Viêm da mủ ở trẻ sơ sinh là bệnh lý nhiễm trùng da thường gặp vào mùa hè, và xuất hiện nhiều hơn cả ở trẻ < 10 tuổi. Nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ rất nguy hiểm cho trẻ vì hệ miễn dịch của trẻ vẫn chưa hoàn thiện nên rất dễ rơi vào biến chứng gây tử vong. Cùng Docosan tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị căn bệnh này ngay sau đây.
Tóm tắt nội dung
Trẻ sơ sinh bị viêm da mủ
Trong trường hợp bình thường, có rất nhiều vi khuẩn trên da, hầu hết là Staphylococcus và Streptococcus. Vi khuẩn tập trung nhiều nhất ở vùng nhiều lông, vùng thường xuyên đổ mồ hôi, nếp gấp và lỗ chân lông.
Trong những điều kiện thuận lợi như suy nhược cơ thể, sức đề kháng giảm, vệ sinh kém, da bị ngứa, gãi, nhất là vào mùa hè nắng nóng, da luôn ẩm ướt, ra mồ hôi là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. Vi khuẩn tăng sinh trên da, tăng độc tính và gây ra các bệnh ngoài da. Những nơi tập trung nhiều mồ hôi, bã nhờn và bụi bẩn là con đường để vi khuẩn xâm nhập vào da, dẫn đến viêm da nhiễm trùng, chốc lở hay còn gọi là viêm da mủ.
Viêm da mủ có thể xảy ra quanh năm nhưng phổ biến nhất vào mùa hè, thường gặp hơn cả ở trẻ nhỏ < 10 tuổi và những địa phương có trình độ dân trí thấp, điều kiện vệ sinh kém thì tỷ lệ mắc bệnh viêm da mủ cao.
Đối với trẻ sơ sinh do làn da mỏng manh cùng hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh chính là “mảnh đất màu mỡ” để các loại vi khuẩn nhanh chóng sinh sôi, xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh viêm da mủ cho trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân gây viêm da mủ ở trẻ sơ sinh
Nguyên nhân gây viêm da mũ ở trẻ sơ sinh thường gặp là do 2 loại vi khuẩn:
- Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) gây viêm da tụ cầu:
- Tụ cầu vàng là một vi khuẩn gram dương, có hình cầu kích thước 1 mm, tụ thành đám như chùm nho, không di động, không sinh nha bào. Khuẩn lạc của tụ cầu vàng tạo ra sắc tố màu vàng
- Liên cầu khuẩn tan máu nhóm A (group A õ hemolytic streptococcus) gây viêm da liên cầu
- Liên cầu khuẩn tan máu nhóm A là một vi khuẩn gram dương, hình cầu, kích thước 1 mm, xếp thành hàng dài 3,4,5,… tế bào cạnh nhau, không di động, không sinh nha bào. Khuẩn lạc của liên cầu khuẩn tan máu tạo ra vòng tan máu kiểu bêta xung quanh khuẩn lạc.
Thời gian ủ bệnh của viêm da mủ trung bình là 10 ngày, có khi 14 – 20 ngày. Viêm da mủ lây lan mạnh nhất là vào thời kỳ toàn phát và có khả năng lây truyền trực tiếp từ người sang người.
Chẩn đoán viêm da mủ ở trẻ
Biểu hiện lâm sàng của viêm da mủ ở trẻ sơ sinh:
- Thương tổn ban đầu là những mụn nước, bọng nước hoặc các nốt mẩn đỏ trên người kèm theo sốt và mệt mỏi . Kích thước bọng nước bằng hạt đậu xanh, có khi to bằng hạt đậu phộng.
- Các bọng nước thường rất mềm, dễ bong trợt và gây đau rát, tổn thương da. Đôi khi, các mụn phỏng nước này liên kết với nhau thành từng mảng rộng ở nhiều vùng trên cơ thể, khi bóc tróc trên diện rộng lại càng khiến người bệnh đau rát và khó chịu.
- Lúc đầu, bọng nước trong, sau 12-24 giờ bọng nước trở nên đục (có mủ), khiến da nổi mẩn đỏ có mủ, sau đó 3 – 4 ngày bọng nước vỡ ra, đóng vảy tiết vàng sau đó vảy tiết bong đi và không để lại sẹo.
- Vị trí sang thương da thường gặp là da đầu, xung quanh hốc tự nhiên, tứ chi hoặc rải rác khắp người.
- Tại nơi bị viêm da, bệnh nhân có cảm giác ngứa, hiếm khi thấy đau rát.
- Có thể có dấu hiệu toàn thân như sốt, mệt mỏi, hạch phụ cận sưng to, …
- Trong trường hợp nặng, nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh viêm da mủ có thể bị mất nước, rối loạn điện giải, nhiễm trùng máu và thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Cận lâm sàng cần làm để chẩn đoán viêm da mủ ở trẻ sơ sinh:
- Lấy mẫu bệnh phẩm có thể là dịch, mủ ở bọng nước, bọng mủ hoặc vảy mụn nhọn.
- Hai phương pháp có thể làm gồm:
- Làm tiêu bản nhuộm gram soi kính hiển vi tìm vi khuẩn tụ cầu, liên cầu.
- Phân lập vi khuẩn: Cấy bệnh phẩm lên môi trường chuyên dùng cho tụ cầu và liên cầu khuẩn, xác định vi khuẩn tụ cầu vàng hoặc liên cầu tan máu.
Chẩn đoán xác định viêm da mủ khi tìm thấy tụ cầu, liên cầu trong bệnh phẩm lấy từ nơi tổn thương.
Điều trị viêm da mủ ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh bị viêm da mủ nếu không được điều trị sớm và đúng cách, trẻ có thể gặp phải nhiều hậu quả nghiêm trọng không những về ngoại hình, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng của trẻ …
Chính vì vậy, khi thấy có các biểu hiện của viêm da mủ hoặc ngay khi xuất hiện các vết mẩn đỏ bất thường trên da, cha mẹ nên:
- Đưa trẻ đến cơ sở y tế khoa nhi thăm khám để xác định bệnh và điều trị kịp thời và dứt điểm cũng như đề phòng biến chứng (viêm cầu thận, nhiễm trùng huyết…) càng sớm càng tốt.
- Không tự ý sử dụng kháng sinh, thuốc bôi, dán cao, đắp lá… cho trẻ mà chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Rửa tay bằng xà phòng cho trẻ và người chăm sóc trẻ
- Không được tự chích nặn những mụn đang viêm tấy, chưa hóa mủ hoặc chà xát mạnh làm vỡ mụn phỏng nước, mụn phỏng mủ và làm mủ chảy lan ra vùng da lân cận khiến bệnh trầm trọng và khó điều trị hơn
- Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ cho trẻ, nhưng lưu ý không nên tự ý tắm nước lá tại nhà mà không có chỉ định của bác sĩ điều trị, tránh gây cho trẻ tình trạng lở loét nặng hơn do lá cây không sạch hoặc có chứa chất làm ảnh hưởng sức khỏe của người bệnh; sau khi tắm thì lau khô người bằng các loại khăn mềm.
- Chế độ ăn nhiều đạm giúp tăng sức đề kháng của cơ thể, không nên ăn quá nhiều đồ ăn có hàm lượng đường cao, nên ăn các món ăn loãng, mềm như cháo, súp…
- Tăng cường vitamin A, C, B1, kẽm và uống nhiều nước
- Tránh cho trẻ dùng chung chăn, quần áo, tiếp xúc với da, mủ của những người viêm da;
- Cải thiện môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ.
- Nên cho trẻ mặc những bộ quần áo mỏng, và rộng rãi.
- Hạn chế để trẻ gãi, cọ xát vào các vùng da đang bị tổn thương.
Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị viêm da mủ ở trẻ sơ sinh gồm:
- Điều trị nhiễm trùng da tại chỗ như các các mụn mủ, bọng mủ, bọng mủ giập vỡ, các vết trợt bằng cách bôi Milian, xanh metylen. Còn đối với các vết thương đã đóng vảy nên bôi mỡ kháng sinh.
- Điều trị nhiễm trùng da toàn thân bằng các loại thuốc kháng sinh chống viêm trong vòng 5-7 ngày.
- Giữ gìn vệ sinh cơ thể bằng các dung dịch sát khuẩn, tắm với nước muối sinh lý hai lần mỗi ngày, hoặc ngâm dung dịch thuốc tím pha loãng 1/10.000 hoặc dùng gạc đắp da toàn thân…;
- Nâng cao sức đề kháng bằng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý, bổ sung các loại vitamin như A, B1, C…
- Theo dõi những thay đổi phản ứng trên cơ thể người bệnh.
Kết luận
Viêm da mủ ở trẻ sơ sinh là tình trạng nhiễm trùng da do tụ cầu vàng và liên cầu khuẩn gây bệnh là chủ yếu. Đối với trẻ sơ sinh do làn da mỏng manh cùng hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh chính là “mảnh đất màu mỡ” để các loại vi khuẩn nhanh chóng sinh sôi, xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh viêm da mủ cho trẻ sơ sinh, nếu không được điều trị sớm và đúng cách, trẻ có thể gặp phải nhiều hậu quả nghiêm trọng không những về ngoại hình, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng của trẻ …
Biểu hiện lâm sàng của viêm da mủ ở trẻ sơ sinh cơ bản gồm các mụn nước, bóng nước chuyển thành các mụn mũ dễ vỡ và bong tróc gây đau rát và khó chịu nhiều cho người bệnh kèm theo các triệu chứng toàn thân khác. Chẩn đoán xác định viêm da mủ ở trẻ sơ sinh khi tìm thấy tụ cầu, liên cầu trong bệnh phẩm lấy từ nơi tổn thương. Điều trị viêm da mủ ở trẻ sơ sinh bằng các thuốc bôi tại chỗ, kháng sinh và nâng đỡ thể trạng.
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn tại Docosan để điều trị.
- Dalieudhyd – Bệnh viêm da mụn mủ ở trẻ sơ sinh – Da liễu Đại học Y Dược
