Tổng hợp phương pháp tránh mặt trời bảo vệ da khỏi tia UV

Theo dõi Docosan trên

Ánh sáng mặt trời chứa các tia UV là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sạm, nám và lão hóa da. Do đó, bảo vệ làn da khỏi tác hại của tia UV là điều cần thiết ngăn ngừa các tình trạng trên. Hãy cùng Docosan tìm hiểu những phương pháp tránh mặt trời đơn giản và hiệu quả để chăm sóc và bảo vệ cho làn da của bạn nhé!

Tác động của ánh nắng mặt trời lên làn da

Ánh nắng mặt trời gây hại cho da như thế nào?

Ánh nắng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự sống bằng cách giúp cơ thể sản xuất vitamin D. Tuy nhiên, tia cực tím (UV) có trong ánh sáng mặt trời được cho là có những tác hại nhất định cho da.

Tia UV có bước sóng ngắn hơn ánh sáng khả kiến và không thể được nhìn thấy bằng mắt thường. Có ba loại tia UV khác nhau được phân loại theo độ dài bước sóng, bao gồm:

• UVA: Xâm nhập sâu vào da, gây ra nếp nhăn, rám nắng và bỏng da. Tiếp xúc lâu dài làm tăng nguy cơ ung thư da.
• UVB: Tác động chủ yếu lên các lớp ngoài của da, gây đốm nâu, rám nắng, cháy nắng và phồng rộp, từ đó dẫn đến ung thư da.
• UVC: Được tầng khí quyển của Trái Đất hấp thụ hoàn toàn, nên tia UV mà bạn tiếp xúc trên mặt đất chỉ bao gồm UVA và UVB.

Những tác hại từ ánh nắng mặt trời đến da

Tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời gây ra những thay đổi đáng kể trên da. Mặc dù nhiều người cho rằng làn da rám nắng là biểu tượng của sức khỏe tốt, nhưng sự thay đổi sắc tố da do ánh nắng có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa và làm tăng nguy cơ mắc xuất hiện nếp nhăn, tàn nhang, đốm nâu và ung thư da

Tia UV cũng dần dần làm hỏng các sợi elastin trong da, khiến da mất đi độ đàn hồi, dẫn đến tình trạng chảy xệ, giãn nở và giảm khả năng trở lại trạng thái ban đầu. Ngoài ra, da dễ bị bầm tím, rách và mất nhiều thời gian hơn để hồi phục. Những tác động này có thể không rõ ràng khi còn trẻ, nhưng sẽ biểu hiện rõ rệt khi lớn tuổi.

Một số thay đổi phổ biến trên da do tiếp xúc với ánh nắng gồm:

• Tổn thương tiền ung thư (dày sừng quang hóa) và ung thư da do suy giảm khả năng miễn dịch của da.
• U bướu.
• Sự đổi màu da, sắc tố không đồng đều hoặc da ngả vàng.
• Giãn các mạch máu nhỏ (giãn mao mạch).
• Tổn thương sợi đàn hồi gây ra nếp nhăn (chứng elastosis).
• Tổn thương mắt, như đục thủy tinh thể hoặc thoái hóa điểm vàng.
• Lão hóa sớm.

Phương pháp tránh mặt trời bảo vệ da khỏi tia UV.

Hạn chế ra ngoài khi nắng gắt từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều

Từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều là thời điểm ánh nắng mặt trời mạnh nhất, dễ gây cháy nắng cho da. Nếu buộc phải ra ngoài vào khung giờ này, hãy tìm nơi có bóng râm, mặc áo khoác hoặc sử dụng ô dù để bảo vệ. Đồng thời, nên thoa kem chống nắng ngay cả khi bạn đang ở trong bóng râm.

Thoa kem chống nắng trước khi ra ngoài

Kem chống nắng giúp bảo vệ da bằng cách lọc tia UV, nhưng không thể ngăn chặn hoàn toàn. Theo khuyến nghị từ Tạp chí của Viện Hàn lâm Da liễu Hoa Kỳ (American Academy of Dermatology), bạn nên chọn sản phẩm có SPF tối thiểu là 15.

Hãy thoa kem chống nắng một cách đầy đủ, đảm bảo che phủ tất cả các vùng da không được quần áo che kín, bao gồm mặt, tai, cổ, cánh tay, mu bàn chân, da đầu và đường chân tóc. Sử dụng son dưỡng có SPF để bảo vệ môi.

Thoa lại kem chống nắng ít nhất mỗi 2 giờ, hoặc thường xuyên hơn nếu bạn đổ mồ hôi hoặc bơi lội. Lưu ý rằng không loại kem chống nắng nào bảo vệ hoàn toàn. Ngay cả khi sử dụng sản phẩm có SPF cao, điều đó không đồng nghĩa với việc bạn có thể ở dưới nắng lâu hơn.

Bảo vệ làn da bằng quần áo

Khi ra ngoài dưới ánh nắng, hãy mặc quần áo che kín da để giảm tiếp xúc với tia UV. Tuy nhiên cần lưu ý rằng mặc dù quần áo có khả năng bảo vệ da khỏi tia UV ở mức độ nhất định, nhưng không thể ngăn chặn hoàn toàn. Nếu ánh sáng có thể xuyên qua vải, tia UV cũng có thể xâm nhập. Dưới đây là một số gợi về trang phục tránh mặt trời:

• Áo dài tay, quần dài và váy dài là những lựa chọn tốt nhất để che phủ và bảo vệ da.
• Quần áo màu tối thường bảo vệ da tốt hơn so với màu sáng.
• Vải dệt chặt chẽ ngăn tia UV hiệu quả hơn so với vải dệt lỏng.
• Vải khô thường bảo vệ tốt hơn vải ướt.

Đội mũ rộng vành khi đi nắng

Một chiếc mũ có vành rộng ít nhất từ 2 đến 3 inch xung quanh là lựa chọn lý tưởng để bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời. Mũ vành rộng sẽ bảo vệ những vùng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mạnh, như tai, mắt, trán, mũi và da đầu. Mặt dưới của vành mũ nên có màu tối và không phản chiếu để hạn chế lượng tia UV chiếu vào mặt từ các bề mặt phản chiếu như mặt nước.

Đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi tia UV

Kính râm chống tia UV rất quan trọng để bảo mắt. Nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc lâu với ánh nắng mà không bảo vệ mắt có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt, bao gồm ung thư mắt. Một chiếc kính râm lý tưởng có thể chặn tới 99% đến 100% tia UVA và UVB đi đến mắt.

Bạn có thể kiểm tra nhãn để chắc chắn kính có khả năng bảo vệ này. Nếu nhãn dán ghi “Hấp thụ UV lên đến 400 nm” hoặc “Đáp ứng yêu cầu UV của ANSI” có nghĩa là kính chặn ít nhất 99% tia UV. Nếu không có nhãn dán ghi thông tin chống nắng, bạn nên cân nhắc về chất lượng của sản phẩm này.

Ngoài ra, cần lưu ý rằng kính tối màu không phải lúc nào cũng tốt hơn, vì chất liệu của tròng kính là mới yếu tố chính quyết định khả năng chống nắng mà không phải màu sắc. Bên cạnh đó, hãy lựa chọn kính râm gọng lớn và ôm trọn để bảo vệ mắt tốt hơn.

Tránh sử dụng giường nhuộm, phơi sạm da (Tanning bed)

Đèn nhuộm da trong các giường nhuộm phát ra tia UVA và thường có cả tia UVB. Cả hai loại tia này đều có thể gây hại lâu dài cho da và góp phần gây ung thư da. Việc sử dụng giường nhuộm da làm tăng nguy cơ cao mắc bệnh melanoma (ung thư hắc tố da), đặc biệt nếu bắt đầu sử dụng trước tuổi 30. Do đó, không nên sử dụng giường nhuộm da, buồng nhuộm da và đèn tắm nắng.

Đèn UV nhỏ cũng được sử dụng tại các tiệm làm móng (hoặc tại nhà) để làm khô một số loại sơn móng tay, như sơn gel hoặc shellac. Những đèn UV này phát ra tia UVA, nhưng lượng tia phát ra thấp hơn nhiều so với giường nhuộm da, và nguy cơ ung thư da từ chúng được cho là thấp. Để an toàn, một số tổ chức chuyên gia khuyến nghị bôi kem chống nắng lên tay trước khi sử dụng các đèn này.

Chú ý bảo vệ làn da cho trẻ nhỏ

Trẻ em thường dành nhiều thời gian ngoài trời hơn người lớn và cũng dễ bị cháy nắng hơn,  do đó trẻ em cần được chú ý đặc biệt khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vì còn nhỏ và thường tập trung vào việc chơi, trẻ có thể không nhận thức được sự nguy hiểm của ánh nắng hoặc không biết mình đã ở ngoài trời bao lâu.

Cha mẹ và người chăm sóc cần bảo vệ trẻ khỏi việc tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời bằng các biện pháp như tìm bóng râm, mặc quần áo bảo vệ, thoa kem chống nắng, đội mũ và đeo kính râm cho trẻ. Việc bảo vệ trẻ một cách đầy đủ trong khả năng có thể là rất quan trọng.

Đối với trẻ sơ sinh, trong 6 tháng đầu đời, tốt nhất nên giữ em bé tránh xa ánh nắng mặt trời thay vì sử dụng kem chống nắng cho làn da nhạy cảm của bé. Quần áo nên che phủ tay và chân của bé, và đừng quên sử dụng mũ, kính râm và tấm che nắng cho xe đẩy. Sau 6 tháng tuổi, bạn có thể bắt đầu thoa kem chống nắng cho trẻ và đảm bảo cho trẻ đội mũ cũng như mặc quần áo tránh nắng đầy đủ.

Xem kỹ thành phần của sản phẩm dưỡng da trước khi dùng

Một số loại kháng sinh hoặc thuốc không kê đơn có thể làm da bạn nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Một số thuốc phổ biến bao gồm thuốc chống histamine như Benadryl, thuốc kháng viêm không steroid như aspirin và ibuprofen, một số loại kháng sinh như Bactrim và Tetracycline, thuốc điều trị rối loạn thần kinh, thuốc chống trầm cảm, và một số thuốc dành cho người bệnh tiểu đường.

Thường xuyên kiểm tra da

Hãy đặc biệt chú ý đến những thay đổi trên da như sự xuất hiện của nốt ruồi, tàn nhang hoặc vết bớt mới. Nếu có dấu hiệu thay đổi về hình dạng, kích thước, màu sắc hoặc sự xuất hiện của các vết sưng, ngứa, hoặc chảy máu từ các nốt ruồi, cần theo dõi kỹ càng vì đây là dấu hiệu của ung thư da.

Đặc biệt, hãy chú ý đến những khu vực khó nhìn thấy như lưng, da đầu hoặc các vùng dưới cánh tay. Điều quan trọng là không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu nào và thăm khám định kỳ với bác sĩ hoặc các chuyên gia da liễu để kiểm tra và phát hiện sớm các vấn đề về da, bao gồm cả nguy cơ ung thư da.

Duy trì lối sống lành mạnh cho làn da khỏe mạnh

Để duy trì làn da khỏe mạnh, bạn nên tránh hút thuốc vì thói quen này có thể làm hỏng collagen và elastin trong da. Hãy chăm sóc da bằng cách sử dụng xà phòng nhẹ nhàng và dưỡng ẩm hàng ngày. Tránh tắm nước nóng quá thường xuyên vì sẽ làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da. Sau khi tắm, hãy vỗ nhẹ lên da để giữ độ ẩm.

Ngoài ra, duy trì chế độ ăn uống cân đối với nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc và uống đủ nước. Thường xuyên tập thể dục, giảm căng thẳng và đảm bảo ngủ đủ giấc cũng rất quan trọng để giữ làn da khỏe mạnh.

Một số câu hỏi liên quan

Phải làm gì nếu bị cháy nắng nặng?

Nếu bạn bị cháy nắng nặng, hãy thực hiện các bước sau để giảm đau và giúp da hồi phục:

• Rời khỏi ánh nắng ngay lập tức: Tìm nơi râm mát hoặc vào trong nhà để tránh làm tổn thương da thêm.
• Làm mát da: Tắm nước mát hoặc chườm lạnh nhẹ nhàng lên vùng da bị cháy nắng trong khoảng 10 – 15 phút. Tránh dùng nước quá lạnh hoặc đá trực tiếp vì có thể gây kích ứng da thêm.
• Giữ ẩm cho da: Sau khi tắm, nhẹ nhàng lau khô da và thoa kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu hoặc thoa gel lô hội để làm dịu vùng da tổn thương. Tránh sử dụng các sản phẩm có chứa cồn vì chúng có thể làm khô da.
• Giảm đau và viêm: Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc aspirin để giảm đau và sưng. Nếu da rất đỏ và sưng, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để dùng thêm thuốc chống viêm.
• Không làm tổn thương thêm da: Tránh bóc lớp da bong tróc hoặc chọc vỡ mụn nước, vì điều này có thể gây nhiễm trùng.

Ung thư da có di căn không?

Các loại ung thư da không phải u hắc tố, như ung thư biểu mô tế bào đáy hoặc tế bào vảy, hiếm khi lan rộng. Trong khi đó, u hắc tố (melanoma) có khả năng lan nhanh khắp cơ thể. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trên da hoặc nghi ngờ bị ung thư da, hãy tìm đến bác sĩ ngay lập tức để điều trị, ngăn chặn sự lan rộng và ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể.

Nếu bạn gặp vấn đề về mắt, bạn có thể đến bệnh viện Mắt Sài Gòn để được tư vấn và khám bệnh bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm. Đây là hệ thống bệnh viện Mắt có quy mô lớn nhất Việt Nam với 17 bệnh viện và hơn 20 năm kinh nghiệm. Tiên phong đi đầu triển khai các công nghệ xóa cận tốt nhất của quốc tế như SMILE Pro, SMILE (ReLEx SMILE), PHAKIC…,

Bảo vệ da khỏi ánh nắng là bước quan trọng để duy trì làn da khỏe mạnh và ngăn ngừa nguy cơ lão hóa, ung thư da. Hãy áp dụng ngay các phương pháp tránh mặt trời trên để bảo vệ mắt và làn da của bạn khỏi những tác động xấu từ tia UV hằng ngày!

Xem thêm:

• Massage mắt và cận thị: Hiểu đúng để chăm sóc mắt hiệu quả
• Mổ mắt kiêng ăn gì và nên ăn gì để mau hồi phục giúp mắt khỏe mạnh
• Cách vệ sinh mắt khi bị đau mắt đỏ: Hướng dẫn chi tiết

Nguồn tham khảo

1. Ultraviolet Radiation and Skin Cancer

• Link tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10985-ultraviolet-radiation
• Ngày tham khảo: 14/12/2024

2. How to Protect Your Skin from UV Rays

• Link tham khảo: https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/sun-and-uv/uv-protection.html
• Ngày tham khảo: 14/12/2024

3. 6 simple ways to protect your skin in the sun

• Link tham khảo: https://ukhealthcare.uky.edu/wellness-community/blog/6-simple-ways-protect-your-skin-sun
• Ngày tham khảo: 14/12/2024

4. Sun Protection

• Link tham khảo: https://www.skincancer.org/skin-cancer-prevention/sun-protection/
• Ngày tham khảo: 14/12/2024

5. Sun Safety

• Link tham khảo: https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/sun-safety
• Ngày tham khảo: 14/12/2024