Nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh là mối quan tâm hàng đầu của nam giới, vì đây là một bệnh lý nam khoa phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nghiêm trọng. Vậy giãn tĩnh mạch thừng tinh nguyên nhân là gì? Có thể phòng ngừa nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh hay không? Hãy cùng Docosan tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về giãn tĩnh mạch thừng tinh
Nghiên cứu cho thấy, tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh xảy ra ở khoảng 15 đến 17% nam giới tuổi trưởng thành. Đây là một bệnh lý Nam khoa thường gặp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của nam giới qua việc gây suy giảm chức năng của tinh hoàn.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh (tiếng anh là Varicocele) là sự giãn của đám rối những tĩnh mạch thừng tinh và tĩnh mạch sinh tinh, nằm ở cực trên tinh hoàn. Tình trạng này xuất hiện chủ yếu ở tinh hoàn trái, chiếm tỉ lệ khoảng 90%. 10% còn lại là có thể xảy ra đồng thời cả hai bên tinh hoàn. Ở nhóm trẻ em nam < 10 tuổi, một tỉ lệ rất hiếm (1%) có thể mắc bệnh lý này. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân gây vô sinh hàng đầu của nam giới.
Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh
Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh thứ phát do một tình trạng bệnh lý hoặc một tác động ngoại cảnh vẫn còn được nghiên cứu, do đó bệnh hiện vẫn còn được xem là nhóm bệnh tự phát (idiopathy).
Một số giả thuyết về nguyên nhân giãn tĩnh mạch tinh hoàn bao gồm: thay đổi vị trí lỗ vào của tĩnh mạch tinh hoàn vào tĩnh mạch chủ bụng hoặc tĩnh mạch thận trái, suy van tĩnh mạch. 1 số nguyên nhân khác gây tăng áp lực trong ổ bụng như u choáng chỗ vùng tiểu khung, sau phúc mạc… cũng có thể cân nhắc là nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Cơ chế bệnh sinh
Máu chảy ngược về vùng thấp (theo chiều trọng lực) thay vì chảy về tim phải, tương tự cơ chế trong bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới. Bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng do hệ thống vale tĩnh mạch suy yếu, khiến máu trào ngược từ hệ tĩnh mạch chủ về hệ tĩnh mạch tinh, cuối cùng gây tăng áp lực và giãn thành búi những đám rối tĩnh mạch tinh ở vị trí bìu và bẹn. Khi đám rối tĩnh mạch giãn, kéo theo sự ứ trệ máu trong búi tĩnh mạch, gián tiếp gây tăng nhiệt độ ở tinh hoàn do tiếp xúc và hủy hoại tinh trùng.
Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh
Giãn tĩnh mạch thừng tinh giai đoạn đầu thường không biểu hiện bất kì triệu chứng nào nổi bật. Đa số bệnh nhân đến khi giãn tĩnh mạch ở giai đoạn muộn, sờ thấy rõ được những khối búi tĩnh mạch bị giãn ở vùng bìu, hoặc đau tinh hoàn cũng là một triệu chứng gợi ý tương đối. Một số bệnh nhân thì tình cờ phát hiện bệnh quan việc khám vô sinh hiếm muộn.
Chẩn đoán giai đoạn của giãn tĩnh mạch thừng tinh không quá khó khăn, việc phân loại dựa trên thăm khám và siêu âm mạch máu vùng bẹn bìu. Dựa trên bảng phân loại Dubin, giãn tĩnh mạch thừng tinh có tổng cộng 5 mức độ sau đây:
- Độ 0: Chỉ phát hiện qua siêu âm, chụp mạch máu, hoặc các phương tiện hình ảnh khác chứ không khám được biểu hiện lâm sàng.
- Độ 1: khi cho bệnh nhân làm nghiệm pháp Valsava (bịt mũi bịt miệng thở mạnh gây tăng áp lực ổ bụng) có thể sờ được búi tĩnh mạch.
- Độ 2: khi bệnh nhân ở tư thế đứng thẳng có thể sờ thấy búi tĩnh mạch.
- Độ 3: nhìn thấy búi tĩnh mạch giãn khi bệnh nhân trong tư thế đứng thẳng.
- Độ 4: dù bệnh nhân đứng hay nằm cũng dễ dàng phát hiện búi tĩnh mạch giãn chạy ngoằn ngoèo lộ dưới da bìu
Trên phương tiện siêu âm, đường kính của tĩnh mạch tinh được xem là giãn khi từ 2,5mm trở lên. Phân loại mức độ giãn tĩnh mạch thừng tinh trên siêu âm Doppler theo Sarteschi có 5 độ:
- Độ 1: tĩnh mạch tinh ở trong bìu không giãn. Có dòng phụt ngược của đám rối TM tinh bên trong thừng tinh – đoạn ống bẹn khi yêu cầu bệnh nhân làm nghiệm pháp Valsava.
- Độ 2: Ở tư thế nằm không giãn tĩnh mạch tinh. Lúc đứng thì có giãn trở lại và nơi dòng phụt ngược khu trú ở vị trí cực trên tinh hoàn, khi yêu cầu bệnh nhân làm nghiệm pháp Valsava.
- Độ 3: ở tư thế nằm không có giãn tĩnh mạch tinh. Tư thế đứng thì có giãn và dòng phụt ngược thường lan tỏa cả cực dưới và cực trên tinh hoàn, khi làm nghiệm pháp Valsava.
- Độ 4: khi yêu cầu bệnh nhân làm nghiệm pháp Valsava ở tư thế nằm, phát hiện giãn tĩnh mạch tinh và có dòng phụt ngược
- Độ 5: giãn tĩnh mạch thừng tinh, có dòng phụt ngược ngay cả khi bệnh nhân không làm nghiệm pháp Valsava hay bất cứ gắng gức nào.
Triệu chứng giãn tĩnh mạch thừng tinh
Bên cạnh nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh, triệu chứng của bệnh cũng không cụ thể mà thường có chung triệu chứng với các bệnh lý vùng bìu bẹn khác. Bệnh nhân có thể cảm giác nặng hoặc đau nhẹ ở vùng bìu. Cơn đau thường nặng hơn vào chiều tối, sau khi đứng trong thời gian dài, công việc gắng sức hoặc ngồi nhiều ít vận động. Nếu giãn lớn, bệnh nhân sẽ dễ phát hiện khối sưng ở cực trên bìu.
Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh
Không phải ai bị giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng bắt buộc phẫu thuật. Nếu không đau hoặc không có bất kì ảnh hưởng nào đến khả năng sinh sản, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nên theo dõi diễn tiến giãn tĩnh mạch thừng tinh trong một thời gian. Nếu khi tĩnh mạch tiếp tục dãn lớn và khiến bạn khó chịu hoặc đau thì mới cần phải phẫu thuật.
Phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ bắt đầu với việc thắt tĩnh mạch thừng tinh bị giãn xung quanh hoặc ở cực trên tinh hoàn. Bệnh nhân có thể về trong ngày vì thời gian phẫu thuật chưa đến 60 phút. Phương pháp gây mê hoặc gây tê tủy sống có thể được áp dụng để giúp bạn không đau. Bệnh nhân có thể xuất viện sau phẫu thuật 2 đến 3h.
Lưu ý hậu phẫu
- Có thể sinh hoạt và làm việc sau khoảng 48h kể từ khi mổ.
- Không vận động gắng sức như: quan hệ tình dục, khiêng vác vật nặng.
- Có thể chơi thể thao, vận động bình thường sau 5 đến 7 ngày.
- 24h sau mổ có thể tắm lại, nhưng không nên ngâm mình trong bồn tắm.
- Có thể đắp bông gòn hoặc gạc lên vết mổ nếu vết mổ rỉ dịch, đau nhẹ hoặc sưng bìu.
- Nếu không đau nhiều, bạn chỉ cần uống thuốc giảm đau trong vòng 48h sau mổ là ngưng thuốc.
- Tái khám sau 2 tuần.
- Thử tinh dịch đồ sau 3 tháng, đếm số lượng tinh trùng.
Kết luận
Tóm lại, nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn chưa được làm rõ, chỉ biết là nó có cơ chế bệnh sinh tương đương với giãn tĩnh mạch chi dưới. Điều quan trọng là cần kịp thời nhận biết những dấu hiệu sớm của bệnh để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, nếu không sẽ ảnh hưởng vĩnh viễn đến khả năng sinh sản của bạn sau này
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: healthline.com
