Barrett thực quản – Top 8 yếu tố gây bệnh Barrett

Barrett thực quản là một tình trạng bệnh cho thấy lớp tế bào đệm trong thực quản có những thay đổi bất thường. Trong một số ít trường hợp, các tế bào này có thể tăng sinh và phát triển thành ung thư thực quản. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và các dấu hiệu nhận biết và những rủi ro khi mắc bệnh ung thư thực quản, hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu qua bài viết này.

Bệnh Barrett thực quản là gì?

Barrett thực quản là tình trạng biến đổi các tế bào biểu mô vảy bình thường ở thực quản thành tế bào biểu mô trụ giống như các tế bào ruột non (còn gọi là hiện tượng chuyển sản). Hiện tượng chuyển sản này thường là kết quả của tình trạng viêm mãn tính.

Bệnh Barrett thực quản phần lớn do mắc phải, với nguyên nhân chính do bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) trong thời gian dài. Tỉ lệ nhỏ Barrett thực quản do sự di truyền của một số alen nhạy cảm nhất định, được gọi là kiểu hình thực quản Barrett gia đình.

Khi bị trào ngược dạ dày thực quản, các tế bào trụ ở thực quản thay thế các tế bào vảy bị tổn thương do acid dạ dày. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy, có ít trường hợp bệnh nhân mắc GERD sẽ tiến triển thành Barrett thực quản.

Barrett thực quản là một tổn thương tiền ác tính được phát hiện ở phần lớn bệnh nhân ung thư biểu mô tuyến thực quản – một dạng ung thư có tỉ lệ sống sót thấp (tỉ lệ sống sót sau 5 năm khoảng 15 đến 20%). Nguy cơ ung thư biểu mô tuyến thực quản ở những bệnh nhân Barrett thực quản cao gấp 30 đến 40 lần so với những bệnh nhân không mắc bệnh này.

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Barrett thực quản

Triệu chứng Barrett thực quản thường không rõ ràng mà chỉ tình cờ phát hiện khi khám bệnh, đa phần các dấu hiệu Barrett thực quản thường liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản, gồm:

• Triệu chứng Barrett thực quản ở đường tiêu hóa: thường xuyên ợ nóng với biểu hiện nóng rát sau xương ức, có vị chua trong miệng, nôn thức ăn hoặc dịch lỏng có vị chua.
• Nuốt vướng, nuốt nghẹn;
• Ho kéo dài, viêm thanh quản;
• Đau ngực hoặc nhói ra sau lưng, biểu hiện này ít phổ biến hơn.

Nếu người bệnh gặp khó chịu hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày do triệu chứng ợ nóng và trào ngược mãn tính, hãy đến gặp bác sĩ ngay để có thể phát hiện bệnh càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân của barrett thực quản

Hiện nay chưa biết chính xác nguyên nhân của bệnh Barrett thực quản. Đa số người mắc Barrett thực quản có tiền sử bệnh GERD mãn tính trước đó trong khi một số bệnh nhân không có bất kỳ triệu chứng trào ngược nào.

GERD là tình trạng trào ngược axit dạ dày và dịch mật qua cơ vòng thực quản dưới và vào đoạn thực quản xa. Lớp niêm mạc dạ dày là biểu mô trụ nhầy được tạo ra để chịu được môi trường axit cần thiết cho quá trình tiêu hóa; tuy nhiên, thực quản được lót bởi biểu mô vảy. Như một phản ứng với chất kích thích có tính acid, biểu mô vảy bị viêm.

Việc liên tục tiếp xúc với acid dẫn đến tình trạng viêm dai dẳng và phản ứng chuyển sản với sự phát triển thành các tế bào giống tế bào ruột. Tuy nhiên, vẫn chưa giải thích được nguyên nhân vì sao các tổn thương được sửa chữa thông qua chuyển sản chứ không phải bằng cách tái tạo các tế bào vảy mới.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh Barrett

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh Barrett thực quản bao gồm:

• Người bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Barrett thực quản có liên quan chặt chẽ với tình trạng ợ nóng mạn tính, thoát vị khe hoành và viêm thực quản trào ngược nghiêm trọng. Chứng ợ nóng không được điều trị làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tuyến thực quản lên 64 lần.
• Tuổi: tỉ lệ mắc bệnh Barrett thực quản tăng dần theo độ tuổi, đặc biệt là người trên 50 tuổi có nguy cơ cao hơn, trẻ em mắc bệnh này thường hiếm gặp (khoảng 0,25%).
• Giới tính: thực quản Barrett thường phổ biến ở nam giới, tỉ lệ gấp 2 đến 3 lần nữ giới.
• Người da trắng: phần lớn các báo cáo cho rằng Barrett thực quản ít phổ biến hơn ở người Mỹ gốc Phi hơn so với người Mỹ da trắng và không phổ biến ở người châu Á.
• Béo phì: người có mỡ phân bố trong ổ bụng có nguy cơ mắc Barrett thực quản.
• Hút thuốc lá.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh Barrett thực quản, GERD hoặc ung thư biểu mô tuyến thực quản

Người có chế độ ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn

Chẩn đoán bệnh Barrett thực quản

Barrett thực quản là bệnh có thể tiến triển thành tiền ung thư hoặc tăng nguy cơ ung thư. Vì vậy, cần chẩn đoán và theo dõi định kỳ để đảm bảo sức khỏe của bạn.

Do không có triệu chứng cụ thể liên quan đến Barrett thực quản, bệnh chỉ có thể được chẩn đoán bằng kỹ thuật nội soi và sinh thiết. Xét nghiệm sàng lọc định kỳ 5 năm được khuyến cáo đối với người có nguy cơ mắc Barrett thực quản như: nam giới; người có ít nhất 2 yếu tố rủi ro bao gồm trên 50 tuổi, có tiền sử hút thuốc, da trắng, béo bụng, hoặc tiền sử gia đình mắc Barrett thực quản.

Để thực hiện nội soi, một ống dẻo dài có gắn camera được đưa xuống cổ họng vào thực quản sau khi cho bệnh nhân uống thuốc an thần. Quá trình này có thể khiến bệnh nhân cảm thấy hơi khó chịu nhưng không gây đau. Thông thường, lớp lót niêm mạc thực quản sẽ có màu nhạt và bóng; ở người bị Barrett thực quản, niêm mạc có màu hồng hoặc đỏ và mềm như nhung. Nếu có Barrett thực quản, có thể nhìn thấy thông qua hình ảnh nội soi, nhưng để chẩn đoán xác định cần tiến hành sinh thiết.

Mẫu sinh thiết sau đó cũng được kiểm tra sự hiện diện của các tế bào tiền ung thư hoạc ung thư. Nếu sinh thiết xác nhận sự hiện diện của Barrett thực quản, có thể bệnh nhân sẽ tiếp tục được nội soi và lấy mẫu sinh thiết để phát hiện sớm các dấu hiệu của ung thư.

Nếu bệnh nhân bị Barrett thực quản nhưng không tìm thấy tế bào ung thư hoặc tiền ung thư, bệnh nhân vẫn được khuyến cáo nội soi định kỳ để phòng ngừa ung thư có thể tiến triển trong mô Barrett nhiều năm sau khi chẩn đoán Barrett thực quản. Nếu các tế bào tiền ung thư xuất hiện trong sinh thiết, bác sĩ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị và theo dõi thích hợp.

Tiêu chuẩn đánh giá tổn thương trên nội soi bao gồm:

• Theo chiều dài tổn thương: đoạn ngắn, đoạn dài
• Theo hình thái tổn thương: Không rõ hình thái, dạng vòng, dạng lưỡi, dạng bao tay.

Xác định mức độ thay đổi mô bằng sinh thiết bao gồm:

• Không loạn sản
• Loạn sản cấp thấp: bệnh nhân có một số tế bào bất thường, nhưng phần lớn không bị ảnh hưởng. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể được chỉ định theo dõi thường xuyên để xem liệu có nhiều thay đổi xảy ra hay không. Đồng thời, nội soi định kỳ sáu tháng đến một năm. Một số trường hợp bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật loại bỏ mô bất thường.
• Loạn sản bậc cao: có sự thay đổi đáng kể trong niêm mạc thực quả. Với chẩn đoán này, khả năng cao bệnh nhân được chẩn đoán tiền ung thư hoặc ung thư thực quản. Bệnh nhân được chỉ định nội soi trên thường xuyên hơn để phát hiện ung thư.

Điều trị bệnh Barrett thực quản

Một trong những mục tiêu chính của điều trị là ngăn ngừa hoặc làm chậm sư phát triển của Barrett thực quản bằng biện pháp điều trị và kiểm soát triệu chứng trào ngược acid bằng thay đổi lối sống, bằng thuốc hoặc phẫu thuật.

Biện pháp thay đổi lối sống

– Chế độ ăn uống: hạn chế ăn thực phẩm giàu chất béo, socola, cafein, thực phẩm cay.

– Không uống rượu bia, đồ uống chứa cafein và hút thuốc lá

– Giảm cân

– Kê cao đầu khi ngủ để ngăn acid trào ngược lên thực quản

– Không nằm sau khi ăn ít nhất 3 tiếng.

– Uống tất cả các loại thuốc với nhiều nước.

Điều trị bệnh trào ngược bằng thuốc

– Thuốc ức chế bơm proton để giảm tiết acid vào dạ dày, thường đạt hiệu quả điều trị sau 4 ngày.

– Thuốc antacid để trung hòa acid dạ dày

– Thuốc kháng histamin H2 để làm giảm tiết acid dạ dày

– Thuốc làm tăng nhu động của thức ăn trong đường tiêu hóa dùng trước lúc ăn để làm dạ dày rỗng nhanh và giảm trào ngược.

Điều trị bằng phẫu thuật loại bỏ các mô bất thường

– Đốt sóng cao tần (RFA): sóng radio được truyền qua ống nội soi để hủy các tế bào bất thường mà không làm tổn thương mô bình thường.

– Liệu pháp quang động (PDT): sử dụng tia lazer thông qua ống nội soi để hủy các tế bào bất thường, trước đó, bệnh nhân được sử dụng thuốc Photofrin để khiến các tế bào trở nên nhạy cảm với ánh sáng.

– Cắt niêm mạc nội soi (EMR): cắt bỏ niêm mạc cho đến lớp dưới niêm. Mục tiêu là loại bỏ bất kỳ tế bào bất thường nào có trong lớp lót niêm mạc.

– Phẫu thuật cắt bỏ hầu hết thực quản: chỉ định trong trường hợp tiền ung thư thể nghiêm trọng (loạn sản) hoặc ung thư thực quản đã được chẩn đoán. Phẫu thuật càng sớm thì cơ hội chữa khỏi bệnh càng cao.

Biến chứng của Barrett thực quản

Biến chứng tiềm ẩn của Barrett thực quản là tiến triển theo thời gian, lớp niêm mạc thực quản bất thường có thể phát triển những thay đổi tiền ung thư sớm. Những thay đổi ban đầu có thể trở thành tiền ung thư tiến triển, và cuối cùng là ung thư thực quản. Nếu không phát hiện sớm, ung thư này có thể lây lan và xâm lấn các mô xung quanh.

Tuy nhiên, Barrett thực quản tiến triển thành ung thư là không phổ biến. Các nghiên cứu theo dõi bệnh nhân mắc bệnh Barrett thực quản cho thấy dưới 0,5% bệnh nhân phát triển ung thư thực quản mỗi năm. Hơn nữa, những bệnh nhân mắc chứng Barrett thực quản dường như có tuổi thọ xấp xỉ bằng những người không mắc bệnh này. Bệnh nhân, thường chết vì những nguyên nhân khác trước khi Barrett thực quản tiến triển thành ung thư.

Phòng ngừa bệnh Barrett thực quản

Hiện nay, các chuyên gia khuyến cáo các biện pháp hạn chế mắc chứng Barrett thực quản như sau:

– Sử dụng thuốc điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản và tái khám đúng lịch hẹn để có thể theo dõi sự tiến triển của bệnh. Khi sử dụng thuốc phải có sự hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý sử dụng.

– Duy trì cân nặng ở mức hợp lý: người bệnh nên chia các bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ để hạn chế tình trạng ợ nóng, ợ hơi.

– Điều chỉnh chế độ ăn uống đối với người bị trào ngược dạ dày thực quản

– Sau khi ăn không nên nằm ngay, đối với người bị trào ngược nên kê cao gối khi ngủ.

– Thường xuyên tập thể thao và bồi bổ cơ thể để nâng cao sức đề kháng.

Câu hỏi thường gặp

Hi vọng rằng thông qua bài viết này, các bạn sẽ có cái nhìn khái quát hơn về bệnh cũng như các dấu hiệu Barrett thực quản và cách phòng bệnh. Nếu bạn hoặc người thân của bạn có những dấu hiệu bất thường ở thực quản như trên, xin vui lòng đặt lịch khám với chuyên gia hoặc bác sĩ trên Docosan.com.

• Khieu M, Mukherjee S. Barrett Esophagus. [Updated 2022 Aug 8]. In: Stat Pearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430979/
• Spechler SJ. Barrett esophagus and risk of esophageal cancer: a clinical review. JAMA. 2013 Aug 14;310(6):627-36. doi: 10.1001/jama.2013.226450. PMID: 23942681. https://sci-hub.se/https://doi.org/10.1001/jama.2013.226450
• https://www.webmd.com/heartburn-gerd/barretts-esophagus-symptoms-causes-and-treatments
• https://www.uptodate.com/contents/barretts-esophagus-beyond-the-basics
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5998678/