Rối loạn nhân cách hoang tưởng (Paranoid Personality Disorder – PPD) là một trong những tình trạng nằm trong rối loạn nhân cách “Nhóm A” – nhóm liên quan đến những cách suy nghĩ kỳ quặc hoặc lập dị. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng không ngừng nghi ngờ người khác, ngay cả khi không có lý do gì để nghi ngờ. Cùng Docosan tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Triệu chứng của rối loạn nhân cách hoang tưởng
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng luôn cảnh giác, tin rằng những người khác đang liên tục cố gắng hạ thấp, làm hại hoặc đe dọa họ. Họ có những niềm tin thường vô căn cứ, cũng như thói quen đổ lỗi và thiếu tin tưởng, điều này cản trở khả năng hình thành các mối quan hệ thân thiết của họ. Những người mắc chứng rối loạn này cũng:
- Nghi ngờ sự cam kết, lòng trung thành hoặc sự đáng tin cậy của người khác, tin rằng người khác đang lợi dụng hoặc lừa dối họ.
- Không muốn tâm sự với người khác hoặc tiết lộ thông tin cá nhân do sợ rằng thông tin đó sẽ bị sử dụng để chống lại họ.
- Không khoan nhượng và giữ mối hận thù.
- Quá nhạy cảm và không chấp nhận lời chỉ trích.
- Phức tạp hóa những nhận xét hoặc cái nhìn bình thường của người khác.
- Thường phản ứng bằng sự tức giận.
- Liên tục nghi ngờ mà không có lý do rằng vợ / chồng hoặc người yêu của họ không chung thủy.
- Lạnh lùng và xa cách trong các mối quan hệ của họ với những người khác, có thể trở nên thích kiểm soát và hay ghen tuông.
- Không thể nhìn thấy lỗi của họ trong các vấn đề hoặc xung đột, tin rằng họ luôn đúng.
- Khó thư giãn và thoải mái.
- Có tính thù địch, cứng đầu và hay tranh luận.
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng
Nguyên nhân chính xác của chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng không được kết luận chính xác, nhưng nó có thể liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố sinh học và tâm lý. Thực tế là rối loạn nhân cách hoang tưởng phổ biến hơn ở những người có họ hàng gần với bệnh nhân tâm thần phân liệt, cho thấy có mối liên hệ di truyền giữa hai chứng rối loạn này. Trải nghiệm thời thơ ấu, bao gồm sang chấn về thể chất hoặc tình cảm, cũng được nghi ngờ là có vai trò trong sự phát triển của rối loạn nhân cách hoang tưởng.
Chẩn đoán rối loạn nhân cách hoang tưởng
Nếu các triệu chứng thể chất xuất hiện, bác sĩ sẽ bắt đầu đánh giá bệnh sử và tinh thần người bệnh, hoặc khám tổng quát nếu cần thiết. Bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm chẩn đoán khác nhau để loại trừ các bệnh về thể chất là nguyên nhân của các triệu chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng.
Nếu bác sĩ không tìm thấy lý do thể chất nào cho các triệu chứng, bệnh nhân có thể tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tâm lý được đào tạo đặc biệt để chẩn đoán và điều trị các bệnh tâm thần. Bác sĩ tâm thần và chuyên gia tâm lý học sử dụng các công cụ phỏng vấn và đánh giá được thiết kế đặc biệt để xác định một người mắc chứng rối loạn nhân cách.
Điều trị chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng thường không tự tìm cách điều trị vì họ không thấy mình có vấn đề. Liệu pháp trị liệu tâm lý là hình thức điều trị phổ biến cho chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng, tập trung vào việc tăng các kỹ năng đối phó với mọi vấn đề, cũng như cải thiện tương tác xã hội, giao tiếp và vấn đề lòng tự tôn.
Bởi vì lòng tin là một yếu tố quan trọng của liệu pháp tâm lý, việc điều trị là một thách thức vì những người mắc bệnh rối loạn nhân cách hoang tưởng luôn không tin tưởng vào người khác. Kết quả là, nhiều người mắc bệnh rối loạn nhân cách hoang tưởng không tuân theo kế hoạch điều trị của họ.
Các loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống lo âu, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chống loạn thần có thể được kê đơn nếu các triệu chứng của người đó quá nghiêm trọng hoặc nếu họ cũng bị một vấn đề tâm lý liên quan, chẳng hạn như lo lắng hoặc trầm cảm.
Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín điều trị rối loạn nhân cách hoang tưởng
- SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
- Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
- Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.
Rối loạn nhân cách hoang tưởng là một rối loạn mãn tính, có xu hướng kéo dài trong suốt cuộc đời của một người. Tuy nhiên, việc điều trị có thể cho phép những người dễ mắc chứng này học được những cách đối phó các tình huống hiệu quả hơn.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
