Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em là một tình trạng bệnh lý thường gặp của cơ quan tiêu hóa. Nhiều người còn quan điểm là hội chứng này chỉ xảy ra ở người lớn, tuy nhiên nếu gặp ở trẻ em thì các dấu hiệu và biến chứng sẽ nặng nề hơn. Vậy cách nhận biết và khắc phục bệnh sẽ như thế nào? Hãy cùng Docosan tìm hiểu nhé!
Bài viết được tham khảo ý kiến chuyên môn của Bác sĩ Nguyễn Chí Thành, chuyên khoa Tiêu hóa, Tim mạch, hiện đang công tác tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare.
Tóm tắt nội dung
Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em là bệnh gì?
Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em là một tình trạng rối loạn chức năng tiêu hóa do những thay đổi trong quá trình hoạt động của cơ quan tiêu hóa mà không có bất kì tổn thương thực thể nào tại niêm mạc ruột. Thông thường, cơ quan tiêu hóa của trẻ đã có sự mẫn cảm hơn so với người lớn, nên khi mắc phải hội chứng này thì càng làm tiêu hóa của trẻ bị rối loạn hơn.
Thức ăn sau khi được nhai nuốt sẽ đi từ thực quản đến đại tràng nhờ sự vận động nhu động ruột một cách đều đặn. Nếu các nhu động ruột ở trẻ bị rối loạn, có thể là tăng hoặc giảm cường độ nhu động ruột, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn hoặc di chuyển nhanh của thức ăn. Từ đó dễ khiến trẻ nhỏ gặp phải các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như đau bụng, chướng nhiều ở bụng dưới bên trái, đầy hơi, kèm theo tiêu chảy, táo bón. Tình trạng rối loạn như vậy kéo dài được gọi là Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em.
Thực tế có khoảng 5-20% trẻ mắc hội chứng ruột kích thích bẩm sinh hoặc mắc phải nhưng ít hơn. Con số này cũng tương đương với tỉ lệ % người trưởng thành phát hiện mình bị bệnh. Đối tượng trẻ nhỏ có tiền sử đau bụng tái phát nhiều lần sẽ có nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích cao hơn bình thường ở độ tuổi vị thành niên và trưởng thành.
Dấu hiệu bị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em
Trẻ mắc hội chứng ruột kích thích có nhiều biểu hiện khác nhau và còn tùy vào cơ địa cũng như cách chăm sóc từ cha mẹ. Các dấu hiệu triệu chứng biểu quan trọng như:
- Trẻ bị đau bụng liên tục trên 3 tháng (biểu hiện sự mạn tính)
- Thay đổi thói quen đi tiêu như táo bón, tiêu chảy. Ở mỗi độ tuổi khác nhau lại có triệu chứng điển hình khác biệt nhau
- Đau bụng thỉnh thoảng ở trẻ sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi)
- Trào ngược dạ dày thực quản, nôn trớ, ói ọe (ở trẻ dưới 2 tuổi)
- Tiêu chảy mạn tính không đặc hiệu, có thể kèm với táo bón (ở trẻ dưới 4 tuổi)
- Táo bón (ở mọi lứa tuổi)
- Bụng khó chịu, quặn cơn, đau âm ỉ, kèm theo buồn nôn
- Chóng mặt, mệt mỏi, ăn bú kém
- Đầy hơi, chướng bụng, nổi cục cứng ở bụng nhất là bụng dưới bên trái
- Cảm giác đi tiêu không hết phân đến mót rặn, phân có lẫn chất nhầy
- Nghe rõ âm thanh của rối loạn nhu động ruột, tăng về tần số và cường điệu.
Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích ở trẻ em
Hiện nay vẫn chưa có chứng minh rõ ràng về nguyên nhân chính gây nên hội chứng ruột kích thích ở trẻ em. Tuy nhiên một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ, bao gồm:
- Căng thẳng, khó chịu sẽ tăng tốc độ hoạt động của ruột già và làm chậm hoạt động ở dạ dày từ đó rối loạn nhu động ruột
- Di truyền là khi trẻ có nguy cơ mắc bệnh nếu một hoặc cả hai bố mẹ đều mắc chứng rối loạn này.
- Quá nhiều vi khuẩn có hại phát triển trong đường tiêu hóa hoặc mất cân bằng hệ sinh thái vi khuẩn có lợi trong đường ruột
- Chế độ ăn uống có nhiều chất béo bão hòa, đồ cay nóng, thiếu chất xơ, …
Đặc điểm của hội chứng ruột kích thích ở trẻ em
Các bậc phụ huynh nên biết rằng biểu hiện ruột kích thích ở mỗi trẻ sẽ có sự khác biệt nên cần nắm rõ được các đặc điểm của hội chứng ruột kích thích ở trẻ em để phát hiện bệnh chính xác cho trẻ như:
- Đây là một rối loạn lâu dài (mạn tính), ảnh hưởng đến ruột già và cả ruột non
- Có thể gây ra các triệu chứng đau bụng hoặc tiêu chảy đơn thuần
- Hội chứng ruột kích thích không chữa khỏi dứt điểm được mà mục tiêu kiểm soát là giảm triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống
- Nên tìm ra các yếu tố làm tăng triệu chứng để hạn chế cho trẻ không bị kém hấp thu và suy dinh dưỡng
- Các triệu chứng có thể ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của trẻ, làm trẻ giảm vận động hoặc kém hấp thu dưỡng chất dẫn đến sụt cân. Lúc này sẽ rất cần bố mẹ nên đồng hành để giúp trẻ làm quen và thích nghi.
Cách khắc phục hội chứng ruột kích thích ở trẻ em
Hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để các hội chứng ruột kích thích ở trẻ em. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể kiểm soát, ngăn ngừa các triệu chứng bằng một số cách khắc phục sau đây:
- Thay đổi khẩu phần dinh dưỡng cho trẻ theo chế độ FODMAP: giảm các carbohydrate khó tiêu hóa và tăng cường thực phẩm giàu chất xơ giúp ổn định nhu động ruột.
- Bổ sung hệ lợi khuẩn đường ruột nếu trẻ thường xuyên gặp rối loạn tiêu hóa hoặc các triệu chứng của bệnh nặng dần
- Áp dụng liệu pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần để cho trẻ được thoải mái vận động và tư duy, từ đó trẻ ăn ngon miệng và tự điều hòa nhu động ruột tốt hơn.
- Hạn chế các thực phẩm kích thích hệ tiêu hóa của trẻ như caffeine, thực phẩm giàu chất béo và chất làm ngọt nhân tạo có trong thực phẩm chế biến sẵn.
- Chia nhỏ bữa ăn, tránh các bữa ăn chính quá nhiều gây áp lực chất dinh dưỡng cho đường tiêu hóa
- Hạn chế sữa và các chế phẩm từ sữa có lactose khi cơ thể trẻ thiếu chất enzym nên sẽ không dung nạp đường lactose.
Nếu trẻ mắc phải các triệu chứng kéo dài dai dẳng như đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau và điều hòa nhu động ruột để điều trị tạm thời. Tuy nhiên, giải pháp tối ưu nhất vẫn phải là hạn chế tối đa những yếu tố nguyên nhân thì mới xem là kiểm soát được hội chứng ruột kích thích ở trẻ em.
Bên cạnh việc phát hiện các triệu chứng thường thấy ở hội chứng ruột kích thích ở trẻ em, thì các bác sĩ có thể theo dõi các biểu hiện khác đi kèm như sút cân, nôn mửa, sốt, tiêu ra máu, chậm phát triển, gan lách to… để chẩn đoán chính xác hơn về tình trạng của trẻ. Vì vậy các ông bố bà mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa khi có các dấu hiệu gợi ý hội chứng ruột kích thích.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: chop.edu
