Mộng du là tình trạng bạn đứng dậy và đi lại trong khi đang ngủ, thường gặp ở trẻ em hơn so với người lớn. Tuy mộng du thường không phải là vấn đề hoặc bệnh lý nghiêm trọng hoặc cần can thiệp nhưng tình trạng này lặp lại nhiều lần có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn giấc ngủ tiềm ẩn. Cùng Docosan tìm hiểu rõ hơn về triệu chứng này trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Triệu chứng mộng du
Mộng du thường xảy ra vào đầu buổi đêm (một đến hai giờ sau khi bạn chìm vào giấc ngủ). Mộng du không thể xảy ra trong giấc ngủ ngắn. Một cơn mộng du thường kéo dài vài phút, cũng có thể lâu hơn. Mộng du có thể xảy ra một cách thỉnh thoảng hoặc thường xuyên.
Người bị mộng du có thể:
- Ra khỏi giường và đi bộ xung quanh.
- Ngồi dậy trên giường và mở mắt.
- Biểu hiện mắt đờ đẫn.
- Không trả lời hoặc giao tiếp với người khác khi bị mộng du.
- Khó bị đánh thức trong cơn mộng du.
- Mất phương hướng hoặc bối rối trong một thời gian ngắn sau khi được đánh thức.
- Không nhớ gì về cơn mộng du vào buổi sáng.
- Mất tập trung và mệt mỏi vào ban ngày do giấc ngủ bị xáo trộn.
- Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng (sleep terror) bên cạnh việc mộng du.
Đôi khi, một người bị mộng du sẽ:
- Thực hiện các hoạt động thường ngày, chẳng hạn như mặc quần áo, nói chuyện hoặc ăn uống.
- Rời khỏi nhà.
- Lái xe.
- Thực hiện các hành vi bất thường, chẳng hạn như đi tiểu trong tủ quần áo.
- Hoạt động tình dục mà không có nhận thức.
- Bị thương (chẳng hạn như ngã cầu thang hoặc nhảy ra cửa sổ).
- Trở nên bạo lực trong giai đoạn ngắn ngay sau khi thức dậy hoặc đôi khi trong cơn mộng du.
Khi nào người bị mộng du nên đến gặp bác sĩ?
Những cơn mộng du xảy ra một cách thưa thớt thường không phải là một tình trạng đáng lo ngại và có thể tự hết. Tuy nhiên, hãy hỏi ý kiến bác sĩ nếu các cơn mộng du:
- Xảy ra thường xuyên (hơn một đến hai lần một tuần hoặc vài lần một đêm).
- Có những hành vi nguy hiểm hoặc gây thương tích cho người bị mộng du hoặc những người xung quanh.
- Gây gián đoạn giấc ngủ đáng kể cho bản thân người bị mộng du và các thành viên trong gia đình.
- Buồn ngủ quá mức vào ban ngày hoặc ảnh hưởng đến các hoạt động khác.
- Lần đầu tiên mộng du là ở trong độ tuổi trưởng thành.
- Tình trạng mộng du kéo dài đến độ tuổi thanh thiếu niên.
Nguyên nhân gây ra mộng du
Mộng du được phân loại nằm trong nhóm bệnh mất ngủ giả – một hành vi hoặc trải nghiệm không mong muốn trong khi ngủ. Mộng du là một chứng rối loạn kích thích, có nghĩa là nó xảy ra trong giấc ngủ N3 (giai đoạn sâu nhất của giấc ngủ chuyển động mắt không nhanh non-rapid eye movement NREM) và có thể xảy ra cùng với một chứng rối loạn NREM khác là chứng giấc ngủ kinh hoàng (sleep terrors).
Nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra mộng du, bao gồm:
- Thiếu ngủ.
- Áp lực, căng thăng.
- Sốt.
- Thay đổi giờ giấc ngủ (chẳng hạn như đi du lịch hoặc bị gián đoạn khi đang ngủ).
Đôi khi hiện tượng này có thể được kích thích bởi các tình trạng gây cản trở giấc ngủ, chẳng hạn như:
- Rối loạn hô hấp khi ngủ – một nhóm các rối loạn có kiểu thở bất thường trong khi ngủ (ví dụ: chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn).
- Dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc ngủ, thuốc an thần hoặc một số loại thuốc được sử dụng điều trị các rối loạn tâm thần.
- Sử dụng chất gây nghiện, chẳng hạn như rượu.
- Hội chứng chân không yên (Restless legs syndrome).
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal reflux disease – GERD).
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mộng du bao gồm:
- Di truyền. Bạn có nhiều khả năng bị mộng du nếu cha, mẹ hoặc cả hai có tiền sử mắc chứng rối loạn này.
- Tuổi tác. Tình trạng này xảy ra ở trẻ em thường xuyên hơn người lớn. Việc khởi phát mộng du ở tuổi trưởng thành có nhiều khả năng liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn khác.
Điều trị mộng du
Thông thường, không cần thiết phải điều trị chứng mộng du xảy ra không thường xuyên. Ở trẻ em, tình trạng này thường biến mất khi trẻ trưởng thành.
Việc điều trị có thể cần thực hiện khi mộng du dẫn đến khả năng bị thương tích, gây ảnh hưởng đến các thành viên khác trong gia đình hoặc làm gián đoạn giấc ngủ cho người mắc phải.
Điều trị có thể bao gồm:
- Điều trị tình trạng nền, chẳng hạn như thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ, tình trạng bệnh lý.
- Điều chỉnh thuốc, nếu các bác sĩ cho rằng mộng du là do thuốc gây ra.
- Đánh thức người bị mộng du khoảng 15 phút trước thời điểm họ thường mộng du và giữ cho người mộng du tỉnh táo vài phút trước khi ngủ lại.
- Thuốc điều trị chứng mộng du – chẳng hạn như benzodiazepines hoặc một số loại thuốc chống trầm cảm.
- Liệu pháp thôi miên : người bị mộng du có thể tiếp thu các gợi ý trong quá trình thôi miên có thể đạt trạng thái thư giãn sâu, qua đó làm thay đổi các hoạt động không mong muốn trong khi ngủ. .
- Trị liệu hoặc tư vấn – một chuyên tâm lý có thể giúp đưa ra các đề xuất để cải thiện giấc ngủ, các kỹ thuật giảm căng thẳng, phương pháp tự thôi miên và thư giãn.
Các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà
Các biện pháp khắc phục tại nhà bao gồm:
- Thiết lập một môi trường an toàn: Nếu mộng du có thể dẫn đến chấn thương hoặc những điều tương tự, hãy xem xét các biện pháp phòng ngừa sau: Đóng và khóa tất cả cửa sổ và cửa ra vào trước khi đi ngủ…Chặn cửa ra vào hoặc cầu thang, di chuyển dây điện và các vật khác có thể gây nguy cơ vấp ngã. Đặt các vật sắc nhọn hoặc dễ vỡ ngoài tầm với. Nếu trẻ bị mộng du thì không nên để trẻ ngủ trên giường tầng.
- Nhẹ nhàng dẫn người mộng du lên giường: Không cần thiết phải đánh thức người đó vì họ có thể bối rối, bị mất phương hướng và bị kích động.
- Ngủ đủ giấc: Mệt mỏi có thể góp phần gây ra mộng du. Tránh các tiếng ồn hoặc các vật kích thích có thể gây gián đoạn giấc ngủ.
- Thực hiện các biện pháp giúp thư giãn đều đặn trước khi đi ngủ: Thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng, êm dịu trước khi ngủ, chẳng hạn như đọc sách, ngâm mình trong bồn nước ấm, tập thiền v.v. Tạo cho phòng ngủ sự thoải mái và yên tĩnh cho giấc ngủ.
- Kiểm soát căng thẳng: Xác định những vấn đề gây căng thẳng và thực hiện các phương pháp để giảm thiểu căng thẳng. Nếu bé bị mộng du và có vẻ căng thẳng, bạn nên trò chuyện với bé về các vấn đề khúc mắc, gây lo lắng cho trẻ.
- Dự đoán thời gian mộng du: Trong vài đêm, người bị mộng du có thể nhờ người thân sống chung ghi chú lại khoảng bao nhiêu phút sau khi đi ngủ thì cơn mộng du sẽ xảy ra. Nếu thời gian này tương đối hằng định, sẽ giúp ích cho việc đánh thức người bị mộng du theo dự đoán.
- Tránh các thức uống có cồn: Uống các thức uống có cồn có thể ảnh hưởng một giấc ngủ ngon và có thể là nguyên nhân dẫn đến chứng mộng du.
Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín
- SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
- Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
- Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.
Mộng du tuy không phải một bệnh lý nguy hiểm sức khỏe, nhưng có thể gây ra những hệ quả xấu khi người bệnh đang trong cơn mộng du. Hãy trao đổi với các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý trước khi quyết định thực hiện cách chữa bệnh mộng du.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: Sleepwalking – mayoclinic
