Hội chứng cường aldosteron là căn bệnh mang tính tiềm ẩn, đôi khi không được chẩn đoán theo các thông thường do dấu hiệu khá mơ hồ và dễ nhầm lẫn với bệnh khác thông qua việc tăng huyết áp nặng hoặc nhẹ. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời cường aldosteron có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc tử vong.
Cường aldosteron có thể do nguyên nhân nguyên phát hoặc thứ phát và việc xác định chính xác nguyên nhân gây cường aldosteron sẽ giúp việc điều trị mang lại hiệu quả cao. Doctor có sẵn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh tiềm ẩn này.
Tóm tắt nội dung
Cường aldosteron là gì?
Tuyến thượng thận là tuyến nội tiết có kích thước nhỏ, hình tam giác nằm ngay phía trên thận. Chúng sản xuất hormone giúp điều chỉnh một loạt các chức năng của cơ thể, bao gồm huyết áp, trao đổi chất và khả năng miễn dịch.
“Hyperaldosteronism” là thuật ngữ y học khi một hoặc cả hai tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều hormon aldosteron. Aldosteron là một hormon corticoid khoáng được tiết ra bởi zona glomerulosa, lớp ngoài cùng của vỏ thượng thận, khiến thận giải phóng kali và giữ lại natri, từ đó ảnh hưởng đến lượng nước trong cơ thể.
Chứng tăng aldosteron gây mất cân bằng nồng độ natri, kali và chất lỏng trong cơ thể theo cách làm tăng huyết áp nhẹ hoặc nặng nhưng thường không được chẩn đoán.
Cường aldosteron được chia thành hai loại: Cường aldosteron nguyên phát và cường aldosteron thứ phát. Tình trạng tăng aldosteron nguyên phát là kết quả của vấn đề ở tuyến thượng thận. Ngược lại, chứng tăng aldosteron thứ phát xảy ra do một vấn đề tiềm ẩn ở tim, gan hoặc thận.
- Cường aldosteron nguyên phát xảy ra do vấn đề ở tuyến thượng thận, chẳng hạn như khối u hoặc sự phát triển.
- Cường aldosteron thứ phát xảy ra do một căn bệnh tiềm ẩn ảnh hưởng gián tiếp đến tuyến thượng thận, chẳng hạn như xơ gan, bệnh thận, suy tim thất trái.
Việc xác định loại và nguyên nhân gây tăng aldosteron đặc biệt quan trọng để tìm kiếm và lựa chọn được phương pháp điều trị thích hợp.
Để hiểu rõ hơn căn bệnh này, hãy trao đổi với chuyên gia để biết thêm thông tin:
Triệu chứng cường aldosteron
Các triệu chứng của cường aldosteron tương tự như nhiều bệnh khác, dẫn đến khó khăn trong phát hiện và chẩn đoán, bao gồm:
- Tăng huyết áp
- Tiểu nhiều
- Sưng tay và chân
- Táo bón
Dấu hiệu phổ biến nhất của cường aldosteron là tăng huyết áp. Bệnh nhân thường khó kiểm soát được huyết áp mặc dù vẫn tuân thủ điều trị. Trong một số trường hợp, người mắc hội chứng cường aldosteron dùng bốn loại thuốc huyết áp trở lên nhưng dường như không có tác dụng.
Khó khăn trong kiểm soát huyết áp có thể khiến bệnh nhân gặp nhiều vấn đề khác như: nhức đầu, chóng mặt, mờ mắt hay các vấn đề liên quan đến tim mạch.
Bên cạnh đó, cường aldosteron cũng có thể gây ra lượng kali thấp, điều này dẫn đến người bệnh dễ gặp các vấn đề liên quan đến cơ bắp như chuột rút, yếu cơ, tê liệt cơ, tê liệt tạm thời,…
Mặt khác, aldosterone giúp cân bằng lượng nước và chất điện giải trong cơ thể nên bạn cũng có thể gặp phải những điều sau:
- Đi tiểu thường xuyên hơn, có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ
- Rất khát nước
- Cảm thấy yếu và chóng mặt
Đối với nhiều người, triệu chứng duy nhất của chứng tăng aldosteron là huyết áp cao thậm chí không có triệu chứng gì, do đó, việc chẩn đoán và điều trị gặp nhiều khó khăn. Liên hệ ngay với bác sĩ nếu nghi ngờ bản thân mắc phải căn bệnh này:
Nguyên nhân gây cường aldosteron
Cường aldosteron có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào loại cường aldosteron nguyên phát hay thứ phát. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng trên mà bạn cần biết.
Cường aldosteron nguyên phát
Như đã đề cập ở trên, hội chứng tăng sản xuất hormon aldosteron nguyên phát xảy ra do chính tuyến thượng thận gặp vấn đề. Điều này có thể đến từ:
- Tăng sản thượng thận hai bên hoặc tăng trưởng trên mỗi tuyến thượng thận
- Một khối u bên ngoài tuyến thượng thận tiết ra aldosteron
- Khối u ác tính tiết ra aldosteron
- Cường aldosteron có tính chất gia đình, một rối loạn di truyền khiến tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều aldosterone
Cường aldosteron thứ phát
Tình trạng tăng aldosteron thứ phát thường xảy ra do một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác, dẫn đến ảnh hưởng lên tuyến thượng thận.
Một số tình trạng phổ biến có thể dẫn đến hội chứng tăng aldosteron thứ phát gồm:
- Xơ gan kèm cổ trướng, là tình trạng chất lỏng tích tụ giữa niêm mạc bụng và các cơ quan trong ổ bụng.
- Bệnh thận, đặc biệt là các tình trạng ảnh hưởng đến mạch máu của thận, như hẹp động mạch thận
- Tăng huyết áp tiến triển làm tổn thương thận hoặc mạch máu ở thận
- Suy tim
- Một khối u tạo ra renin
- Trong thai kỳ
- Bệnh gan mãn tính
- Shock
Và một số nguyên nhân khác. Thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để biết chính xác nguyên nhân gây bệnh ở bạn là gì:
Chẩn đoán cường aldosteron
Khi chẩn đoán chứng tăng aldosteron, bác sĩ có thể bắt đầu bằng cách hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của một người.
Những người mắc chứng cường aldosteron có thể gặp tình trạng nồng độ kali thấp bên cạnh nồng độ natri cao và nồng độ canxi và magiê thấp. Do đó, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu và lấy mẫu nước tiểu để kiểm tra nồng độ các chất này trong máu và nước tiểu.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị xét nghiệm ức chế aldosterone. Điều này liên quan đến việc cung cấp cho một người một lượng lớn natri trong 3 ngày và sau đó kiểm tra nồng độ aldosterone trong nước tiểu của họ. Nồng độ aldosteron cao cho thấy cường aldosteron.
Tìm nguyên nhân:
Nếu một người được chẩn đoán mắc chứng tăng aldosteron, bác sĩ sẽ làm việc để xác định nguyên nhân. Một số xét nghiệm bác sĩ có thể yêu cầu bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ làm xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ kali, aldosterone và renin của bạn. Kali thấp và aldosterone cao có thể có nghĩa là cường aldosteron nguyên phát trong khi renin cao có thể có nghĩa là cường aldosteron thứ phát.
- Xét nghiệm nước tiểu: Các xét nghiệm này được thực hiện trong 24 giờ để kiểm tra xem nồng độ kali trong nước tiểu có vượt mức hay không. Tuy nhiên, một số bác sĩ cho rằng những xét nghiệm này không phải là cách tốt nhất để chẩn đoán chứng tăng aldosteron.
- Truyền nước muối: Bác sĩ sẽ cho bạn uống một viên natri trong 3 ngày và sau đó kiểm tra lượng aldosterone trong nước tiểu của bạn. Điều này cũng có thể được thực hiện bằng cách tiêm tĩnh mạch nước muối trong 4 giờ, sau đó làm xét nghiệm nước tiểu.
- Kiểm tra hình ảnh: Các xét nghiệm như chụp CT hoặc chụp MRI được sử dụng cho chứng tăng aldosteron nguyên phát. Bác sĩ sẽ sử dụng chúng để tìm kiếm các khối u và khối u có thể gây ra các vấn đề về tuyến thượng thận. Chụp ảnh các cơ quan khác, chẳng hạn như tim, gan, thận hoặc xét nghiệm máu để đánh giá chức năng gan và xét nghiệm di truyền để kiểm tra chứng tăng aldosteron mang tính chất gia đình
- Lấy mẫu tĩnh mạch thượng thận: Bác sĩ của bạn có thể sử dụng xét nghiệm này nếu xét nghiệm hình ảnh không rõ ràng. Điều này thường được thực hiện để tìm hiểu xem vấn đề có ảnh hưởng đến một hoặc cả hai tuyến thượng thận hay không. Xét nghiệm này phải được thực hiện trước khi phẫu thuật.
- Xét nghiệm di truyền: Những xét nghiệm này xem xét gen của bạn. Nếu bạn dưới 20 tuổi và có tiền sử gia đình mắc bệnh cường aldosteron, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm di truyền để hỗ trợ trong chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng cường aldosteron.
Đặt hẹn khám chữa bệnh tại đây để không nhiều thời gian chờ đợi lâu:
Điều trị cường aldosteron
Trong một số trường hợp, cường aldosteron có thể chữa được, song còn tùy thuộc vào phân loại và nguyên nhân. “Cắt bỏ tuyến thượng thận” là thuật ngữ y học để chỉ việc cắt bỏ một hoặc cả hai tuyến thượng thận. Thủ tục này có thể chữa khỏi chứng tăng aldosteron nguyên phát trong một số trường hợp.
Nhìn chung, triển vọng của những người mắc chứng cường aldosteron là tốt. Tỷ lệ sống sót sau 10 năm đối với cả hai loại cường aldosteron là 90 – 95%. Nguyên nhân chính gây tử vong ở những người không qua khỏi là bệnh tim mạch.
Việc điều trị chứng tăng aldosteron tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân cơ bản của bệnh. Một số lựa chọn điều trị có thể được cân nhắc bao gồm:
- Cắt bỏ tuyến thượng thận: Khi chỉ một tuyến thượng thận sản xuất quá mức aldosterone, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận. Phẫu thuật này nhìn chung là an toàn và hiệu quả.
- Điều trị bằng thuốc: Spironolactone là một loại thuốc có thể ngăn chặn quá trình tiết aldosteron, từ đó giúp giảm huyết áp. Bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc huyết áp khác cho những người không thể phẫu thuật hoặc cho những người có huyết áp không giảm sau phẫu thuật.
- Điều trị các tình trạng bệnh lý khác: Một người mắc chứng tăng aldosteron thứ phát sẽ cần điều trị tình trạng bệnh lý gây ra chứng tăng aldosteron của họ. Lúc này, điều trị bệnh lý gây tăng tiết aldosteron cần được ưu tiên. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm huyết áp trong khi điều trị vấn đề cơ bản.
- Thay đổi lối sống: Bạn cũng có thể phải thực hiện một số thay đổi trong lối sống, đặc biệt nếu bạn bị tăng huyết áp. Những thay đổi này bao gồm:
- Tránh uống rượu, ngưng hút thuốc, tập thể dục, giảm cân, chế độ ăn ít natri.
- Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh: Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể làm giảm huyết áp. Bắt đầu bằng cách chọn thực phẩm tươi, chưa qua chế biến để giảm lượng muối ăn vào. Hãy thử kết hợp các yếu tố của chế độ ăn DASH, được thiết kế dành cho những người bị huyết áp cao. Ngoài ra, nhiều loại thuốc huyết áp có tác dụng tốt hơn khi kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh. Một chế độ ăn ít muối thường là chìa khóa dẫn đến chứng tăng aldosteron.
- Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn, thậm chí chỉ cần đi bộ 30 phút vài lần một tuần, có thể giúp giảm huyết áp.
- Giảm rượu và caffeine: Caffeine và rượu đều có thể làm tăng huyết áp của bạn. Một số loại thuốc huyết áp cũng kém hiệu quả hơn khi dùng chung với rượu.
- Bỏ hút thuốc: Hút thuốc lá làm co mạch máu, làm tăng nhịp tim và có thể làm tăng huyết áp. Tìm hiểu về các phương pháp khác nhau có thể giúp bạn từ bỏ thói quen này. Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, ngay cả khi không bị huyết áp cao.
Tùy vào mỗi đối tượng cụ thể, nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ chuyên khao sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp:
Cường aldosteron có nguy hiểm không? Biến chứng gì?
Biến chứng chính của cường aldosteron là bệnh tim mạch, làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và tử vong.
Một người có thể giảm nguy cơ biến chứng tim mạch bằng cách điều trị nguyên nhân cơ bản của chứng tăng aldosteron và áp dụng lối sống lành mạnh cho tim.
Nguy cơ của hội chứng cường aldosteron
Huyết áp cao là triệu chứng của chứng tăng aldosteron. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát huyết áp cao, điều này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng sau:
- Đau tim
- Đột quỵ
- Suy tim
- Bệnh tim
- Bệnh thận
- Bệnh động mạch ngoại vi
- Phình động mạch chủ
- Nguy cơ tử vong sớm
Cường aldosteron cũng gây ra lượng kali thấp, có thể dẫn đến những điều sau:
- Tê liệt
- Yếu cơ
- Đi tiểu quá nhiều
- Táo bón
- Vấn đề về nhạy cảm insulin
- Bệnh đái tháo đường
Nếu bạn bị tăng huyết áp liên tục và khó kiểm soát, khát nước quá mức hoặc đi tiểu quá nhiều, hãy chủ động đến thăm khám tại các cơ quan y tế để loại trừ nguy cơ mắc hội chứng tăng aldosteron:
Địa chỉ khám và chẩn đoán bệnh cường aldosteron
- Bệnh viện Quốc tế City – Bình Tân, TPHCM: Là một trong những cơ sở y tế hàng đầu tại thành phố hồ Chí Minh. CIH đã đạt được danh tiếng vững chắc và trở thành điểm đến uy tín cho hàng triệu người dân Việt Nam và quốc tế trong việc cung cấp dịch vụ y tế và điều trị chất lượng cao. Chuyên khoa Nội tiết là đơn vị sẽ tiếp nhận các trường hợp khám chữa bệnh cường aldosteron.
- Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc – Cầu Giấy, Hà Nội: Chuyên khoa Nội tiết của bệnh viện là đơn vị được giới chuyên môn đánh giá cao. Tiếp nhận các trường hợp khám và chẩn đoán bệnh cường aldosteron là đội ngũ bác sĩ với nhiều năm kinh nghiệm. Hỗ trợ các bác sĩ trong công tác chẩn đoán bệnh là hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, được nhập khẩu từ các nước lớn trên thế giới.
- Bệnh viện Nội tiết Trung ương – Thanh Trì, Hà Nội: Đây là địa chỉ khám chữa bệnh Nội tiết được phần lớn người dân Hà Nội lựa chọn. Nơi đây không chỉ có đội ngũ chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm mà chi phí khám chữa bệnh còn ở mức tương đối rẻ so với các bệnh viện khác.
Câu hỏi thường gặp
Cường aldosteron có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Trong một số trường hợp cường aldosteron nguyên phát, phẫu thuật tuyến thượng thận có thể giúp chữa khỏi hoàn toàn. Nhìn chung kết quả điều trị căn bệnh này là khả quan và bệnh nhân có thể sống chung với bệnh thông qua các biện pháp dùng thuốc kết hợp lối sống lành mạnh.
Điều trị aldosteron bằng phương pháp gì?
Hiện tại có các phương pháp điều trị chính như sau: phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận, dùng thuốc lợi tiểu tiết kiệm kali, điều trị các bệnh lý gây ra cường aldosteron và thay đổi lối sống.
Có bao nhiêu loại cường aldosteron?
Có hai loại cường aldosteron gồm: cường aldosteron thứ phát và cường aldosteron thứ phát.
Triệu chứng điển hình của cường aldosteron?
Dấu hiệu điển hình của cường aldosteron đó là tăng huyết áp dai dẳng, chuột rút, yếu cơ, tê liệt, tiểu nhiều, khát nhiều, sưng tay chân,…
Cường aldosteron là căn bệnh tiềm ẩn, khó phát hiện, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh mãn tính khác và để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng trên tim mạch, thận, thậm chí có nguy cơ gây tử vong sớm. Do đó, ngay khi có các triệu chứng điển hình như tăng huyết áp khó kiểm soát, yếu cơ, tiểu nhiều, khát nhiều,… bạn cần tìm đến bác sĩ để thăm khám để tìm ra nguyên nhân và có phương pháp chữa trị kịp thời.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
