Lưu ngay 101 cách tăng cân cho bé hiệu quả, an toàn tại nhà

Ngày cập nhật: 10/08/23

Tác giả: Dược sĩ Trịnh Nguyễn Quỳnh Hương

Trong giai đoạn nhũ nhi và thời thơ ấu, trẻ tăng cân và phát triển nhanh hơn bất kỳ thời điểm nào khác. Tuy nhiên, một số trẻ không tăng cân với tốc độ bình thường, có thể do di truyền, sinh non hoặc suy dinh dưỡng.

Điều quan trọng là cần nhận biết tình trạng tăng cân không bình thường ở trẻ, vì đó có thể là dấu hiệu của tình trạng suy dinh dưỡng hoặc một vấn đề bệnh lý tiềm ẩn khác cần được điều trị. Vậy có những giải pháp nào giúp tăng cân cho bé trong trường hợp bé chậm tăng cân? Các loại sữa, thuốc, thực phẩm nào phù hợp với bé trong giai đoạn này? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Bé chậm tăng cân có những biểu hiện như thế nào?

Bé chậm tăng cân được định nghĩa là cân nặng tăng chậm hơn so với những trẻ khác cùng lứa tuổi và cùng giới tính dựa theo Bảng cân nặng tiêu chuẩn của trẻ từ 0 – 5 tuổi của Tổ chức Y tế thế giới WHO.

tăng cân cho bé — Bảng cân nặng tiêu chuẩn cho bé gái từ 0 – 5 tuổi theo Tổ chức Y tế thế giới WHO

Nếu trẻ chậm tăng cân, điều quan trọng là phải xác định và điều trị nguyên nhân cơ bản. Đa số nguyên nhân là do cung cấp dinh dưỡng không đầy đủ trừ những trường hợp bệnh lý liên quan. Liệu pháp dinh dưỡng là phương pháp điều trị chính cho trẻ chậm tăng cân. Mục tiêu là tăng cân cho bé bắt kịp tiêu chuẩn phát triển.

Nguyên nhân bé chậm tăng cân

Bé chậm tăng cân không phải là bệnh mà là một triệu chứng có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Các nguyên nhân gây tăng cân kém bao gồm:

Chế độ ăn uống không hợp lý đối với các chất dinh dưỡng như protein, chất béo và carbohydrate.
Không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng.
Đòi hỏi năng lượng cao hơn bình thường.

Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng tăng cân kém đối với từng nhóm tuổi:

0 – 6 tháng tuổi: Chất lượng bú kém, công thức thực đơn không phù hợp, dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến khả năng ăn uống hoặc tiêu hóa bình thường của trẻ, không dung nạp đạm sữa, các vấn đề làm tăng lượng calo cần thiết (bệnh tim bẩm sinh),…
7 – 12 tháng: Các vấn đề về ăn uống (ví dụ: trẻ và bố mẹ tranh cãi về những loại thức ăn, từ chối ăn thức ăn mới, không ăn đủ số lượng thức ăn đặc), ký sinh trùng đường ruột, dị ứng thực phẩm,…
Trên 12 tháng: Hành vi ăn uống (ví dụ: kén ăn hoặc trẻ dễ bị phân tâm trong bữa ăn), các yếu tố xã hội (ví dụ: sợ trẻ ăn quá nhiều, hạn chế lựa chọn thực phẩm), rối loạn chức năng nuốt, uống quá nhiều sữa hoặc nước trái cây, bệnh celiac, dị ứng thực phẩm,…

Chính vì vậy, việc tăng cân cho bé cần sự hỗ trợ về nhiều mặt, không chỉ cải thiện về mặt dinh dưỡng, bên cạnh đó còn cần tạo môi trường kích thích trẻ ăn uống ngon miệng hơn.

Một số thực phẩm giúp tăng cân cho bé

Chất dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Các loại thực phẩm được chế biến thành thức ăn và các chất dinh dưỡng từ thức ăn được đưa vào cơ thể của trẻ qua việc ăn uống hằng ngày.

Chế độ ăn hàng ngày của trẻ cần đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm chính là: chất đạm, chất béo, đường bột, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên mỗi lứa tuổi, giới tính và hoạt động thể lực lại cần sự điều chỉnh nhu cầu cho phù hợp.

Protein có nhiều trong thịt, cá, sữa, trứng, đậu đỗ, lạc,… Nhu cầu protein thay đổi tùy thuộc vào lứa tuổi, trọng lượng, giới tính của trẻ. Năng lượng do protein cung cấp từ 13 – 20% nhu cầu năng lượng của cơ thể.

Nguồn cung cấp lipid là mỡ, dầu và các loại hạt như lạc, vừng, hạt điều,… Theo nhu cầu khuyến nghị cho người Việt Nam, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ tiểu học, năng lượng do lipid cung cấp cần đạt 20 – 30% nhu cầu năng lượng của cơ thể, trong đó lipid nguồn động vật/lipid tổng số chiếm khoảng 30 – 50%, acid béo no không vượt quá 11% năng lượng khẩu phần.

Nguồn cung cấp glucid chủ yếu cho khẩu phần là từ gạo, bún, miến, khoai, củ… Vitamin và khoáng chất cũng là một phần rất quan trọng trong việc phát triển của trẻ. Những vitamin này có nhiều trong hoa quả tươi, rau xanh, củ quả hay phủ tạng động vật, sữa, phô mai và trứng.

Như vậy để tăng cân cho bé cần phối hợp nhiều loại thực phẩm, tăng lượng calo hằng ngày, không chú trọng tăng riêng một nhóm thực phẩm nào để bé vẫn đảm bảo được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

Thuốc bổ giúp bé tăng cân

Các loại thuốc bổ giúp bé tăng cân hầu hết đều chứa các vitamin và khoáng chất, bổ sung cho trẻ ngoài bữa ăn chính. Các vitamin và khoáng chất tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ trong nhu cầu hằng ngày, tuy nhiên lại rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ, ví dụ như: vitamin A, B, C, D, PP và các vi chất đồng, sắt, kẽm,…

Một số loại thuốc bổ giúp tăng cân cho bé như siro PediaKid 22 vitamines, Buonavit Baby, Novita drops, Pedia Poly – Vite Drops, Centrum Kids Incremin Iron Mixture,…

Siro PediaKid 22 vitamines

Siro PediaKid 22 vitamines của nhà Laboratoires Ineldea (Pháp), như một dạng vitamin tổng hợp cung cấp đến 22 loại vitamin và các nguyên tố vi lượng cần thiết cho quá trình phát triển toàn diện của bé như A, E, C, D cùng các vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12) kết hợp cùng các vi chất (đồng, sắt, kẽm,…) giúp cơ thể bé luôn khỏe mạnh, tăng khả năng hấp thu, tăng sức đề kháng, tạo điều kiện phát triển tốt hơn cả về thể lực, trí tuệ lẫn giác quan cho bé ngay từ giai đoạn đầu.
Sản phẩm giúp tăng cân cho bé từ 6 tháng tuổi trở lên.
Giá tham khảo: 270.000 đồng/chai 125 ml.

Siro Buonavit Baby

Siro Buonavit Baby của nhà Buona (Italy) bổ sung các loại vitamin cần thiết cho bé giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa và tăng hấp thu, tăng cường sức đề kháng, kích thích vị giác và hỗ trợ trẻ ăn ngon hơn. Siro chứa các vitamin nhóm B (B1, B2, B5, B6, B12), acid folic, vitamin A, E, D, PP.
Sản phẩm có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh ngay từ 0 tháng tuổi.
Giá tham khảo: 225.000 đồng/chai 20 ml.

Novita drops

Novita drops của CTCP Dược phẩm CPC1 (Việt Nam) giúp bổ sung các vitamin và khoáng chất như: vitamin A, C, D, PP, vitamin nhóm B (B1, B2, B6), hỗ trợ tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, giúp tăng cân cho bé.
Sản phẩm có thể dùng cho bé từ 0 – 12 tuổi, bé dưới 2 tuổi nên hỏi ý kiến bác sĩ về liều sử dụng.
Giá tham khảo: 90.000 đồng/chai 20 ml.

Pedia Poly – Vite Drops

Pedia Poly – Vite Drops của nhà Bprotect (Mỹ) chứa 9 loại vitamin cần thiết như Vitamin A, C, D, E, B1, B2, Niacin, B6, B12, giúp trẻ ăn ngon, tăng cường sức khỏe, sức đề kháng và khả năng hấp thụ dưỡng chất.
Sản phẩm có thể sử dụng cho trẻ từ 0 – 4 tuổi.
Giá tham khảo: 285.000 đồng/chai 30 ml.

Siro Centrum Kids Incremin Iron Mixture

Siro Centrum Kids Incremin Iron Mixture của nhà Pfizer Nutrition (Úc) chứa các vitamin và khoáng chất như: Lysine, Sắt, vitamin B1, B6 và B12. Giúp trẻ ăn ngon miệng hơn đồng thời cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
Sản phẩm giúp tăng cân cho bé từ 4 tháng tuổi trở lên.
Giá tham khảo: 305.000 đồng/chai 200 ml.

Chế độ ăn tăng cân cho bé theo từng độ tuổi

Trẻ sơ sinh (0 – 11 tháng tuổi)

Sữa mẹ là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sữa mẹ cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ phù hợp với yêu cầu cho trẻ, nhất là trong 4 – 6 tháng đầu. Tuy nhiên trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh chậm phát triển, cần được hỗ trợ dinh dưỡng nhằm thúc đẩy tăng trưởng cho trẻ. Tăng cân cho bé ở giai đoạn sơ sinh có thể được thực hiện bằng cách sử dụng sữa công thức phù hợp với khuyến nghị của chuyên gia dinh dưỡng.

Không được sử dụng sữa bò thông thường cho trẻ dưới 1 tuổi vì trẻ không thể tiêu hóa protein trong sữa, ngoài ra trong sữa bò không chứa đủ hàm lượng sắt và vitamin C cần thiết cho trẻ sơ sinh.

Một số loại sữa tăng cân cho bé giai đoạn 0 – 11 tháng tuổi như: sữa bột Similac Neosure, sữa bột Similac Alimentum, sữa bột Frisolac Prestige 1, sữa bột Optimum Gold số 1 và số 2,…

Sữa bột Similac Neosure

Sữa bột Similac Neosure là sữa cho trẻ sơ sinh nhẹ cân sinh non từ 0 – 12 tháng tuổi đến từ thương hiệu uy tín hàng đầu thế giới – Abbott. Sản phẩm chứa phức hợp OptiGRO® là sự pha trộn độc quyền về DHA, lutein và vitamin E – những thành phần quan trọng này được tìm thấy trong sữa mẹ:

DHA cho sự phát triển trí não và mắt.
Lutein để hỗ trợ sức khỏe của mắt.
Vitamin E, một chất dinh dưỡng quan trọng được tìm thấy trong sữa mẹ để hỗ trợ các tế bào đang phát triển.

Sản phẩm sữa bột Similac Neosure hỗ trợ tăng trưởng, tăng protein, vitamin và khoáng chất so với sữa công thức dành cho trẻ đủ tháng, tăng lượng calo, calci và phospho cho sự phát triển xương của bé. Các nghiên cứu cho thấy rằng trẻ sinh non được nuôi bằng Similac NeoSure trong năm đầu đời cho thấy khối lượng tăng lên đáng kể và khối lượng chất béo ít hơn sau 12 tháng tuổi.

Giá tham khảo: 265.000 đồng/lon 370g.

Sữa bột Similac Alimentum

Sữa bột Similac Alimentum là sữa dành cho trẻ sơ sinh dị ứng với protein nguyên vẹn trong sữa. Sản phẩm có sự pha trộn độc đáo của carbohydrate sử dụng hai con đường hấp thụ khác nhau để giúp tối đa hóa sự hấp thụ và giảm thiểu sự kém hấp thu. Thành phần chứa DHA và ARA, các chất dinh dưỡng đặc biệt có trong sữa mẹ rất quan trọng cho sự phát triển của não và mắt của trẻ.

Giá tham khảo: 348.000 đồng/lon 400 g.

Sữa bột Friso Prestige®

Sữa bột Friso Prestige® số 1 chứa cấu trúc 3 điểm vàng độc đáo:

MCFA/ SCFA tự nhiên cho bé tăng cường miễn dịch.
Sn-2 palmitate tự nhiên giúp bé dễ dàng tiêu hóa.
Phospholipids tự nhiên hỗ trợ phát triển trí não và thị giác.

Sữa bột Friso Prestige® 1 còn được bổ sung HMO (2’FL), giúp giảm thiểu khả năng nhiễm trùng đường hô hấp và hỗ trợ hệ miễn dịch khỏe mạnh ngay từ những năm tháng đầu đời của trẻ. Alpha-lactalbumin – nguồn protein dồi dào giúp kích thích miễn dịch tự nhiên, góp phần vào sức khỏe đường tiêu hóa và sự phát triển của hệ vi sinh khỏe mạnh.

Giá tham khảo: 979.000 đồng/lon 700g.

Sữa bột Optimum Gold

Sữa bột Optimum Gold của Vinamilk chứa đạm Whey giàu Alpha-lactalbumin cùng lợi khuẩn giúp dễ hấp thu, tăng cân khỏe mạnh. Bổ sung DHA từ tảo giúp đáp ứng hàm lượng theo khuyến nghị hằng ngày của các chuyên gia Y tế thế giới FAO/WHO cùng Taurine và Lutein hỗ trợ phát triển não bộ, thị giác giúp tăng khả năng nhận thức, học hỏi và ghi nhớ của trẻ. Bổ sung calci, phospho, vitamin D kết hợp với vitamin K2 hỗ trợ hấp thu calci giúp trẻ phát triển tốt hệ xương và chiều cao.

Sản phẩm còn bổ sung HMO – 2′-Fucosyllactose (2’-FL) là prebiotic có cấu trúc tương tự như dưỡng chất được tìm thấy trong sữa mẹ kết hợp cùng chất xơ hòa tan FOS và hệ lợi khuẩn (probiotics) giúp hạn chế sự bám dính của các tác nhân gây bệnh lên thành ruột của trẻ, tăng vi khuẩn có lợi, ức chế vi khuẩn có hại và tăng khả năng miễn dịch của trẻ. Ngoài ra còn có các vitamin A, D, C, Kẽm, Selen và hỗn hợp Nucleotid giúp tăng sức đề kháng.

Sữa bột Optimum Gold số 1 dành cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi, số 2 dành cho trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi.

Giá tham khảo: 385.000 đồng/ lon 800 g.

Các bà mẹ có thể bắt đầu cho trẻ ăn dặm thêm từ tháng thứ 5, thực phẩm dùng ăn dặm có thể chia thành 4 nhóm:

Nhóm tinh bột: bột gạo, mì, ngô khoai,…
Nhóm giàu chất đạm: thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu đỗ,…
Nhóm giàu chất khoáng và vitamin: rau xanh, các loại quả chín,…
Nhóm giàu chất béo: dầu, lạc vừng,…

Những lưu ý khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm:

Bắt đầu từ ít đến nhiều về lượng thức ăn trong một bữa và số lần ăn trong một ngày.
Bắt đầu từ dạng thức ăn lỏng, nhuyễn đến đặc dần và thô dần.
Cho trẻ tập làm quen dần với thức ăn mới.

Bé 1 – 3 tuổi

Bé trên 1 tuổi đã có thể ăn các món ăn trong bữa ăn hằng ngày của gia đình, tuy nhiên lưu ý về kích thước của món ăn, hãy xé nhỏ hoặc làm nhuyễn nếu cần thiết.

Trẻ lớn dần cần được ăn nhiều, trẻ dưới 3 tuổi có thể ăn từ 5 đến 6 bữa mỗi ngày. Hãy chú ý phối hợp đầy đủ các loại thức ăn để cung cấp toàn diện dưỡng chất cần thiết cho trẻ phát triển. Tăng cân cho bé 1 – 3 tuổi có thể bổ sung thêm lượng calo trong thức ăn của bé như sau:

Ngoài ra, một số loại sữa tăng cân cho bé từ 1 – 3 tuổi có thể sử dụng như: Pure Bliss® by Similac® Toddler Drink, Optimum Gold số 3, Frisolac Gold pro 3,…

Bé 3 – 5 tuổi

Dựa vào tháp dinh dưỡng dành cho trẻ từ 3 – 5 tuổi theo khuyến nghị của Bộ Y tế, bố mẹ có thể điều chỉnh bữa ăn trong ngày của bé phù hợp với khuyến nghị. Bên cạnh đó có thể bổ sung nhóm ngũ cốc, rau quả, thịt, thủy sản, trứng, đậu đỗ giúp tăng cân cho bé.

Ngoài ra, một số loại sữa tăng cân cho bé có thể sử dụng như: PediaSure® Grow & Gain with Fiber, Nutren Junior, Pedia Kenji 2+,…

Sữa PediaSure® Grow & Gain

Sữa PediaSure® Grow & Gain with Fiber Đã được chứng minh lâm sàng giúp trẻ phát triển:

Nguồn chất xơ dồi dào.
Nguồn cung cấp calci, vitamin D và phospho cho xương chắc khỏe.
DHA và lutein để hỗ trợ não và mắt.
Chất chống oxy hóa (vitamin C, E và selen) hỗ trợ hệ thống miễn dịch.

Sản phẩm giúp tăng cân cho bé từ 1 – 13 tuổi.

Giá tham khảo: 380.000 đồng/ lon 400 g.

Sữa bột Nutren Junior

Nutren Junior là sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt từ Nestlé Thụy Sĩ dành cho trẻ nhẹ cân thấp còi. Với công thức độc quyền B.I.G, Nutren Junior mang đến nguồn năng lượng và dưỡng chất cân đối, giúp trẻ hồi phục và bắt kịp đà tăng trưởng khỏe mạnh:

Công thức dinh dưỡng cao năng lượng, cung cấp 1kcal/ 1ml, giúp bù đắp năng lượng thiếu hụt cho trẻ.
Bổ sung calci và vitamin D giúp hỗ trợ phát triển chiều cao.
Thành phần có lợi khuẩn (probiotics) và chất xơ (prebiotics) kết hợp với kẽm sẽ hỗ trợ tăng đề kháng giúp trẻ ít bệnh, nhanh hồi phục khi bị bệnh và cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa,
Bổ sung DHA giúp trẻ tăng cường tư duy, cải thiện khả năng tập trung.
Cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho trẻ mỗi ngày.

Giá tham khảo: 615.000 đồng/ lon 850 g.

Sữa bột Pedia Kenji 2+

Sữa Pedia Kenji 2+ giúp tiêu hóa khỏe, bé cao lớn, tăng cân sau 3 tháng. Chứa chất xơ hòa tan GOS (Galacto-oligosaccharides) nhập khẩu từ Nhật & FOS kết hợp hệ Probiotics BB-12 & LGG giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hấp thu tốt các dưỡng chất. Bổ sung khoáng calci, vitamin D và K2 giúp tăng hấp thu canxi và hỗ trợ phát triển hệ xương và chiều cao của trẻ.

Công thức chuyên biệt Protein-Pedia với hệ đạm giàu các acid amin thiết yếu cùng với Lysine, chứa đạm whey dễ hấp thu, đặc biệt có whey giàu Alpha-Lactalbumin giúp trẻ tăng cân khỏe mạnh. Các vitamin và khoáng chất như A, D,C, Selen và Kẽm giúp tăng cường sức đề kháng. Taurine, DHA và Choline – những dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển não bộ và thị giác của trẻ.

Giá tham khảo: 515.000 đồng/ lon 850 g.

Bé 6 – 11 tuổi

Dựa vào tháp dinh dưỡng dành cho trẻ từ 6 – 11 tuổi theo khuyến nghị của Bộ Y tế, bố mẹ có thể điều chỉnh bữa ăn trong ngày của bé phù hợp với khuyến nghị.

Thực đơn gợi ý cho bé từ 6 – 11 tuổi dựa theo tháp dinh dưỡng như sau:

Bé có thể ăn thêm trái cây hoặc uống sữa, ăn các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, váng sữa,… theo khẩu phần 4 – 5 đơn vị ăn mỗi ngày giúp tăng cân cho bé.

Ngoài việc đa dạng món ăn thì việc đa dạng thực phẩm cũng vô cùng quan trọng. Mẹ nên cho con ăn thật nhiều loại thịt, cá, rau củ quả, trái cây khác nhau. Điều này vừa giúp bé không bị ngán, vừa giúp con nhận đủ các vitamin và khoáng chất từ thực phẩm.

Những thay đổi về môi trường ăn có thể giúp trẻ ăn nhiều hơn. Tất cả các thành viên trong gia đình của trẻ nên nhận thức được tầm quan trọng của những thay đổi này.

Trẻ nên được đặt ở vị trí trẻ cảm thấy thoải mái, được phép tự ăn (ví dụ: cầm bình sữa hoặc ăn thức ăn cầm tay).
Nên hạn chế tối đa những phiền nhiễu trong bữa ăn, chẳng hạn như tivi, điện thoại và âm nhạc lớn.
Tạo thói quen về giờ ăn nhất quán.
Giờ ăn nên thoải mái, khuyến khích ăn uống với các thành viên khác trong gia đình và trò chuyện vui vẻ. Ăn cùng gia đình cho phép trẻ quan sát cách lựa chọn thực phẩm, khuyến khích thói quen ăn uống lành mạnh.
Đừng nản lòng nếu trẻ từ chối thức ăn mới. Thức ăn mới có thể cần được cung cấp nhiều lần (thậm chí lên đến 10 hoặc nhiều hơn) trước khi chúng được chấp nhận.
Nên khuyến khích và không ép buộc trẻ ăn.
Trẻ nên được khen ngợi khi chúng ăn ngoan nhưng không nên trừng phạt khi chúng không ăn.

Tăng cân cho bé không còn là nỗi lo của mẹ khi bây giờ đã có rất nhiều sự hỗ trợ đa ngành. Tuy nhiên giữa quá nhiều sự lựa chọn như các thực đơn dinh dưỡng, thuốc, sữa tăng cân cho bé, các bậc phụ huynh hãy thật sáng suốt để lựa chọn những giải pháp an toàn cho bé. Nếu có nhu cầu tư vấn, xin vui lòng đặt lịch khám với bác sĩ dinh dưỡng trên docosan.com.