Bài viết được tham khảo từ Chuyên gia tâm lý Trần Anh Vũ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị trên Doctor có sẵn.
Khi gặp một vấn đề nào đó về mặt tinh thần, mọi người thường được khuyên nên tìm đến chuyên gia chữa trị và khám tâm lý để “xử lý” những vấn đề đó. Nhưng “xử lý” thực sự có nghĩa là gì và tại sao? Cách “xử lý” này giúp ích gì khi con người đang có những bất ổn trong tâm lý?
Đối với người mới bắt đầu khám tâm lý, thông qua sự tương tác giữa nhà trị liệu và khách hàng, nhà trị liệu sẽ thiết lập “một quy trình” ( chuỗi các hành động hoặc hoạt động được thực hiện để đạt được một kết quả cụ thể) phù hợp với tình trạng khách hàng. Dưới đây là lý do việc trị liệu khám tâm lý lại hiệu quả và tác dụng của chúng.
Tóm tắt nội dung
- 1 Giảm sự nặng nề của những sự kiện khó khăn
- 2 Xem xét các câu chuyện trong quá khứ bằng cách sử dụng các công cụ và kiến thức hiện tại
- 3 Điều chỉnh các lược đồ nhận thức bằng thông tin mới
- 4 Giúp khách hàng đối mặt với những cảm giác khó chịu đã né tránh trước đây
- 5 Đưa vấn đề ra khỏi ánh sáng và cảm nhận sự đồng cảm
- 6 Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín
Giảm sự nặng nề của những sự kiện khó khăn
Cuộc sống mà chúng ta trải nghiệm giống như một câu chuyện, trong đó chúng ta vừa là nhân vật chính, vừa là người kể chuyện. Khi ai đó muốn thực sự làm quen chúng ta, việc đưa cho họ một danh sách các sự kiện đã diễn ra cùng một vài con số mô tả là không đủ nếu muốn hiểu về một con người. Họ sẽ muốn nghe câu chuyện của chúng ta. Đối với con người, xử lý thông tin bao gồm việc tổ chức nó dưới dạng tường thuật.
Trong khuôn khổ của câu chuyện, một sự kiện đau buồn hoặc gây sốc có khả năng làm gián đoạn câu chuyện của chúng ta bằng cách làm xáo trộn tư duy về những câu chuyện đã được thiết lập của ta về bản thân và thế giới. Trong hoàn cảnh đó, một số người từ chối tiếp tục câu chuyện đã xảy ra bằng những suy nghĩ phủ định “Đây không phải là tôi”, “Điều này không thể xảy ra” hoặc suy nghĩ không ngừng thậm chí ám ảnh về chúng “Không có gì khác quan trọng ngoài vấn đề này”, “Tôi không thể nghĩ gì khác”.
Quá trình chữa trị và khám tâm lý của khách hàng sẽ khiến họ lồng ghép sự kiện đau buồn vào trong câu chuyện cuộc sống của họ, giảm sự nặng nề trong câu chuyện.
Xem xét các câu chuyện trong quá khứ bằng cách sử dụng các công cụ và kiến thức hiện tại
“Xử lý” vấn đề trong quá trình khám tâm lý còn có nghĩa là đưa các sự kiện hoặc thói quen trong quá khứ vào ý thức ở hiện tại và phân tích chúng bằng những công cụ và kiến thức hiện tại chúng ta có, dẫn đến một cái nhìn sâu sắc mới.
Lý do đằng sau việc này là vì những sự kiện khó khăn thường dẫn đến việc bị né tránh. Những địa điểm, cảm xúc và ký ức liên quan đến sự kiện đó cũng ít nhiều bị tránh xa, và do đó chúng không được trải qua quá trình đánh giá lại và kiểm tra liên tục bởi kiến thức hiện tại của chúng ta, thứ nên được cập nhật ý nghĩa dựa trên kiến thức và kinh nghiệm mới. Vì vậy, ý nghĩa của những sự kiện này bị đóng băng trong quá khứ. Điều này dẫn đến phản ứng của chúng ta về những sự kiện này sẽ giống như khi nó xuất hiện lần đầu.
Ví dụ, nếu một con chó cắn bạn khi bạn 4 tuổi, dẫn đến việc bạn ghét chó và cẩn thận tránh mọi tiếp xúc với chúng. Bất cứ khi nào bạn gặp một con chó, phản ứng kinh hoàng của một đứa trẻ 4 tuổi bị chấn thương sẽ được lặp lại, trong khi bạn không còn là đứa trẻ 4 tuổi nữa. Tương tự như vậy, con chó tấn công bạn vào thời thơ ấu không phải là con đang ở trước mặt bạn nữa.
Điều chỉnh các lược đồ nhận thức bằng thông tin mới
Jean Piaget là một nhà nghiên cứu lý thuyết nhận thức tiên phong. Theo Piaget, đứa trẻ giống như một nhà khoa học, khám phá môi trường và thử nghiệm các thuộc tính của nó để hiểu được thế giới và quy luật xung quanh. Khi đứa trẻ thử nghiệm với các đồ vật, đứa trẻ ấy tìm hiểu về đặc tính và các thuộc tính của nó. Do đó, đứa trẻ phát triển các “lược đồ” nhận thức, xây dựng nên khối kiến trúc tinh thần của mình.
Chẳng hạn, bạn có được “lược đồ nhà hàng”, cho phép bạn biết cách cư xử và nên mong đợi điều gì ở bất kỳ nhà hàng nào, ngay cả một nhà hàng mà bạn chưa từng đến trước đây.
Theo Piaget, các lược đồ phát triển thông qua hai quá trình nhận thức: đồng hóa và điều ứng. Con người đồng hóa khi họ sử dụng một lược đồ hiện có để hiểu thông tin mới. Điều ứng xảy ra khi thông tin mới không thể phù hợp với giản đồ hiện tại và sau đó họ phải điều chỉnh lược đồ của mình để phù hợp với thông tin.
Giúp khách hàng đối mặt với những cảm giác khó chịu đã né tránh trước đây
“Xử lý” một vấn đề trong liệu pháp chữa trị tâm lý đòi hỏi chúng ta phải tham gia, suy nghĩ và nói về nó. Khi làm như vậy, nhà trị liệu đang thực hành tiếp xúc đối với những cảm xúc gắn liền với vấn đề. Tiếp xúc là một kỹ thuật trị liệu cho phép khách hàng đối mặt với một tình huống đáng sợ hoặc không thoải mái. Mục tiêu của việc tiếp xúc là để đạt được thói quen sinh lý, làm chủ tâm lý và kỹ năng hành vi.
Về mặt sinh lý, cảm nhận cảm xúc và ghi nhớ những kỷ niệm của khách hàng sẽ dẫn đến việc hệ thần kinh trở nên quen thuộc và cùng với đó là giảm lo lắng. Đối mặt với những ký ức khó khăn về mặt tâm lý sẽ dẫn đến cảm giác tự chủ, can đảm hơn.
Trong quá trình khám tâm lý, khách hàng học cách cư xử để cảm nhận, xác định, diễn đạt và thảo luận về cảm xúc của một người sẽ dẫn đến việc cải thiện kỹ năng giao tiếp với chính mình và giao tiếp giữa các cá nhân. Hơn nữa, với sự tiếp xúc, khách hàng tìm hiểu các mối liên hệ mới liên quan đến vấn đề hiện tại.
Làm việc nhiều năm trong lĩnh vực này, nhà tâm lý học Edna Foa đã đề xuất rằng nỗi sợ hãi được thể hiện trong ký ức như một cấu trúc nhận thức, một chương trình để thoát khỏi nguy hiểm (Ví dụ: bạn nhìn thấy một con sư tử -> tim bạn đập mạnh-> bạn chạy trốn).
Tuy nhiên, cấu trúc nỗi sợ hãi trong quá trình sống của một người có thể trở nên sai lầm, tạo ra các mối liên hệ không chính xác giữa các kích thích lành tính và phản ứng sợ hãi bị phóng đại (Ví dụ: bạn nhìn thấy một con sư tử ở sở thú -> tim bạn đập loạn xạ -> bạn bỏ chạy).
Trong hệ thống của Foa, quá trình xử lý cảm xúc, đạt được thông qua thực hành tiếp xúc, liên quan đến việc kích hoạt cấu trúc sợ hãi của một người và sau đó đưa ra thông tin mới không tương thích với các liên kết bị lỗi trước đó (Quá trình khám tâm lý giúp khách hàng thiết lập lại cấu trúc về nhận thức: Con sư tử quanh quẩn trong chuồng là an toàn -> nhịp tim của bạn cuối cùng sẽ giảm -> Không còn hoảng sợ và bỏ chạy).
Đưa vấn đề ra khỏi ánh sáng và cảm nhận sự đồng cảm
“Xử lý” một vấn đề trong liệu pháp còn có nghĩa là đưa vấn đề đó ra ngoài ánh sáng nơi bạn nhận được sự đồng cảm từ người khác. Ánh sáng giữa các cá nhân như vậy thường là liều thuốc khử trùng tinh thần tốt nhất. Chúng ta là động vật xã hội và chúng ta xác định bản thân cũng như hoàn cảnh của chúng ta, một phần do phản ứng của người khác.
Ví dụ bạn nhận được mức lương tăng 5% tại nơi làm việc sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái, nhưng chỉ cho đến khi bạn thấy rằng tất cả đồng nghiệp của bạn đã được tăng 10%. Tâm trạng của bạn không được xác định bởi những gì xảy ra với bạn, mà bởi cách nó so sánh với trải nghiệm của những người khác. Dù tốt hay xấu, kết nối xã hội là tiền tệ tâm lý nền tảng của chúng ta.
Như Alfred Adler đã lập luận cách đây rất lâu, trong phép tính tâm lý con người, kết nối xã hội cũng giống như sức khỏe. Cô lập xã hội cũng giống như bệnh tật.
Trong thăm khám tâm lý, động cơ cốt lõi của liệu pháp này là kết nối con người. Trong bối cảnh này, xử lý một vấn đề có nghĩa là truyền đạt vấn đề đó trong một không gian an toàn, hỗ trợ giữa các cá nhân. Một bí mật đau đớn bên trong sẽ bị giảm nhẹ khi chúng ta được chia sẻ với những người khác, những người có khả năng đồng cảm với trải nghiệm của chúng ta, chấp nhận và hiểu nó.
Khi thảo luận những vấn đề khó khăn, chúng ta trở nên bớt đơn độc hơn, bớt dễ tổn thương hơn. Chúng ta thể hiện và xây dựng sức mạnh của mình khi chúng ta bộc lộ và hiểu được điểm yếu của mình.
Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín
Phòng khám Liên kết Docosan Đa khoa là địa chỉ tham vấn tâm lý uy tín, có bác sĩ giỏi, nhiều năm kinh nghiệm và đặc biệt là hoàn toàn miễn phí. Chương trình khám chữa bệnh miễn phí này áp dụng cho hình thức online, đặt lịch hẹn trên ứng dụng Docosan. Bạn sẽ được bác sĩ tư vấn trong vòng 15 phút về tình trạng sức khỏe tinh thần hiện tại cũng như giải pháp khắc phục hiệu quả nhất.
Đặt lịch hẹn dưới đây để nhận ưu đãi!
SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.
Con người là những thực thể phức tạp, và từng mảnh ý thức tạo nên suy nghĩ của chúng ta. Đôi khi những mảnh ý thức bị tổn thương nhưng chưa đủ sức ảnh hưởng để chúng ta nhận biết. Chỉ đến khi những mảnh tổn thương ấy ghép lại, to lớn hơn và làm đảo lộn tinh thần của chúng ta. Trị liệu tâm lý giống như việc chữa lành từng mảnh ý thức ấy, ngăn chặn khi chúng có nguy cơ lây lan. Khi cảm nhận những dấu hiệu bất thường trong tâm lý của bạn, hãy tìm kiếm những chuyên gia trị liệu tâm lý và kịp thời “xử lý” tình trạng của bản thân.
Xem thêm: Chi phí khám tâm lý
Tham khảo thêm:
Tư liệu tham khảo: Mayoclinic
