Dậy thì sớm ở bé gái là một tình trạng đáng lo ngại mà bố mẹ nên quan tâm nếu con mình mắc phải. Vì các trẻ dậy thì sớm bắt đầu tăng vọt chiều cao sớm nhưng cũng sẽ ngừng phát triển sớm hơn, dù trẻ cao nhất lớp ở thời điểm dậy thì sớm nhưng vẫn có thể thành thấp nhất lớp về sau. Ngoài ra sự thay đổi quá nhanh trong một cơ thể vẫn chưa đủ trưởng thành sẽ khiến trẻ chịu nhiều áp lực, có nhiều suy nghĩ. Chính vì vậy hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu rõ hơn về dậy thì sớm ở bé gái qua bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Dậy thì sớm ở bé gái là bao nhiêu tuổi?
Bé gái dậy thì sớm là khi có sự xuất hiện những biểu hiện về thể chất và hormon của tuổi dậy thì ở lứa tuổi sớm hơn bình thường, mốc tuổi được lựa chọn là trước 8 tuổi.
Dậy thì sớm được phân thành hai nhóm theo nguyên nhân gây dậy thì sớm:
- Dậy thì sớm trung ương, phụ thuộc GnRH. Ở nhóm này có sự trưởng thành của trục bao gồm ba bộ phận là trung tâm chỉ huy dậy thì ở vùng dưới đồi của não – tuyến yên (nơi sản xuất hormon kích thích hoàng thể tố (LH) để chỉ huy buồng trứng và tinh hoàn sản xuất hormon sinh dục) – tuyến sinh dục là buồng trứng ở trẻ nữ. Dậy thì sớm phụ thuộc GnRH thường gặp hơn từ 5 đến 10 lần ở bé gái. Trong thời kỳ dậy thì sớm phụ thuộc vào GnRH, trục hạ đồi – yên được kích hoạt, dẫn đến sự mở rộng và trưởng thành của tuyến sinh dục, phát triển các đặc tính tình dục thứ phát, và sự phát triển của trứng.
- Dậy thì sớm ngoại biên, không phụ thuộc GnRH ít gặp hơn nhóm trên. Ở nhóm này các biểu hiện dậy thì không còn do kết quả chỉ huy của trung tâm dậy thì ở não nữa, mà do nguyên nhân tại buồng trứng như u nang buồng trứng.
Ngoài hai nhóm trên thì còn có thể phân chia dậy thì sớm thì cũng có thể được phân loại theo sự phát triển của tuyến sinh dục hay vỏ thượng thận.
- Ở trẻ gái, sự phát triển của tuyến sinh dục bao gồm sự phát triển của vú, thay đổi thói quen của cơ thể, sự tăng trưởng của tử cung, và cuối cùng là sự xuất hiện kinh nguyệt.
- Sự phát triển của vỏ thượng thận liên quan đến sự phát triển của lông cơ thể, mùi cơ thể và mụn trứng cá. Vỏ thượng thận trưởng thành sớm có thể kết hợp với sự phát triển sau này của Hội chứng buồng trứng đa nang ở tuổi vị thành niên.
Nguyên nhân dậy thì sớm ở bé gái
Đa số các trường hợp dậy thì sớm ở bé gài là vô căn.
Một số nhà khoa học cho rằng do di truyền, hiếm gặp hơn là do u não, các bất thường não bẩm sinh, tổn thương hệ thần kinh trung ương như chấn thương, nhiễm trùng cũng có thể gây nên dậy thì sớm ở trẻ nữ.
Các yếu tố nguy cơ khác có thể kể đến như béo phì. Tại Hoa Kỳ hiện đang có sự gia tăng tình trạng dậy thì sớm hơn bình thường ở những trẻ em béo phì.
Dấu hiệu dậy thì sớm ở bé gái?
Hình ảnh bé gái dậy thì sớm thường bao gồm các dấu hiệu sau:
- Tuyến vú bắt đầu phát triển
- Tăng nhanh vọt của chiều cao
- Mọc lông mu, lông nách,
- Nổi mụn trứng cá
- Thay đổi tính khí
- Có mùi cơ thể.
- Bắt đầu có kinh nguyệt.
- Thay đổi hành vi
- Sự hoàn thiện sớm của hệ xương dẫn đến tầm vóc nhỏ bé.
Cách điều trị dậy thì sớm ở bé gái
Điều trị dậy thì sớm ở bé gái là vô cùng cần thiết vì 2 nguyên nhân sau:
- Bé gái dậy thì sớm bắt đầu tăng vọt chiều cao sớm nhưng đồng thời cũng sẽ ngừng phát triển sớm hơn. Nếu không được điều trị, cho dù trẻ cao nhất lớp tại thời điểm dậy thì thì vẫn có thể thấp nhất lớp về sau. Việc điều trị nhằm giúp làm chậm quá trình dậy thì của trẻ, làm ngưng hoặc giảm tốc độ tăng trưởng của tuổi xương, từ đó trẻ sẽ có nhiều thời gian để đạt chiều cao tốt hơn khi trưởng thành. Trường hợp bé được chẩn đoán muộn tại thời điểm lúc gần kết thúc dậy thì, việc điều trị với mục tiêu làm tăng chiều cao khi trưởng thành sẽ không đạt được.
- Trẻ gái có bệnh dậy thì sớm có thể thay đổi tính khí và dễ có cảm xúc buồn chán trong khi trẻ còn quá nhỏ để hiểu và đối phó với những thay đổi đột ngột này. Bị bạn cùng lớp trêu ghẹo hoặc bị bắt nạt ở trường vì trẻ khác với các bạn còn lại trong lớp là tình huống cũng rất thường gặp và ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý trẻ dậy thì sớm. Việc điều trị sẽ trì hoãn hoặc giảm phát triển thể chất của bé, điều đó góp phần làm giảm gánh nặng tâm lý cho trẻ.
Các phương pháp điều trị dậy thì sớm hiện nay gồm:
- Nếu dấu hiệu đầu tiên trong độ tuổi dậy thì xuất hiện trong vòng 1 năm hoặc chỉ có tăng hoạt tuyến thượng thận hay phát triển vú sớm thì chỉ cần theo dõi và tái khám thường xuyên.
- Liệu pháp đồng vận GnRH, dùng cho các trường hợp dậy thì sớm phụ thuộc GnRH
- Liệu pháp đối vận Androgen hoặc estrogen, dùng cho các trường hợp dậy thì sớm không phụ thuộc GnRH
- Cắt bỏ khối u nếu nguyên nhân gây dậy thì sớm là do khối u sản sinh ra nội tiết như u tế bào hạt – tế bào vỏ. Tuy nhiên, các bé gái cần phải được theo dõi và tái khám định kỳ nhằm phát hiện kịp thời nếu u có tái phát ở buồng trứng đối diện.
Bé gái dậy thì sớm là khi có sự xuất hiện những biểu hiện về thể chất và hormon của tuổi dậy thì ở lứa tuổi trước 8 tuổi. Đa số các trường hợp dậy thì sớm ở bé gái là vô căn. Các dấu hiệu dậy thì sớm gồm: tuyến vú bắt đầu phát triển, tăng nhanh vọt của chiều cao, mọc lông mu, lông nách, bắt đầu có kinh nguyệt, thay đổi hành vi, … Các phương pháp điều trị dậy thì sớm hiện nay gồm: theo dõi, dùng thuốc và cắt bỏ u.
Xem thêm: Tuổi dậy thì ở nam giới
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
