Rối loạn nhân cách phụ thuộc (Dependent Personality Disorder – DPD) là một trong những rối loạn nhân cách phổ biến nhất, xảy ra ở cả nam giới và phụ nữ. Bệnh thường bộc lộ rõ ràng ở giai đoạn sớm của tuổi trưởng thành hoặc sau khi người trưởng thành hình thành các mối quan hệ quan trọng. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, mời bạn đọc cùng Docosan tìm hiểu bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Các triệu chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc trở nên phụ thuộc quá nhiều vào người khác và dành nhiều nỗ lực để làm hài lòng người khác. Họ có xu hướng thể hiện hành vi thiếu thốn, thụ động, bám víu và sợ bị chia cắt. Các đặc điểm khác của chứng rối loạn nhân cách này bao gồm:
- Không có khả năng đưa ra quyết định, ngay cả những quyết định hàng ngày như mặc quần áo gì mà không có lời khuyên và sự trấn an của người khác.
- Trốn tránh trách nhiệm bằng cách hành động thụ động và bất lực; phụ thuộc vào vợ / chồng hoặc bạn bè để đưa ra quyết định, chẳng hạn như nơi làm việc và sinh sống.
- Nỗi sợ hãi mãnh liệt bị bỏ rơi và cảm giác bị sụp đổ hoặc bất lực khi các mối quan hệ kết thúc; một người bị rối loạn nhân cách phụ thuộc thường chuyển ngay sang một mối quan hệ khác khi mối quan hệ cũ kết thúc.
- Quá nhạy cảm với những lời chỉ trích.
- Bi quan và thiếu tự tin, người mắc chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc tin rằng họ không thể chăm sóc cho bản thân.
- Tránh không đồng ý với người khác vì sợ mất sự ủng hộ hoặc tán thành.
- Không có khả năng bắt đầu các dự án hoặc công việc vì thiếu tự tin.
- Khó có thể ở một mình.
- Sẵn sàng chịu đựng sự ngược đãi và lạm dụng từ người khác.
- Đặt nhu cầu của người chăm sóc họ lên trên nhu cầu của bản thân.
- Có xu hướng “ngây thơ” và mơ mộng.
Nguyên nhân gây ra rối loạn nhân cách phụ thuộc (DPD)
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra rối loạn nhân cách phụ thuộc chưa được kết luận, nhưng các chuyên gia cho rằng bệnh liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố sinh học, sự phát triển, tính khí và tâm lý của một người.
Một số nhà nghiên cứu tin rằng phong cách nuôi dạy con cái độc đoán hoặc bảo vệ quá mức có thể dẫn đến sự phát triển các đặc điểm tính cách phụ thuộc ở những người dễ mắc chứng rối loạn này.
Chẩn đoán rối loạn nhân cách phụ thuộc (DPD)
Chẩn đoán phân biệt rối loạn nhân cách phụ thuộc với rối loạn nhân cách ranh giới, mặc dù cả hai tình trạng này có chung một số triệu chứng. Trong rối loạn nhân cách ranh giới, bệnh nhân sẽ phản ứng với nỗi sợ bị bỏ rơi bằng cảm giác giận dữ và trống rỗng. Với người mắc chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc, bệnh nhân phản ứng với nỗi sợ hãi này bằng sự phục tùng và tìm kiếm một mối quan hệ khác để duy trì sự phụ thuộc của họ.
Nếu bạn có hầu hết hoặc tất cả các triệu chứng ở mục 2, bác sĩ sẽ bắt đầu đánh giá tình trạng của ban bằng cách xem xét kỹ tiền sử y khoa và sức khoẻ tâm thần và có thể thực hiện thăm khám sức khỏe tổng quát. Bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm chẩn đoán khác nhau để loại trừ các bệnh về thể chất, là nguyên nhân của các triệu chứng kể trên.
Nếu bác sĩ không tìm thấy nguyên nhân về thể chất để lý giải cho các triệu chứng của bạn, bác sĩ sẽ giới thiệu để bạn có thể trao đổi với chuyên gia tâm lý nhằm chẩn đoán và điều trị các bệnh tâm thần. Bác sĩ tâm thần và nhà tâm lý học sử dụng các công cụ phỏng vấn và đánh giá được thiết kế đặc biệt để chẩn đoán chứng rối loạn nhân cách.
Điều trị rối loạn nhân cách phụ thuộc
Tâm lý trị liệu là phương pháp chính để điều trị rối loạn nhân cách phụ thuộc. Mục tiêu của liệu pháp là giúp người bị rối loạn nhân cách phụ thuộc trở nên năng động và độc lập hơn, đồng thời giúp bệnh nhân học cách hình thành các mối quan hệ lành mạnh, quản lý các hành vi cản trở sinh hoạt của người bệnh.
Điều trị bao gồm xây dựng tính quyết đoán để giúp người bị rối loạn nhân cách phụ thuộc phát triển sự tự tin. Trong đó liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) giúp phát triển thái độ và quan điểm mới về bản thân người bệnh.
Thuốc có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề có liên quan đến chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc như trầm cảm hoặc lo lắng. Tuy nhiên, liệu pháp điều trị bằng thuốc thường không loại bỏ được các vấn đề cốt lõi do rối loạn nhân cách gây ra. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc cần được theo dõi cẩn thận, vì những người bị rối loạn nhân cách phụ thuộc có thể sử dụng thuốc không thích hợp hoặc lạm dụng một số loại thuốc theo toa.
Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín
- SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
- Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
- Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.
Những người bị rối loạn nhân cách phụ thuộc có nguy cơ bị trầm cảm, rối loạn lo âu và ám ảnh, lạm dụng chất kích thích. Họ cũng có nguy cơ bị lạm dụng vì họ có thể sẵn sàng làm hầu như bất cứ điều gì để duy trì mối quan hệ với một đối tác. Việc điều trị cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và chuyên gia tâm lý.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
