Vaccine Rota là một loại vaccine dùng đường uống, mục đích phòng ngừa tiêu chảy do Rotavirus gây nên. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về loại vaccine này trong bài viết dưới đây nhé!
Tóm tắt nội dung
Vaccine Rota là gì và phòng ngừa bệnh gì?
Vaccine Rota là giúp phòng ngừa bệnh tiêu chảy do virus Rota gây nên. Loại virus này là nguyên nhân hàng đầu gây tình trạng tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Rotavirus lây truyền chủ yếu qua đường phân – miệng, tiếp xúc qua tay hoặc các bề mặt có sự xuất hiện của virus Rota. Virus này cũng có thể lây qua đường hô hấp, có khả năng phát tán ở ngoài cộng đồng hoặc lây nhiễm chéo trong bệnh viện. Đối tượng có khả năng bi nhiễm virus Rota cao nhất đó là nhóm trẻ dưới 5 tuổi.
Bệnh tiêu chảy do virus Rota gây ra có thể trở nên nguy cấp vì trẻ có dấu hiệu mất nước nặng, dẫn tới sốc giảm thể tích, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong. Ngoài ra, những trường hợp thông thường thì triệu chứng thường xuất hiện là nôn ói và sốt ở trẻ nhỏ.
Tại Hoa Kỳ, trước khi có sự ra đời của vaccine này thì tiêu chảy do loại virus này là một vấn đề sức khoẻ vô cùng nghiêm trọng và thường gặp ở trẻ nhỏ. Phần lớn trẻ em tại quốc gia này bị nhiễm virus Rota ít nhất 1 lần trước 5 tháng tuổi. Theo một số thống kê tại thời điểm này cho thấy:
- Có hơn 400.000 trẻ em phải đến bác sĩ thăm khám vì mắc các bệnh có căn nguyên là virus Rota.
- Hơn 20.000 trường hợp tiến hành cấp cứu
- 55.000 đến 70.000 trường hợp phải nhập viện và 20 đến 60 ca tử vong được ghi nhận.
- Từ lúc vaccine Rota ra đời giúp phòng ngừa tiêu chảy và nhập viện một cách hiệu quả, tỉ lệ trẻ phải nhập viện và cấp cứu do tiêu chảy cấp đã giảm một cách đáng kể.
Ở Việt Nam, tại miền Bắc, tiêu chảy cấp do Rotavirus thường xảy ra nhiều vào khoảng mùa thu đông đến mùa xuân, trời mưa lạnh, ẩm ướt. Ở miền Nam, bệnh xảy ra quanh năm nhưng đỉnh điểm theo một số nghiên cứu là vào tháng 3 và tháng 9.
Thời gian ủ bệnh vào khoảng 2-3 ngày và kéo dài khoảng 5-7 ngày. Bệnh thường khởi phát đột ngột, triệu chứng ban đầu là buồn nôn, nôn ói trong vòng 1-3 ngày. Bệnh diễn tiến với triệu chứng tiêu chảy cộng với nôn mửa, sốt và nếu trở nặng có thể dẫn tới sốc gây co giật.
Nguyên nhân khiến bệnh nguy hiểm ở trẻ em đó là nhiễm Rotavirus khiến trẻ có nguy cơ cao bị mất nước nặng, ảnh hưởng đến thể trạng như suy dinh dưỡng và sốc mất nước. Nếu không được cấp cứu kịp thời, trẻ có thể tử vong.
Hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh do virus Rota gây ra. Để giúp trẻ chủ động chống lại sự tấn công của virus, bố mẹ nên cho trẻ đi uống vaccine Rota theo đúng lịch khuyến cáo vì các nghiên cứu đã chứng minh rằng vaccine Rota có hiệu quả khoảng 85-98% trong phòng ngừa bệnh tiêu chảy nặng và 74-87% ngăn ngừa bệnh do Rotavirus trong năm đầu tiên sử dụng vaccine Rota.
Các loại vaccine rota hiện có và lịch uống
Việt Nam hiện đang lưu hành 3 loại vaccine Rota bao gồm Rotavin (Việt Nam), Rotateq (Hoa Kỳ), Rotarix (Bỉ). Hiện vaccine ngừa Rota chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, chỉ có trong chương trình vaccine dịch vụ.
Trẻ sẽ được uống 2 đến 3 liều vaccine, tùy thuộc vào loại vaccine đang được sử dụng. Rotateq có lịch uống 3 liều tại các mốc thời gian 2, 4, và 6 tháng tuổi. Với Rotarix uống theo lịch 2 liều vào thời điểm 2 và 4 tháng tuổi. Lịch uống của Rotavin-M1 là 2 liều vào thời điểm 2 và 4 tháng tuổi. Liều đầu tiên nên triển khai sớm nhất lúc trẻ 6 tuần tuổi và trễ nhất khi trẻ 14 tuần 6 ngày.
Liều uống đầu tiên không nên dùng khi trẻ đã tròn 15 tuần tuổi hoặc lớn hơn do các kết quả nghiên cứu hiện có cho thấy rằng thiếu dữ liệu an toàn của liều 1 trên những đối tượng này. Khoảng cách tối thiểu giữa các liều vaccine Rota là 4 tuần và không có khoảng cách tối đa. Tất cả các liều nên được uống trước khi trẻ đủ 8 tháng tuổi đối với Rotateq và Rotarix và 6 tháng tuổi đối với Rotavin-M1.
Lịch uống vaccine nhìn chung được khuyến cáo như sau:
- Liều 1: lúc 2 tháng tuổi
- Liều 2: lúc 4 tháng tuổi
- Liều 3: lúc 6 tháng tuổi (nếu cần)
Vaccine ngừa Rota có thể sử dụng đồng thời với các loại vaccine khác. Hiện nay vaccine ngừa Rota chỉ có dạng đường uống chứ chưa có dạng tiêm.
Ba mẹ cần đưa trẻ tới các trung tâm tiêm chủng để được khám sàng lọc và uống vaccine tại chỗ. Giá thành của các loại vaccine hiện tại rơi vào khoảng:
- Rotavin (Việt Nam): 500.000 VNĐ
- Rotateq (Hoa Kì): 670.000 VNĐ
- Rotarix (Bỉ): 820.000 VNĐ
Ba mẹ cần lưu ý gì khi cho con uống vaccine Rota?
Các trường hợp cân nhắc và chống chỉ định với vaccine ngừa Rota:
- Trẻ từng có tiền căn phản ứng phản vệ và dị ứng nguy kịch, đe dọa đến tính mạng sau khi uống vaccine ngừa virus Rota trước đó không nên sử dụng những liều sau.
- Trẻ bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine.
- Trẻ bị suy giảm miễn dịch nặng, suy giảm miễn dịch mắc phải.
- Trẻ có tiền sử lồng ruột.
- Phải khai báo với bác sĩ nếu bé có bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch.
- Đang được điều trị với các thuốc có chứa thành phần là steroids.
- Ung thư hoặc đang điều trị ung thư với tia X hoặc thuốc, hóa chất.
Các tác dụng phụ mà bé có thể mắc phải khi sử dụng vaccine:
- Tương tự như thuốc tiêm, uống vaccine ngừa Rota cũng có thể xảy ra các tác dụng phụ. Tuy nhiên, các triệu chứng thường nhẹ và tự giới hạn. Các tác dụng phụ nghiêm trọng hiếm gặp.
- Tác dụng phụ nhẹ bao gồm sốt nhẹ, cáu kỉnh, tiêu chảy nhẹ tạm thời hoặc nôn ói ít.
- Tác dụng phụ nghiêm trọng có thể kể đến đó là lồng ruột: trẻ uống vaccine ngừa rotavirus có nguy cơ thấp sẽ bị lồng ruột, thường xảy ra trong vòng 1 tuần sau khi uống liều đầu tiên hoặc liều thứ hai.Tại Hoa Kỳ, theo một số thống kê thì nguy cơ này được ước tính khoảng từ 1/20.000 đến 1/100.000.
Docosan hy vọng bài viết trên đã giúp cho bạn đọc biết được uống vaccine Rota rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh tiêu chảy cho trẻ em. Các bậc cha mẹ cần chú ý đưa trẻ đi uống vaccine đúng lịch, đủ liệu trình sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện và khỏe mạnh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Rotavirus Vaccination, CDC.
