Mối liên hệ giữa biến chứng tim mạch và đái tháo đường

Ngày cập nhật: 31/07/24

Tác giả: Lê Oanh

Bệnh tim mạch và đái tháo đường là hai bệnh lý phổ biến có mối liên hệ chặt chẽ, tạo ra nhiều thách thức trong việc điều trị và quản lý sức khỏe. Đái tháo đường không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch mà còn khiến quá trình điều trị trở nên phức tạp hơn.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá mối liên hệ giữa tim mạch và đái tháo đường, xác định các yếu tố gia tăng nguy cơ và đưa ra các biện pháp hiệu quả để giảm biến chứng tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường.

Tóm tắt nội dung

1 Mối liên hệ giữa bệnh tim mạch và đái tháo đường
2 Yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người tiểu đường
3 Cách phòng ngừa biến chứng tim mạch ở người đái tháo đường

Mối liên hệ giữa bệnh tim mạch và đái tháo đường

Đái tháo đường và bệnh lý tim mạch có mối liên hệ mật thiết, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Khi mắc bệnh đái tháo đường, nồng độ đường trong máu cao kéo dài sẽ dẫn đến nhiều biến chứng tim mạch nguy hiểm.

Lượng đường cao tấn công các mạch máu, làm giảm độ đàn hồi, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, hình thành mảng bám, thu hẹp lòng mạch.

Dây thần kinh chi phối tim mạch cũng bị tổn thương, dẫn đến rối loạn chức năng tim, tăng nhịp tim, giảm khả năng bơm máu.

Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch như:

Bệnh tim thiếu máu: Do tắc nghẽn động mạch vành, tim không nhận đủ oxy, dẫn đến đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim.
Đột quỵ: Tắc nghẽn mạch máu não dẫn đến tổn thương não bộ, liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ,…
Suy tim: Tim suy yếu, không thể bơm đủ máu cho cơ thể, dẫn đến mệt mỏi, khó thở, phù nề,…

Bệnh nhân đái tháo đường thường mắc bệnh tim mạch ở độ tuổi trẻ hơn so với người không bị đái tháo đường.

Người bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn do lượng đường cao

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người tiểu đường

Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch do nhiều yếu tố ảnh hưởng, bao gồm:

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, hẹp và tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến các biến chứng tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Hút thuốc lá cũng làm tổn thương mạch máu ở chân, tăng nguy cơ nhiễm trùng chi dưới, loét và cắt cụt chi. Vì thế, bỏ hút thuốc lá là việc quan trọng nhất đối với bệnh nhân đái tháo đường để giảm nguy cơ tim mạch.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người tiểu đường

Tăng huyết áp

Huyết áp cao làm tim hoạt động nhiều hơn, gây tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim, suy thận, tổn thương mắt. Kiểm soát tốt huyết áp bằng thuốc và lối sống lành mạnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe tim mạch cho bệnh nhân đái tháo đường.

Kiểm soát huyết áp không tốt có thể dẫn đến mắc các bệnh tim mạch ở người tiểu đường

Rối loạn mỡ máu

Thường gặp là tình trạng tăng cholesterol xấu (LDL-Cholesterol) và triglyceride, giảm cholesterol tốt (HDL-Cholesterol) làm tăng nguy cơ hình thành mảng bám, xơ vữa động mạch, dẫn đến hẹp và tắc nghẽn mạch máu.

Béo phì và mỡ bụng

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu. Giảm cân hợp lý bằng chế độ ăn uống khoa học và tập luyện thể dục thường xuyên là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường.

Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch

Bạn có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn nếu có cha mẹ, anh chị em ruột bị bệnh tim mạch trước 50 tuổi. Cần theo dõi sức khỏe tim mạch định kỳ và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bằng cách kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ kể trên, bệnh nhân đái tháo đường có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Cách phòng ngừa biến chứng tim mạch ở người đái tháo đường

Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
Hạn chế thức ăn giàu calo, chất béo bão hòa, cholesterol, đường.
Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp.
Chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa mỗi ngày để kiểm soát đường huyết tốt hơn.
Uống đủ nước mỗi ngày.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Tham khảo thêm: Thực đơn dinh dưỡng cho người mắc bệnh tiểu đường

Hoạt động thể lực thường xuyên

Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, vào hầu hết các ngày trong tuần.
Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và sở thích như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, yoga,…
Tăng cường hoạt động thể chất trong sinh hoạt hàng ngày như đi thang bộ thay vì đi thang máy, làm việc nhà,…

Duy trì cân nặng hợp lý

Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
Giữ cân nặng ổn định.
Theo dõi cân nặng thường xuyên và điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện phù hợp với thể trạng.

Ngủ đủ giấc

Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
Giữ thói quen ngủ đều đặn, tránh thức khuya.

Bỏ hút thuốc lá

Hạn chế sử dụng rượu bia.
Theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng.

Kiểm soát căng thẳng

Đái tháo đường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động đến tâm lý của người bệnh. Căng thẳng, lo âu, buồn bã là những cảm xúc thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường, và điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát đường huyết.

Cách kiểm soát căng thẳng hiệu quả:

Thư giãn: Thở sâu, thiền, yoga,… giúp giảm nhịp tim, huyết áp, thư giãn tinh thần và cơ thể.
Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp giải phóng endorphin – hormone tạo cảm giác vui vẻ, giảm căng thẳng.
Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đóng vai trò giúp phục hồi sức khỏe tinh thần và thể chất.
Dành thời gian cho sở thích: Làm việc bạn yêu thích giúp giải tỏa căng thẳng, mang lại niềm vui và sự thư giãn.
Chia sẻ với người thân: Trao đổi, tâm sự với người thân, bạn bè giúp bạn để giải tỏa tâm lý, cảm thấy được thấu hiểu và hỗ trợ.
Tìm kiếm sự trợ giúp: Nếu bạn cảm thấy căng thẳng quá mức và không thể tự kiểm soát, hãy tìm đến sự trợ giúp của chuyên gia tâm lý.

Kiểm soát căng thẳng là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực. Hãy thử kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để tìm ra cách phù hợp nhất với bản thân. Quan trọng nhất là bạn cần có ý thức và chủ động trong việc kiểm soát căng thẳng để bảo vệ sức khỏe.

Cân bằng chế độ dinh dưỡng, ngủ nghỉ hợp lý, kiểm soát căng thẳng để phòng ngừa mắc các bệnh tim mạch

Kiểm soát bệnh đái tháo đường theo phương pháp ABCs

Phương pháp ABCs là một hệ thống đơn giản và hiệu quả giúp bệnh nhân đái tháo đường kiểm soát tốt bệnh và phòng ngừa biến chứng.

Kiểm tra A1c

A1c là xét nghiệm đánh giá mức đường huyết trung bình trong 3 tháng gần nhất. Chỉ số A1c cao phản ánh mức đường huyết cao kéo dài, gây tổn thương tim mạch, mạch máu, thận, mắt và bàn chân. Chỉ số A1c của hầu hết bệnh nhân tiểu đường là ≤ 7%, một số bệnh nhân có thể cần đạt ≤ 6,5%.

Tham khảo thêm: Tổng quan về xét nghiệm chỉ số HbA1c trong cơ thể

Mục tiêu huyết áp cho đa số bệnh nhân tiểu đường là dưới 140/90 mmHg. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ về mục tiêu huyết áp cụ thể để có biện pháp kiểm soát hiệu quả.

Cholesterol

Bác sĩ sẽ xác định mục tiêu cholesterol phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Nếu bạn trên 40 tuổi, có thể cần sử dụng thuốc statin để giảm cholesterol và bảo vệ tim mạch. Một số bệnh nhân có mức LDL-cholesterol (cholesterol “xấu”) cao có thể cần dùng thuốc sớm hơn.

Ngừng hút thuốc

Giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, biến chứng thần kinh, thận, mắt và cắt cụt chi.
Cải thiện đường huyết, huyết áp, cholesterol máu.
Tăng cường lưu thông máu.
Nâng cao sức khỏe, tạo điều kiện cho việc tập luyện thể dục.

Kiểm soát bệnh đái tháo đường bằng phương pháp ABCs

Xem thêm:

Mối liên hệ giữa bệnh tim mạch và đái tháo đường rất chặt chẽ, đòi hỏi sự hiểu biết và quản lý chặt chẽ từ phía bệnh nhân và bác sĩ. Việc nhận diện các yếu tố nguy cơ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp có thể giúp giảm thiểu biến chứng tim mạch, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân đái tháo đường.

Nguồn tham khảo:

1. Statins and Diabetes: What You Should Know