Xét nghiệm Creatine phosphokinase trong máu (CPK) là gì?

Ngày cập nhật: 06/09/24

Tác giả: Tường Vi

Xét nghiệm Creatine Phosphokinase trong máu (CPK) là một bước quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi các vấn đề liên quan đến cơ và tim. Bài viết này sẽ giới thiệu về chức năng, ý nghĩa của xét nghiệm CPK cũng như những trường hợp cần thực hiện xét nghiệm này để bảo vệ sức khỏe hiệu quả.

Tóm tắt nội dung

1 Creatine Phosphokinase (CPK) là gì?
2 Vai trò của xét nghiệm CPK là gì?
3 Xét nghiệm Creatine Phosphokinase được chỉ định khi nào?
4 Kết quả xét nghiệm creatine phosphokinase
- 4.1 Kết quả bình thường
- 4.2 Kết quả bất thường
5 Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CPK
6 Những lưu ý khi xét nghiệm CPK
7 Thực hiện xét nghiệm CPK ở đâu?

Creatine Phosphokinase (CPK) là gì?

Creatine Phosphokinase (CPK), còn được gọi là Creatine Kinase (CK), là một enzyme chủ yếu có mặt trong các mô cơ, tim và não. Enzyme này đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất năng lượng cho tế bào cơ bằng cách chuyển đổi Creatine thành một dạng hợp chất dự trữ năng lượng là Phosphocreatine. Xét nghiệm CPK thường được dùng để chẩn đoán hoặc đánh giá tổn thương cơ, các bệnh lý về tim, thậm chí cả một số rối loạn thần kinh. Mức CPK cao có thể chỉ ra các tình trạng như viêm cơ, nhồi máu cơ tim hay các bệnh lý nặng hơn như tiêu cơ vân. Tuy nhiên, xét nghiệm CPK thường sẽ cần kết hợp thêm các xét nghiệm khác để xác định chính xác nguyên nhân và vị trí tổn thương. Dựa trên vị trí của enzyme này bên trong cơ thể, người ta chia chúng thành ba loại:

CPK-1 (hay CPK-BB): Chủ yếu được tìm thấy trong phổi và não.
CPK-2 (hay CPK-MB): Chủ yếu được tìm thấy trong cơ tim.
CPK-3 (hay CPK-MM): Chủ yếu được tìm thấy trong cơ xương.

Việc phân loại này giúp các bác sĩ xác định chính xác vị trí và nguyên nhân của tổn thương trong cơ thể.

Xét nghiệm CPK thường được dùng để chẩn đoán hoặc đánh giá tổn thương cơ và tim

Vai trò của xét nghiệm CPK là gì?

Xét nghiệm CPK có vai trò quan trọng trong y học, đặc biệt là trong việc chẩn đoán và theo dõi các tổn thương cơ bắp và tim mạch.

Chẩn đoán tổn thương tim: Xét nghiệm CPK-2 (CK-MB) được sử dụng để phát hiện và đánh giá mức độ tổn thương cơ tim trong trường hợp bạn có các triệu chứng đau tim. Khi tim bị tổn thương, mức CK-MB sẽ tăng cao.
Chẩn đoán các bệnh lý cơ: Mức CPK-3 (CK-MM) cao cũng có thể hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến cơ bắp như viêm cơ (myositis), loạn dưỡng cơ (muscular dystrophy) và tiêu cơ vân (rhabdomyolysis).
Phát hiện tổn thương não: Mức CPK-1 (CK-BB) tăng cao có thể chỉ ra tổn thương não hoặc các tình trạng nghiêm trọng như đột quỵ.

Xét nghiệm CPK được coi là một công cụ hữu ích trong việc chẩn đoán, điều trị và theo dõi nhiều bệnh lý khác nhau.

Xét nghiệm CPK giúp phát hiện các tổn thương não

Xét nghiệm Creatine Phosphokinase được chỉ định khi nào?

Xét nghiệm Creatine Phosphokinase (CPK) thường được chỉ định trong các trường hợp:

Nghi ngờ nhồi máu cơ tim: Xét nghiệm CPK được chỉ định khi có các triệu chứng của cơn đau tim như đau ngực, khó thở hoặc các dấu hiệu lâm sàng khác liên quan đến tim như buồn nôn, đổ mồ hôi,… giúp chẩn đoán nhanh nhồi máu cơ tim.
Chẩn đoán các bệnh cơ bắp: Khi bệnh nhân có triệu chứng đau cơ, yếu cơ, sưng cơ hoặc nghi ngờ các bệnh lý về cơ như viêm cơ, loạn dưỡng cơ hoặc tiêu cơ vân,… xét nghiệm CPK được thực hiện để xác định mức độ tổn thương cơ.
Đánh giá nguyên nhân đau ngực: Xét nghiệm CPK giúp xác định liệu cơn đau ngực có liên quan đến tổn thương tim hay các vấn đề khác như viêm cơ hoặc tổn thương cơ bắp do vận động quá mức không.
Đánh giá tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc như statin (thuốc điều trị mỡ máu) có thể gây tổn thương cơ. Xét nghiệm CPK giúp phát hiện sớm các tác dụng phụ này.
Theo dõi điều trị: Xét nghiệm CPK có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị, đặc biệt trong các trường hợp bệnh tim mạch hoặc bệnh cơ. Mức CPK giảm sau khi điều trị cho thấy tình trạng tổn thương đang được kiểm soát.
Đánh giá nguy cơ ở bệnh nhân có nguy cơ cao: Nếu bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc các rối loạn cơ di truyền như loạn dưỡng cơ hoặc có tiền sử bệnh lý liên quan, xét nghiệm mức CPK ban đầu sẽ giúp phát hiện sớm nguy cơ trong tương lai.

Nhưng nhìn chung, xét nghiệm CPK không được xem là một công cụ tầm soát ưu tiên vì các chỉ số chỉ thay đổi khi có tổn thương xảy ra.

Kết quả xét nghiệm creatine phosphokinase

Kết quả bình thường

Giá trị bình thường của xét nghiệm CPK thường dao động trong khoảng 55-170 U/L đối với nam giới trưởng thành và 30-135 U/L đối với nữ giới trưởng thành. Kết quả này còn tùy thuộc vào phòng thí nghiệm và thiết bị sử dụng. Giá trị bình thường này có thể khác nhau một chút tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi và mức độ hoạt động thể chất của mỗi người. Do đó, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để hiểu rõ về kết quả của mình.

Kết quả bất thường

Mức CPK cao: Nồng độ vượt quá 200 U/L được coi là nồng độ CPK trong máu cao. Khi mức CPK vượt quá giá trị bình thường là dấu hiệu chỉ ra tổn thương ở cơ hoặc tim. Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến mức CPK cao như:

Nhồi máu cơ tim: Mức CPK có thể tăng lên rất cao trong vài giờ sau cơn đau tim.
Tổn thương cơ bắp: Viêm cơ, tiêu cơ vân hoặc chấn thương cơ.
Các tổn thương não: Một số bệnh lý về não như đột quỵ hoặc chấn thương đầu.
Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như statin hoặc steroid.

Mức CPK thấp: Mức thấp hơn 10 U/L biểu thị mức CPK tổng thể thấp hơn bình thường, có thể gặp ở bệnh nhân suy dinh dưỡng hoặc các bệnh lý về gan. Điều này cũng có thể cho thấy cơ tim hoặc cơ xương bị yếu do chấn thương nghiêm trọng. Nếu kết quả xét nghiệm CPK của bạn nằm ngoài phạm vi bình thường, bác sĩ thường sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm khác để xác định nguyên nhân cụ thể và đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

Mức CPK cao vượt ngưỡng bình thường là dấu hiệu tổn thương cơ tim

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CPK

Kết quả xét nghiệm CPK (Creatine Phosphokinase) có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như:

Tình trạng sức khỏe tổng quát: Các bệnh lý như tổn thương cơ, viêm cơ, nhồi máu cơ tim hoặc các rối loạn về gan có thể làm thay đổi mức CPK trong máu.
Tập thể dục cường độ cao: Hoạt động thể lực nặng hoặc tập thể dục quá mức có thể làm tăng mức CPK do tổn thương cơ bắp.
Chấn thương cơ: Các chấn thương hoặc phẫu thuật gần đây có thể làm gia tăng mức CPK do tổn thương mô cơ.
Tiêm bắp: Tiêm bắp có thể gây ra tổn thương nhỏ cho mô cơ tại vị trí tiêm, làm tăng mức CPK. Sự gia tăng này thường là tạm thời và sẽ không đáng lo ngại, trừ khi có tổn thương cơ nghiêm trọng.
Đặt ống thông tim: Việc đặt ống thông tim có thể gây ra tổn thương hoặc căng thẳng cho các mô cơ xung quanh khu vực tiếp cận, dẫn đến giải phóng CPK vào máu, làm tăng mức CPK.
Thuốc: Một số loại thuốc như statin (điều trị mỡ máu) có thể làm tăng mức CPK. Ngược lại, một số thuốc có thể làm giảm mức CPK.

Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CPK. Do đó, khi đánh giá kết quả xét nghiệm CPK, bác sĩ cần xem xét các yếu tố trên để đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Tập thể dục cường độ cao có thể làm tăng mức CPK

Những lưu ý khi xét nghiệm CPK

Khi thực hiện xét nghiệm CPK, để đảm bảo kết quả chính xác và đáng tin cậy, bạn cần:

Thông báo về thuốc đang sử dụng: Báo cho bác sĩ về tất cả các thuốc, thực phẩm chức năng hoặc vitamin bạn đang dùng vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến mức CPK.
Tránh hoạt động thể lực nặng: Tránh tập thể dục hoặc hoạt động thể lực cường độ cao trong ít nhất 24-48 giờ trước khi xét nghiệm để không làm tăng mức CPK do tổn thương cơ.

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy mức CPK bất thường, hãy thảo luận với bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và xác định các bước tiếp theo cần thực hiện.

Thông báo cho bác sĩ về các thuốc đang sử dụng

Thực hiện xét nghiệm CPK ở đâu?

Khi cần thực hiện xét nghiệm CPK, hãy lựa chọn các cơ sở khám chữa bệnh uy tín. Điều này không chỉ giúp đảm bảo chất lượng kết quả xét nghiệm mà còn giúp bạn nhận được sự chăm sóc và hỗ trợ tốt nhất trong việc đánh giá cũng như điều trị tình trạng sức khỏe của mình. Sau đây là gợi ý một vài bệnh viện, phòng khám chuyên khoa nội tiết uy tín để thực hiện xét nghiệm CPK:

Bệnh viện Bạch Mai: Bệnh viện Bạch Mai là một trong những bệnh viện lớn và uy tín ở Hà Nội, cung cấp đầy đủ các dịch vụ xét nghiệm và chẩn đoán.
Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cung cấp dịch vụ xét nghiệm và chẩn đoán hiện đại với các thiết bị y tế tiên tiến.
Bệnh viện Việt Đức: Bệnh viện Việt Đức nổi tiếng về các dịch vụ y tế và xét nghiệm chất lượng cao.
Bệnh viện Chợ Rẫy: Bệnh viện Chợ Rẫy cung cấp đầy đủ các dịch vụ xét nghiệm, bao gồm CPK, với đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao và thiết bị hiện đại.
Bệnh viện FV: Bệnh viện FV là một bệnh viện quốc tế cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao, bao gồm xét nghiệm CPK.
Bệnh viện Đồng Nai 2: Bệnh viện Đồng Nai 2 cung cấp nhiều dịch vụ xét nghiệm uy tín chất lượng cao.

Bạn nên liên hệ với các bệnh viện để xác nhận dịch vụ xét nghiệm CPK và đặt lịch hẹn trước khi đến.

Xem thêm:

Xét nghiệm Creatine phosphokinase (CPK) đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi các vấn đề sức khỏe liên quan đến cơ và tim. Để đảm bảo kết quả xét nghiệm CPK chính xác và đáng tin cậy, hãy thực hiện xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín. Đừng quên lưu lại thông tin này và chia sẻ với người thân để họ cũng có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của mình! Nguồn tham khảo: 1. What Is the CPK Enzyme Test?