Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD) hay hội chứng tự yêu là một trong số các chứng rối loạn nhân cách, trong đó những người mắc chứng này có ý tưởng thổi phồng về bản thân và cần được người khác chú ý. Bài viết dưới đây của Docosan sẽ chia sẻ đến bạn đọc những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ.
Tóm tắt nội dung
Các triệu chứng rối loạn nhân cách ái kỷ
Narcissistic (Ái kỷ) – Từ này bắt nguồn từ một câu chuyện thần thoại Hy Lạp, trong đó một chàng trai trẻ tên là Narcissus nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình trong một vũng nước và đem lòng yêu nó.
Dấu hiệu của một người mắc rối loạn nhân cách ái kỷ có thể bao gồm:
- Làm người khác thất vọng thường xuyên.
- Đặt bản thân mình lên trên hết.
- Nghĩ rằng họ luôn “đúng”.
- Phần lớn thời gian nghĩ về bản thân và nói nhiều về bản thân.
- Khao khát được chú ý và ngưỡng mộ.
- Phóng đại tài năng và thành tích của họ.
- Tin rằng họ đặc biệt.
- Đặt mục tiêu không thực tế.
- Thay đổi tâm trạng nhanh chóng.
- Gặp khó khăn khi nhìn nhận cảm xúc của người khác một cách nghiêm túc.
- Cố gắng giành chiến thắng bằng bất cứ giá nào.
- Ảo tưởng về thành công không giới hạn, tiền bạc và quyền lực.
Rối loạn nhân cách ái kỷ gây ra các vấn đề trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống và trong các mối quan hệ thân thiết. Các vấn đề xảy ra giữa người bị bệnh ái kỷ và các cá nhân khác thường do các triệu chứng của bệnh ái kỷ thúc đẩy, bao gồm:
- Dễ bị tổn thương.
- Phản ứng thái quá.
- Không chấp nhận bị chỉ trích.
- Bao biện cho những sai sót hoặc thất bại của chính mình.
- Từ chối chịu trách nhiệm.
- Cố gắng thao túng người khác.
- Tính cạnh tranh cực kì cao.
- Chỉ giao thiệp với những người cùng “tầng lớp” với họ.
- Nổi nóng.
- Không lắng nghe, cảm thông đến cảm xúc người khác.
Những người bị rối loạn nhân cách ái kỷ có thể tỏ ra là họ có lòng tự trọng cao, nhưng sự thật đôi khi lại hoàn toàn ngược lại. Họ có thể có một cảm giác bất an sâu sắc trong sâu thẳm.
Chẩn đoán rối loạn nhân cách ái kỷ
Rối loạn nhân cách là những kiểu rối loạn về suy nghĩ, hành vi và có ảnh hưởng lâu dài. Những dấu hiệu này có thể xuất hiện sớm nhất khi trẻ 8 tuổi, giai đoạn bắt đầu nhận thức được cách mọi người phản ứng với trẻ.
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái có xu hướng không nhận thức được rằng bản thân họ có thể có vấn đề về sức khỏe tâm thần và do đó có thể ít có khả năng chủ động tìm kiếm điều trị. Nhiều chuyên gia sử dụng Bản kiểm kê tính cách tự ái, một danh sách gồm 40 câu hỏi đo lường những thứ như mức độ chú ý và quyền lực mà ai đó khao khát.
Nguyên nhân rối loạn nhân cách ái kỷ
Giống như hầu hết các rối loạn nhân cách và tâm thần, rối loạn nhân cách ái kỷ có thể là do sự kết hợp phức tạp của các yếu tố bao gồm:
- Gien.
- Môi trường, bao gồm các mối quan hệ cha mẹ – con cái.
- Sinh học thần kinh (kết nối giữa hành vi và hệ thống thần kinh).
Một nghiên cứu gần đây cho thấy những người có cha mẹ luôn khen ngợi con cái không ngớt có thể có nguy cơ mắc rối loạn nhân cách ái kỷ cao hơn. Ngược lại, những đứa trẻ bị phớt lờ hoặc lạm dụng có thể phát triển rối loạn nhân cách ái kỷ như một bản năng sinh tồn. Họ có thể cảm thấy họ cần phải quan tâm đến chính mình bởi vì không ai khác sẽ làm như vậy.
Điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ
Liệu pháp trị liệu tâm lý có thể giúp một người bị rối loạn nhân cách ái kỷ có kết nối và mối quan hệ với những người khác tốt hơn, hiểu được cảm xúc và hành vi của người khác:
- Chấp nhận và duy trì mối quan hệ với những người khác.
- Nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của họ.
- Học cách chấp nhận những lời chỉ trích hoặc thất bại.
- Phát triển các mục tiêu thực tế hơn.
Không có thuốc điều trị chứng rối loạn tâm thần này, tuy nhiên trầm cảm và lo lắng đôi khi đi đôi với rối loạn nhân cách ái kỷ, chính vì vậy bác sĩ có thể kê đơn thuốc cho những tình trạng này.
Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín
- SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
- Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
- Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.
Bài viết đã cung cấp những thông tin quan trọng về rối loạn nhân cách ái kỷ là gì? triệu chứng và điều trị bệnh ái kỷ. Việc điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ nên được trao đổi với bác sĩ thần kinh hoặc chuyên gia tâm lý để mang lại kết quả tốt nhất.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
