Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi đúng cách có thể giúp trẻ cải thiện tình trạng dinh dưỡng, khắc phục chứng biết ăn và tăng cân hiệu quả. Các bậc cha mẹ có thể tham khảo bài viết dưới đây của Docosan về những món ăn sau đây để bổ sung vào thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi.
Tóm tắt nội dung
Suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em
Suy dinh dưỡng là sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi, do trẻ ăn kém, ăn thiếu chất hoặc do bệnh tật gây ảnh hưởng tới sự phát triển của cơ thể. Suy dinh dưỡng bao gồm 2 thể:
- Trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân: là trẻ có cân nặng dưới giới hạn bình thường theo tuổi và giới, nhưng tình trạng thiếu chất ở trẻ này trong thời gian không quá dài.
- Suy dinh dưỡng thấp còi: là tình trạng trẻ có cân nặng và chiều cao dưới giới hạn bình thường theo tuổi và giới. Đây là thể suy dinh dưỡng mãn tính, quá trình suy dinh dưỡng lâu dài hoặc nhiễm khuẩn lặp đi lặp lại.
Tỷ lệ thấp còi trẻ Việt Nam hiện dưới 20%, được xếp vào mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tuy nhiên, theo kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng 2019-2020, vẫn còn sự chênh lệch giữa các vùng miền về tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi. Đặc biệt, ở các vùng nông thôn và miền núi, trẻ em suy dinh dưỡng thấp còi vẫn ở mức cao.
Những nguyên tắc trong cách nấu ăn cho trẻ suy dinh dưỡng
Tăng số bữa ăn và đa dạng loại thức ăn
- Đối với trẻ vẫn đang bú mẹ, cho trẻ bú bất cứ lúc nào kể cả ban đêm. Nếu mẹ ít sữa, mẹ có thể dùng thêm sữa công thức cho trẻ theo tháng tuổi.
- Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, bé đã bắt đầu ăn dặm thì mẹ cần tăng số bữa ăn và đa dạng các loại thực phẩm.
Mẹ có thể thiết lập thêm 2 hoặc 3 bữa phụ trong thực đơn cho trẻ biếng ăn suy dinh dưỡng bên cạnh 3 bữa chính với đầy đủ dưỡng chất. Khi xây dựng thực đơn cho bé suy dinh dưỡng, mẹ cần bổ sung đủ 4 nhóm dưỡng chất bao gồm chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Thức ăn cần được nấu chín kỹ, nấu xong ăn ngay và bổ sung thêm các loại hoa quả, sữa chua vào bữa phụ cho trẻ.
Tuy nhiên, cha mẹ không nên quá ép trẻ ăn mà cha mẹ căng thẳng, cáu giận với trẻ vì sẽ khiến trẻ càng sợ hãi, khóc lóc, nôn trớ lại càng phản tác dụng hơn. Các bữa phụ nên chọn thức ăn dễ hấp thu như cháo và cũng không nên quá gần bữa chính để tránh tình trạng bé vẫn còn no.
Bổ sung thêm dầu, mỡ
Năng lượng trong dầu thực vật hoặc mỡ động vật gấp đôi chất đạm. Mỡ động vật như cá hồi, mỡ heo nếu bổ sung ố lượng vừa phải thì đây là nguồn cung cấp năng lượng phong phú cho bé. Chưa hết, dầu mỡ giúp hòa tan nhiều vitamin quan trọng trong cơ thể, chẳng hạn như vitamin D và vitamin E…
Chọn loại thực phẩm cho bé suy dinh dưỡng thấp còi
Do nhu cầu dinh dưỡng của trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi sẽ khác biệt so với các bé đồng trang lứa. Vì vậy, mẹ hãy ưu tiên chọn các thực phẩm giàu năng lượng để bổ sung dưỡng chất thiếu hụt. Mẹ có thể tham khảo danh những loại thực phẩm dưới đây:
- Thịt gà, thịt bò, thịt heo, cá và trứng là những protein cần thiết không thể thiếu trong bữa ăn của trẻ.
- Khoai tây có chứa nhiều axit amin, giàu carbohydrate và cung cấp nhiều năng lượng.
- Chuối là một trong những trái cây mềm, dễ ăn và giúp bổ sung tinh bột, kali, chất xơ, chất điện phân, vitamin B6 và năng lượng, tốt cho quá trình hình thành cơ bắp ở trẻ, hỗ trợ hệ tiêu hóa.
- Sữa là không thể thiếu đối với trẻ nhỏ, giúp trẻ bổ sung chất đạm để hỗ trợ tăng cân. Sữa công thức có nhiều vitamin và dưỡng chất tốt hỗ trợ sự tăng chiều cao cho bé, kích thích bé ăn ngon miệng.
Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi giúp tăng cân hiệu quả
Cháo chim cút
Nguyên liệu: 1 con chim cút, 10g gạo nếp, 20g gạo tẻ, 30g vỏ quýt khô, 10g đậu xanh, dầu ăn và các gia vị cần thiết.
Cách làm: Chim cút làm sạch, lấy phần thịt đem cắt nhỏ hoặc băm tùy vào độ tuổi của bé, ướp chút gia vị khoảng 20 phút. Vỏ quýt tán bột cùng với gạo tẻ, gạo nếp, đậu xanh cho vào bụng chim và bắc lên bếp ninh thành cháo.
Mẹ cho trẻ ăn vào bữa ăn chính, 1 lần/ngày. Cháo chim cút cũng bổ sung dinh dưỡng giúp hệ tiêu hóa hấp thu tốt hơn, cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ.
Cháo ếch
Nguyên liệu: 1 con ếch, 30g cà rốt, 30g nấm, 30g gạo, dầu ăn, mắm muối vừa đủ.
Cách làm: Ếch làm sạch, ướp gia vị khoảng 20 phút cho ngấm gia vị. Cà rốt gọt vỏ rửa sạch, nấm rửa sạch rồi cắt nhỏ. Cho ếch và gạo nồi, bắc lên bếp nấu, khi nồi cháo sôi, mẹ cho thêm cà rốt vào ninh nhừ. Cháo chín cho múc ra chén cho một muổng dầu ăn.
Mẹ cho trẻ ăn 1 lần/ngày vào bữa chính. Cháo ếch có thể dễ dàng giúp trẻ tăng cường dinh dưỡng để tăng cân tốt hơn.
Cháo tim heo
Nguyên liệu: Tim heo 100g, hạt cau nửa quả, gạo nếp 50g, dầu ăn và các gia vị cần dùng.
Cách làm: Rửa sạch tim heo, băm nhỏ, ướp gia vị để khoảng 10 phút, rồi xào chín. Giã nhỏ hạt cau, lọc lấy 300 ml nước. Mẹ cho gạo nếp vào nước hạt cau ninh nhừ. Lúc nào cháo gần chín thì cho tim heo vào đảo đều. Lúc cháo sôi lại, mẹ có thể tắt bếp múc ra chén cho dầu ăn vào.
Mẹ cách ngày, mỗi ngày ăn 2 lần và nên cho trẻ ăn khi cháo tim heo còn nóng ấm. Nên cho trẻ ăn trong vài tuần liên tiếp để cải thiện cân nặng của bé.
Cháo cá lóc
Nguyên liệu: Cá lóc 300g, gạo tẻ 25g, gạo nếp 25g, dầu ăn và gia vị các loại.
Cách làm: Cá lóc làm sạch rồi luộc chín, gỡ lấy thịt ướp gia vị. Sau đó, mẹ cho gạo vào ninh cho trẻ. Khi cháo chín mẹ cho cá vào, đảo đều, để sôi lại có thể tắt bếp múc ra chén, cho dầu ăn vào.
Mẹ cho bé ăn 3 ngày cách nhau, mỗi ngày ăn 2 lần khi đói và nên khi cháo còn ấm. Ăn 2 tuần thì nghỉ 1 tuần rồi ăn lại.
Cháo trứng
Nguyên liệu: 1 quả trứng gà ta, 20g đậu xanh, 20g ngô, 20g gạo nếp, dầu olive, gia vị vừa đủ.
Cách làm: Gạo nếp, đậu xanh, ngô rửa sạch, đem xay thành bột. Cho 300ml vào cùng bột đã xay quấy đều và đun trên lửa nhỏ. Khi cháo chín, mẹ đánh tan trứng gà rồi đổ vào nồi, nêm nếm gia vị vừa ăn cho bé. Tắt bếp, mẹ có thể cho thêm dầu ăn vào.
Me cho trẻ ăn mỗi ngày ăn 1 lần, ăn liên tục 1 tháng và nên ăn vào lúc còn ấm. Cháo trứng giúp bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ, giúp trẻ hết biếng ăn và tăng cân.
Gan gà hấp
Nguyên liệu: 150g gan gà, 10g phục linh, dầu ăn, gia vị vừa đủ.
Cách làm: Gan gà rửa sạch, cắt miếng vừa ăn cho trẻ và ướp gia vị. Phục linh tán thành bột rồi trộn với gan gà. Sau đó, mang đi hấp cách thuỷ đến khi chín.
Mẹ nên cho trẻ ăn khi đói, ăn mỗi ngày một lần, liên tục 5 – 10 ngày. Mẹ cũng có thể thay thế gan gà bằng gan lợn cho trẻ.
Tóm lại, hi vọng những nguyên tắc dinh dưỡng và những món ăn trên có thể giúp các bậc cha mẹ tìm được món ăn thích hợp với con mình. Áp dụng đúng cách thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi có thể giúp con bạn cải thiện tình trạng dinh dưỡng tốt hơn.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
