi và có thể xảy ra ngay từ khi sinh ra do các vấn đề bẩm sinh như bệnh glaucoma hoặc đục thủy tinh thể. Ngay cả những người trung niên hoặc cao tuổi cũng có nguy cơ mất thị lực ở một bên mắt do các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Các dạng mất thị lực
Mất thị lực là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng mất khả năng nhìn rõ hoặc đúng cách. Có nhiều loại mất thị lực khác nhau, liên quan đến các bệnh lý hoặc tình trạng cụ thể, bao gồm:
- Mất thị lực trung tâm: Gặp khó khăn khi nhìn các vật trực diện trước mắt.
- Mất thị lực ngoại vi: Gặp khó khăn khi nhìn các vật ở rìa trường nhìn (tầm nhìn bên).
- Mất thị lực hoàn toàn: Không thể nhìn thấy bất cứ thứ gì, dẫn đến mù lòa hoàn toàn.
- Quáng gà (mù đêm): Gặp khó khăn khi nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc bóng tối.
- Nhìn mờ hoặc mờ đục: Hình ảnh trở nên mất nét hoặc như nhìn qua một lớp màng. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể mất khả năng nhận biết hình dạng hoặc chỉ nhìn thấy bóng mờ.
Nguyên nhân gây mất thị lực
Nguyên nhân mất thị lực đột ngột
Mất thị lực đột ngột là tình trạng mất khả năng nhìn xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn, từ vài giây, phút đến vài ngày. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như:
- Cơn đau nửa đầu: Nhiều người bị đau nửa đầu gặp phải các triệu chứng thị giác, được gọi là aura migraine. Khoảng 25–30% người bị đau nửa đầu có triệu chứng aura thị giác, có thể bao gồm nhìn thấy các đường chéo, ánh sáng lóe lên hoặc các đốm sáng. Một số người có thể gặp phải tình trạng mất hoàn toàn thị lực hoặc mất thị lực ở một bên mắt. Những rối loạn thị giác này thường đi kèm với cơn đau đầu, mặc dù không phải lúc nào cũng vậy. Chúng thường kéo dài dưới một giờ, thường là 10–30 phút, và trong một số trường hợp, có thể biến mất sau vài giây.
- Viêm giác mạc: Viêm giác mạc là tình trạng thường gặp ở những người đeo kính áp tròng, có thể do nhiễm trùng hoặc chấn thương mắt. Các triệu chứng bao gồm nhìn mờ, đau, nhạy cảm với ánh sáng và có thể mất thị lực. Viêm giác mạc thường là tình trạng tạm thời và có thể được điều trị bằng thuốc kê đơn của bác sĩ.
- Viêm kết mạc: Viêm kết mạc, hay còn gọi là bệnh đau mắt đỏ, là tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm kết mạc, có thể gây mất thị lực. Bệnh cũng có thể dẫn đến mờ mắt, đỏ mắt, đau hoặc khó nhìn. Viêm kết mạc thường là tình trạng tạm thời và sẽ tự khỏi. Trong trường hợp viêm kết mạc do vi khuẩn, nhỏ mắt kháng sinh có thể giúp điều trị.
- Mỏi mắt: Việc nhìn vào màn hình quá lâu có thể gây mỏi mắt, khiến thị lực trở nên mờ hoặc khó tập trung vào vật thể. Tình trạng này thường là tạm thời và có thể được cải thiện bằng cách nghỉ ngơi, tránh nhìn màn hình và cho mắt thời gian hồi phục.
- Trầy xước giác mạc: Chấn thương mắt, chẳng hạn như trầy xước giác mạc, cũng có thể gây mất thị lực đột ngột. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, mất thị lực có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn, và điều trị sẽ thay đổi tùy theo mức độ.
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để đánh giá mức độ nghiêm trọng của chấn thương và xác định phương pháp điều trị phù hợp.
Nguyên nhân mất dần thị lực
Mất thị lực không phải lúc nào cũng xảy ra đột ngột, đôi khi mất thị lực phát triển dần dần trong một khoảng thời gian dài. Nguyên nhân thường gặp bao gồm:
- Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác: Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác là một bệnh lý mắt ảnh hưởng đến thị lực trung tâm và là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở những người từ 50 tuổi trở lên. Tình trạng này có thể tiến triển chậm hoặc nhanh. Nhiều người ban đầu nhận thấy một vùng mờ ở trung tâm tầm nhìn, và vùng mờ này có thể lớn dần theo thời gian.
- Bệnh tăng nhãn áp: Tăng nhãn áp là nhóm bệnh làm tổn thương dây thần kinh thị giác, nằm ở phía sau mắt. Các triệu chứng của tăng nhãn áp thường phát triển chậm đến mức người bệnh có thể không nhận ra cho đến khi đi khám mắt. Bệnh có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt. Nếu không được điều trị, tăng nhãn áp có thể dẫn đến mù lòa, bắt đầu từ việc mất thị lực ngoại vi. Các phương pháp điều trị bao gồm thuốc (thường là thuốc nhỏ mắt), liệu pháp laser và phẫu thuật. Tuy nhiên, điều trị không thể phục hồi tổn thương đã xảy ra.
- Bệnh võng mạc tiểu đường: Bất kỳ ai mắc tiểu đường, bất kể loại nào, đều có nguy cơ bị bệnh võng mạc tiểu đường. Tình trạng này làm tổn thương các mạch máu trong võng mạc, lớp mô nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt. Bệnh võng mạc tiểu đường có thể gây mất thị lực và mù lòa, do đó, việc kiểm tra mắt định kỳ ở bệnh nhân tiểu đường là rất quan trọng để phát hiện sớm biến chứng này.
Triệu chứng của mất thị lực
Các triệu chứng suy giảm thị lực có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, nhưng một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Nhìn thấy các hình dạng lạ trong tầm nhìn.
- Xuất hiện quầng sáng hoặc ánh sáng nhấp nháy.
- Thay đổi màu sắc của mống mắt.
- Mờ mắt, khó nhìn rõ.
- Nhìn thấy hình ảnh đôi.
- Đau mắt đột ngột hoặc đau quanh vùng mắt.
- Thay đổi tầm nhìn một cách đột ngột.
- Nhạy cảm hơn với ánh sáng.
- Suy giảm thị lực cũng có thể ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như thường xuyên va chạm vào đồ vật, gặp khó khăn khi đi lên xuống cầu thang hoặc di chuyển trên các bề mặt không bằng phẳng.
- Ngoài ra, người bị suy giảm thị lực có thể thấy việc đọc sách trở nên khó khăn hơn, cần giữ tài liệu gần hơn để nhìn rõ hoặc gặp khó khăn khi đọc trong điều kiện ánh sáng yếu.
Ảnh hưởng của mất thị lực
Mất thị lực có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực không chỉ đối với người bệnh mà còn đối với xã hội.
- Đối với trẻ em: Suy giảm thị lực có thể làm gián đoạn quá trình khám phá và học hỏi, dẫn đến chậm phát triển trí tuệ và kỹ năng.
- Đối với người lớn: Mất thị lực ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, gây ra tâm lý tự ti, hạn chế khả năng lao động và làm tăng nguy cơ gặp tai nạn trong công việc cũng như sinh hoạt hàng ngày.
- Đối với xã hội: Tình trạng này làm giảm năng suất lao động, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và gia tăng chi phí điều trị, chăm sóc cho người bệnh mù lòa.
Cách chẩn đoán mất thị lực
Thăm khám lâm sàng
Để đánh giá tình trạng mất thị lực và xác định nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ thường sẽ thu thập thông tin thông qua các câu hỏi sau:
- Tình trạng này bắt đầu từ khi nào và kéo dài bao lâu?
- Các triệu chứng cụ thể đã xuất hiện là gì?
- Tình trạng xảy ra ở một mắt hay cả hai mắt?
- Bệnh nhân có đang mắc hoặc từng mắc các bệnh lý nào trước đây không?
- Tiền sử bệnh lý trong gia đình có liên quan đến thị lực hay không?
Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ mất thị lực và các triệu chứng đi kèm, chẳng hạn như cứng hàm, đau vùng thái dương hoặc đau nửa đầu.
Xét nghiệm
Bên cạnh việc thăm khám các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán:
- Đo thị lực: Đánh giá khả năng nhìn rõ của mắt.
- Đo nhãn áp: Kiểm tra áp lực bên trong mắt để phát hiện các vấn đề như tăng nhãn áp.
- Đo vùng thị lực bị mất: Xác định phạm vi và mức độ mất thị lực.
- Soi đồng tử và đáy mắt: Quan sát trực tiếp cấu trúc bên trong mắt, bao gồm võng mạc và dây thần kinh thị giác.
- Đánh giá chỉ số viêm: Xét nghiệm CRP và số lượng bạch cầu để phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm.
- Siêu âm mắt: Kiểm tra dịch trong mắt và đánh giá tổn thương cấu trúc.
- Chụp MRI mắt: Xác định sự hiện diện của khối u hoặc các bất thường khác trong mắt.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Mất thị lực là một tình trạng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Do đó, khi nhận thấy dấu hiệu suy giảm thị lực, người bệnh nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Đặc biệt, nếu xuất hiện các triệu chứng sau, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp:
- Chấn thương vùng mắt.
- Đau đầu dữ dội.
- Rơi vào trạng thái hôn mê.
- Mất thị lực đột ngột.
Nơi khám chữa mất thị lực
Tại Việt Nam, có rất nhiều bệnh viện và phòng khám mắt uy tín có thể giúp bạn chẩn đoán và điều trị các vấn đề về mắt. Một số bệnh viện lớn tại TP.HCM và Hà Nội bao gồm:
Tại TP.HCM:
Tại Hà Nội:
- Bệnh viện Mắt Trung Ương.
- Bệnh viện Bạch Mai (khoa Mắt).
- Bệnh viện Mắt Hà Nội.
Nếu bạn đang sinh sống tại TP.HCM, bạn có thể đến khám tại các bệnh viện chuyên khoa mắt tư nhân như hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn. Đây là một điểm đến tin cậy, là một trong những cơ sở y tế hàng đầu tại Việt Nam chuyên về khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về mắt như tình trạng mất thị lực.
Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, trang thiết bị y tế hiện đại và không gian khám chữa bệnh tiện nghi, bệnh viện đã trở thành địa chỉ tin cậy của hàng ngàn bệnh nhân.
Phương pháp điều trị mất thị lực
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây mất thị lực, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp.
- Đeo kính điều chỉnh: Giúp cải thiện thị lực.
- Tập luyện phục hồi thần kinh thị giác: Hỗ trợ tăng cường chức năng của mắt.
- Sử dụng thuốc: Điều trị các tình trạng viêm nhiễm hoặc bệnh lý liên quan.
- Phẫu thuật đục thủy tinh thể: Áp dụng khi thủy tinh thể bị đục, nhằm khôi phục thị lực.
- Ghép giác mạc: Thay thế giác mạc bị sẹo hoặc tổn thương nghiêm trọng.
- Phẫu thuật võng mạc: Khắc phục tổn thương mô võng mạc, cải thiện khả năng nhìn.
- Bổ sung dinh dưỡng: Đảm bảo cung cấp đầy đủ các vitamin A, vitamin nhóm B và vitamin D để hỗ trợ sức khỏe mắt.
Biện pháp phòng ngừa mất thị lực
Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn mọi nguyên nhân gây mù lòa, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm nguy cơ:
- Thăm khám và điều trị kịp thời: Xử lý ngay các bệnh lý viêm cấp tính ở mắt.
- Khám mắt định kỳ: Phát hiện sớm và điều trị các vấn đề về mắt.
- Quản lý bệnh tiểu đường hiệu quả: Giảm nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến mắt.
- Sử dụng đồ bảo hộ: Đeo kính hoặc thiết bị bảo vệ mắt khi làm việc trong môi trường nguy hiểm.
- Đeo kính râm: Bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia UV.
- Bổ sung dinh dưỡng: Ăn các thực phẩm giàu dưỡng chất tốt cho mắt, như vitamin A, vitamin C, vitamin E và omega-3.
- Tập thể dục thường xuyên: Tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ sức khỏe mắt.
- Ngừng hút thuốc: Giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt, như thoái hóa điểm vàng.
- Giữ vệ sinh khi sử dụng kính áp tròng: Rửa tay sạch sẽ trước khi đeo hoặc tháo kính áp tròng.
Xem thêm:
- Mổ mắt kiêng ăn gì và nên ăn gì để mau hồi phục giúp mắt khỏe mạnh
- Đau mắt đỏ bị sốt có nguy hiểm không? Nguyên nhân và cách xử lý
- Đau mắt đỏ ủ bệnh bao lâu và khi nào thì khỏi hẳn?
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về mất thị lực là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa. Mất thị lực có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống. Vì vậy, hãy chủ động bảo vệ đôi mắt của mình bằng cách có chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, tránh tiếp xúc với các tác nhân gây hại và khám mắt định kỳ.
Nguồn tham khảo:
1. What to know about vision loss
- Link tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/vision-loss
- Ngày tham khảo: 18/12/2024
2. Blindness and vision impairment
- Link tham khảo: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/blindness-and-visual-impairment
- Ngày tham khảo: 18/12/2024
3. Vision Loss
- Link tham khảo: https://familydoctor.org/condition/vision-loss/
- Ngày tham khảo: 18/12/2024
